ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اوایل سال جاری میلادی از یک طرح جدید ملی خبر داد که هدف از آن، «حفظ جان هزاران شهروند روسیه» اعلام شد و در چارچوب این طرح، برنامه«مقابله با پیری» نیز تعریف شد.
اکنون پژوهشگران روس تحت فشار قرار گرفته‌اند تا در این زمینه به نتایج قابل‌توجهی برسند. بسیاری از آن‌ها بر این باورند که زمامداران حکومت روسیه که سن اکثر آن‌ها از ۷۰ سال عبور کرده است، بیش از همه خواهان طولانی‌تر کردن عمرشان هستند.
بر اساس گزارشی که رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در همکاری با نشریهٔ «مدوزا» منتشر کرده، ابتکار و مسئولیت این طرح «با هزینه‌های هنگفت» بر عهدهٔ یک دوست نزدیک ولادیمیر پوتین است.
از آن‌جا که رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و نشریهٔ مدوزا هر دو در روسیه به عنوان «سازمان نامطلوب» معرفی شده‌اند، صاحب‌نظرانی که در این زمینه با این دو رسانه گفت‌وگو کرده‌اند نخواسته‌اند هویت و نام آن‌ها فاش شود، چرا که آن‌ها برای این همکاری با خطر پیگرد قانونی روبرو می‌شوند.
طرح ملی «فن‌آوری‌های نوین حفظ سلامتی»
حدود شش ماه پیش رئيس‌جمهور روسیه در یک همایش بین‌المللی در مسکو که با شعار «پیشی گرفتن از چالش‌های آینده» برگزار شد از طرح ملی نوینی پرده برداشت؛ طرحی که در چارچوب آن قرار است از «فن‌آوری‌های پیشرفتهٔ جدید به منظور حل مشکلات رشد جمعیت در روسیه» حمایت شود.
کاهش مرگ‌ومیر مادران و کودکان، ترویج سبک زندگی سالم و افزایش کیفیت مراقبت‌های پزشکی از راه‌های موثر افزایش عمر جمعیت در هر کشور به شمار می‌رود اما در زمینهٔ طولانی‌تر کردن عمر فردی، پیشرفت چندانی در علم امروز حاصل نشده است.
پژوهشگران و پزشکان در پی مطالعهٔ جزئیات طرح ملی «فن‌آوری‌های نوین حفظ سلامتی» متوجه شده‌اند «جلوگیری از سالمندی و تضمین عمر طولانی» زمینه‌های اصلی‌ست که مورد حمایت دولت قرار گرفته‌اند.
مقامات روسیه به پژوهشکده‌های روسی تحت نظر وزارت بهداشت دستور داده‌اند تا دربارهٔ تمام تحقیقات موجود در زمینهٔ شناسایی و کاهش نفوذ شاخص‌های حیاتی دورهٔ سالمندی و طولانی‌تر کردن عمر «فوراً» گزارش دهند.
یکی از کارشناسان در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و مدوزا هدف این طرح را «تحقق امیدهای رهبران سیاسی سالخورده» معرفی کرده است.
یک صاحب‌نظر دیگر نیز می‌گوید: «از تقاضای کمک به طولانی کردن عمر حاکمان پیر، آن هم زمانی که آن‌ها هزاران جوان را به کام مرگ فرستاده‌اند بهت‌زده شده‌ام».
پژوهشگران با ابراز بدبینی نسبت به دستاوردهای مهم در این تحقیقات، بر این باورند که طرح ملی جدید «پاسخ مثبت ولادیمیر پوتین به درخواست یکی از دوستان صمیمی ِاو» است.
«ژن روسی» و آرزوی عمر جاویدان
چند مسئول آشنا با تدارکات طرح جدید ملی در روسیه در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و نشریهٔ مدوزا می‌گویند بر این باور هستند که این طرح با لابی‌گری میخائیل کووالچوک راه‌اندازی شده است.
میخائیل کووالچوک فیزیکدان، رئيس پژوهشگاه «انستیتوی کورچاتوف» است. او و برادرش یوری از دوستان قدیمی ولادیمیر پوتین هستند.
آقای کووالچوک به همراه ماریا ورونتزووا دختر بزرگ پوتین مسئول یک برنامهٔ دولت فدرال در زمینهٔ ژنتیک است.
میخائیل کووالچوک پیش‌تر مسئول «تحلیل ژن روسی» بود، طرحی که با انتقاد فراوان بسیاری از دانشمندان قرار گرفت.
او بارها علناً ابراز اطمینان کرده که در واشینگتن «سلاح بیولوژیکِ ویژهٔ نابودی روس‌ها» تولید می‌شود و نیز طی یک سخنرانی در پارلمان روسیه گفته است «در آمریکا، کارمندانی با خودآگاهی محدود، تربیت می‌شوند که مواد غذایی آن‌ها به طور ژنتیکی اصلاح شده و زیر نظر دولت تولیدمثل می‌کنند».
پیش‌تر روزنامهٔ نوایا گازتا اشاره‌های ولادیمیر پوتین به این‌گونه «تئوری‌های توطئه» را دنبال کرده و به این نتیجه رسیده بود که رئيس‌جمهور روسیه تحت تاثیر شدید برادران کووالچوک است.
دستاوردهای دانشمندان روس
صاحب‌نظران می‌گویند تاکنون در روسیه هیچ راهبردی برای حمایت از پژوهش در زمینهٔ جلوگیری از سالمندی و طولانی کردن عمر انجام نگرفته، اولویت‌ها تعریف نشده و پیشرفت‌های حاصل‌شده تصادفی و محدود بوده است.
برخی نتایج این پژوهش در عرصهٔ جهانی با استقبال مواجه شده است. به عنوان مثال، پتر فدیچف، مدیر شرکت «گرو» (Gero) در سال ۲۰۱۷ در مقاله‌ای، به استناد آزمایش‌های خود، اجتناب‌ناپذیر بودن سالخوردگی و مرگ را به چالش کشید. این شرکت در حال حاضر در صربستان مستقر است.
یک شرکت روسی به نام اینسیلیکو مدیسین (Insilico Medicine) به کمک هوش مصنوعی «ساعت پیری» - روش تعیین دقیق سن بیولوژیک - را اختراع کرد؛ این روش موثر بودن «داروهای سالمندی» را ظرف چند ماه ثابت یا نقض می‌کند. در حال حاضر این شرکت با میلیون‌ها دلار سرمایه، دفتر مرکزی‌اش در هنگ‌کنگ است و در سراسر جهان ده‌ها شعبه دارد.
اما مهم‌ترین دستاورد پژوهشگران روس، بیوپرینت، توسعهٔ فن‌آوری چاپ سه‌بعدی اندام‌های انسان با استفاده از سلول‌های زنده است.
پژوهشکدهٔ 3D Bioprinting Solutions در سال ۲۰۱۳ تاسیس شد و در سال ۲۰۱۸ با چاپگر خود در فضا بافت غضروف انسان و غدهٔ تیروئید موش را تولید کرد (چاپ در فضا کمک کرده است بخشی از مسائل ناشی از جاذبهٔ زمین برطرف شود)؛ یک سال پس از آن ناسا نیز نخستین آزمایش‌های خود در این زمینه را آغاز کرد.
روزنامه روسی «کامرسانت» گزارش داده که از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، «چاپ اندام‌های انسان مورد توجه ویژهٔ دولت روسیه قرار گرفت و روس‌اتم که عهده‌دار این طرح است بر این باور است که پژوهشگران روس خواهند توانست تا سال ۲۰۳۰ پیچیده‌ترین اندام‌های انسان را تولید کنند».
«تفنگ برای معالجه»
در زمستان سال گذشته، دومین سال جنگ روسیه علیه اوکراین، در بیمارستان نظامی بوردنکو در مسکو یک جراحی بسیار مهم با موفقیت انجام شد. برای نخستین‌بار در جهان یک چاپگر مستقیماً روی بدنِ یک مریض قطعه‌ای «پوست» تولید کرد.
منابع رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و مدوزا می‌گویند تاکنون چندین مجروح که از جبهه عازم بیمارستان شده‌اند به کمک این فن‌آوری معالجه شده‌اند.
گفته می‌شود این چاپگر سه بعدی «برای بسته شدن زخم‌های پوستی» و همچنین یک «تفنگ» - چاپگر کوچک که «قادر به ترمیم فوری زخم در نبرد» - توسط ولادیمیر میرونوف و یوسف حسوانی اختراع شده است.
ولادیمیر میرونوف که در اوایل سال‌های ۲۰۰۰ در دانشگاه کارولینای جنوبی تدریس می‌کرد اما از سال ۲۰۱۳ در روسیه زندگی می‌کند از سرشناس‌ترین دانشمندان جهان در زمینهٔ چاپ بیو است. او بارها گفته است که «این نخستین تفنگ است که برای معالجه استفاده می‌شود، نه برای کشتن».
یوسف حسوانی در دمشق متولد شد اما از کودکی در مسکو زندگی می‌کند و در دانشگاه، همدورهٔ دختر ارشد پوتین بود.
پدر یوسف، جورج حسوانی، از سال ۲۰۱۵ به دلیل حمایت از بشار اسد تحت تحریم آمریکا و اتحادیهٔ اروپا است؛ همان‌سال رجب طیب اردوغان رئيس‌جمهور ترکیه او را «دلال اصلی نفت بین دولت اسد و داعش» خوانده بود.
نام جورج حسوانی در سال ۲۰۲۱ مجدداً جنجالی شد زیرا مطابق شواهد او صاحب کشتی باری بود که باعث انفجار مهیب در بندر بیروت شد.
«طولانی کردن عمر در دورهٔ جنگ»
یکی از مخاطبان رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و مدوزا می‌گوید پیش از جنگ، روسیه از موقعیت خوبی برای دستیابی به نتایج قابل توجه در جلوگیری از پیری برخوردار بود و پژوهشگران معتبر در این زمینه فعال بودند اما «اکنون فرصتی برای پیشرفت وجود ندارد چراکه نمی‌توان در محیطی ناکارآمد رویکرد کارآمد داشت».
میخائیل باتین، مُبلغ «زندگی فوق‌العاده طولانی» و رئیس سابق «بنیاد علوم برای طولانی کردن عمر» هم‌نظر است و می‌گوید: «پوتین برای درمان پیری زمان زیادی ندارد اما سیستمی که ایجاد کرده کارآمد نیست و حتی با سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی، بدون نابغه‌هایی که اکثراً خارج از روسیه هستند نمی‌تواند به پیشرفتی برسد».
میخائیل باتین که بیش از ۲۰ سال از عمر خود را در روسیه به حمایت از «روش‌های مقابله با مرگ» اختصاص داد از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین در آمریکا زندگی می‌کند و می‌گوید: «ما حامی طولانی کردن عمر هستیم و حامیان جنگ عمر انسان را کوتاه می‌کنند».
به گزارش ریانوستی، دولت روسیه انتظار دارد اجرای طرح جدید ملی تا سال ۲۰۳۰ «جان ۱۷۵ هزار نفر» را حفظ کند.
این در حالی است که به گزارش رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به نقل از برآورد مشترک بخش روسی بی‌بی‌سی و نشریهٔ مدیازونا، طی دو سال و نیم جنگ روسیه علیه اوکراین، بیش از ۱۲۰ هزار نفر از شهروندان روسیه کشته شده‌اند.
