ارتش سوریه و نیروهای متحد آن با حملات نیروهای دموکراتیک سوریه در روستاهایی در حومه شمالی استان دیرالزور در مرز عراق روبه‌رو شده و در حال مقابله با آن هستند.
همزمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه از درگیری‌های شدید در شمال حماه میان شورشیان و نیروهای بشار اسد و متحدانش خبر داد و مقام‌های سازمان ملل نسبت به گسترش بحران انسانی، افزایش تلفات غیرنظامی و موج آوارگان در سوریه هشدار داده‌اند.
رویترز نیز گزارشی از «تماس‌های» اخیر آمریکا و امارات متحده عربی با سوریه، برای «دوری از حکومت خود از ایران و قطع مسیرهای تسلیحاتی برای حزب‌الله لبنان از خاک سوریه»، منتشر کرده است.
دفتر سازمان ملل برای هماهنگی امور بشردوستانه روز دوشنبه ۱۲ آذر اعلام کرد که تنها تا روز شنبه بیش از ۴۸ هزار و پانصد نفر در ادلب و شمال حلب بی‌جا و آواره شده‌اند که بیشتر از نیمی از آنها کودک هستند.
این رقم نسبت به آمار ۱۴ هزار نفر که تنها دو روز پیشتر اعلام شده بود افزایش چشمگیری نشان می‌دهد.
تام فلچر، مدیر این نهاد سازمان ملل، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ده‌ها هزار نفر در حال جابه‌جایی هستند؛ خدمات حیاتی قطع شده است؛ و زنان، مردان و کودکان نگران امنیت خود هستند.»
فیلیپو گراندی، کمیسر عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، نیز از «مرگ دوباره غیرنظامیان بی‌گناه و آوارگی هزاران تن دیگر» ابراز نگرانی کرد.
او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شانه‌های منطقه تحمل بحران پشت بحران را ندارد. نهادهای بشردوستانه هر چه توان دارند برای کمک انجام می‌دهند، اما صلح نیاز فوری است».
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، هم در بیانیه‌ای تصریح کرد: «مردم سوریه نزدیک به ۱۴ سال درگیری را تحمل کرده‌اند. آنها سزاوار چشم‌انداز سیاسی رو به آینده‌ای صلح‌آمیز هستند، و نه خونریزی بیشتر».
«درگیری‌های شدید» میان کردهای مسلح با ارتش در شرقی‌ترین استان سوریه
رویترز به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، روز سه‌شنبه ۱۳ آذر گزارش داد که ارتش سوریه و نیروهای متحد آن با حملات نیروهای دموکراتیک سوریه در روستاهایی در حومه شمالی استان دیرالزور روبه‌رو شده و در حال مقابله با آن هستند.
نیروهای دموکراتیک سوریه، موسوم به «قسد» یا اس‌اف‌دی، اتحادی از جنگجویان مسلح به رهبری کردها در شمال و شرق سوریه هستند که از یک دهه پیش با ائتلاف تحت رهبری آمریکا علیه داعش و در تأمین امنیت حوزه‌های میادین نفتی در این بخش از سوریه سهیم همکاری داشته است.
«قسد» در مناطق یادشده با یگان‌های مدافع خلق کرد، موسوم به ی‌پ‌گ نیز همکاری دارد و این در حالی است که ترکیه، همسایه شمالی سوریه، هر دو نیرو را تروریستی طبقه‌بندی کرده است.
نیروهای مسلح کردِ زیر چتر «قسد» روز دوشنبه ناچار شدند از بخش‌هایی از استان حلب که در آن مستقر بودند، به سوی مناطقی در شرق و شمال شرق سوریه که زیر نفوذ کردها است، عقب‌نشینی کنند زیرا فشار نظامی شورشی‌های هیئت تحریر شام که ارتش سوریه را از مناطق عمده حلب بیرون رانده‌اند، بر این جنگجویان مسلح نیز تشدید شده بود.
با این حال، درگیری تازه میان نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال و شرق سوریه با ارتش وفادار به بشار اسد و هم‌پیمانانی که برای جلوگیری از ساقط شدن دولت مرکزی سوریه به این کشور رسیده‌اند، از این نظر که استان دیرالزور با عراق هم‌مرز است، اهمیت دارد.
گزارش‌های متعدد یک دهه اخیر حاکی از استقرار گسترده نیروهای سپاه پاسداران در دیرالزور به‌ویژه در بخش بوکمال در کنار مرز عراق بوده است.
گزارش‌های منطقه حاکی از درگیری‌های شدید در روز سه‌شنبه میان نیروهای «قسد» با ارتش سوریه در روستاهای اطراف شهرک‌های صالحیه، مراط و الطابیه در حومه شمالی دیرالزور است و وزارت اطلاع‌رسانی سوریه اعلام کرد ارتش در حال «مقابله» با «تروریست‌های شورای نظامی دیرالزور» است.
پیشنهاد آمریکا و امارات به اسد برای «دور شدن از ایران»
در این میان، خبرگزاری رویترز روز دوشنبه در «گزارشی اختصاصی» به نقل از پنج منبع آشنا با تماس‌های اخیر آمریکا و امارات متحده عربی با سوریه، نوشت واشینگتن و ابوظبی به بشار اسد پیشنهاد کرده بودند در صورت «دور کردن حکومت خود از ایران و قطع مسیرهای تسلیحاتی برای حزب‌الله لبنان از خاک سوریه»، تحریم‌ها علیه او لغو شود.
این مذاکرات در طول ماه‌های گذشته گسترش یافته و در راستای آماده‌سازی برای پایان تحریم‌های جاری علیه سوریه و بشار اسد که ۳۰ آذر به پایان می‌رسد، انجام شده بود. با این حال، مذاکرات پیش از آغاز حمله شورشی‌ها در استان‌های ادلب و حلب علیه حکومت سوریه صورت گرفته است.
در همین حال، منابعی که با رویترز گفت‌وگو کردند، تأکید دارند که پیشروی‌های روزهای گذشته جهادگرایان مخالف حکومت سوریه نشان‌دهندهٔ ضعف در مناسبات بشار اسد با ایران است و هنوز فرصتی برای آمریکا و امارات جهت استفاده از آن در راه دور کردن آقای اسد از ایران محسوب می‌شود.
محمد بن‌زاید آل نهیان، رئیس ابوظبی و امارات، نقش کلیدی در پذیرش دوباره بشار اسد در میان کشورهای عرب پس از جنگ داخلی خونین دهه گذشته سوریه ایفا کرده بود.
شبکه اسرائیلی کان نیز دوشنبه شب گزارش داد که پیشنهاد مشابه به بشار اسد در جریان سفر ماه گذشته ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل که در مأموریتی از سوی بنیامین نتانیاهو برای گفت‌وگو با مقامات روسیه به مسکو رفته بود، به کرملین که دارای نقش و نفوذ در سوریه است، ارائه شد. شبکه کان به پاسخ مسکو به این پیشنهاد اشاره نکرد.
«درگیری‌های شدید» در شمال حماه
در همین حال دیده‌بان حقوق بشر سوریه از درگیری‌های شدید در حومه شمالی حماه بین شورشیان و نیروهای بشار اسد خبر داده و آن را «شدیدترین درگیری» در روزهای اخیر خوانده است.
به گفته این نهاد مستقر در لندن، نیروهای هیئت تحریر الشام چند روستا در حومه شمالی حماه را تصرف، یا تصرف دوباره، کردند اما در روستای قلعة المضيق درگیری‌ها به شدت جریان داشت و نیروهای بشار اسد با پشتیبانی هوایی مانع از ورود تحریر الشام به این روستا شدند.
خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) نیز از بازپس‌گیری چند روستا در شمال حماه خبر داده است.
«ورود حشدالشعبی به عراق و غیبت حزب‌الله»
از سوی دیگر خبرگزاری رویترز به نقل از چند منبع گزارش داد که روز یکشنبه دست‌کم ۳۰۰ تن از نیروهای عراقی وابسته به جمهوری اسلامی، عمدتا از دو گروه بدر و نجبا، برای کمک به نیروهای بشار اسد وارد خاک سوریه شدند.
شبه‌نظامیان عراقی این خبر را تکذیب کرده‌اند.
رویترز همچنین به نقل از سه منبع گزارش داد که هنوز از حزب‌الله لبنان برای اعزام نیرو به سوریه درخواست نشده و این گروه توان و آمادگی‌اش را هم ندارد.
بنابر این گزارش، نیروهای حزب‌الله که در سوریه حضور داشتند اواسط اکتبر و هنگام تشدید درگیری این گروه با اسرائیل به لبنان بازگشتند.
ادامه واکنش‌ها؛ عراقچی از احتمال نشست دوحه خبر داد
در همین حال متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، شامگاه دوشنبه بار دیگر خواستار کاهش تنش در سوریه شد و از همه کشورها، از جمله ایران و روسیه، خواست تا از نفوذ خود برای «کاهش تنش‌ها، حفاظت از غیرنظامیان و در نهایت پیشبرد روند سیاسی» استفاده کنند.
او تاکید کرد: «اگر روسیه و ایران از مداخله‌های خود در داخل سوریه دست بردارند، به ثبات منطقه کمک خواهد شد».
همچنین اتحادیه اروپا روز دوشنبه در بیانیه‌ای خواستار کاهش تنش‌ها و حفاظت از غیرنظامیان از تمامی طرف‌ها شد و حملات هوایی روسیه به مناطقی در سوریه را محکوم کرد.
حملات هوایی روسیه و ارتش سوریه روز دوشنبه نیز ادامه یافت و به گفته دفاع مدنی سوریه، معروف به «کلاه سفیدها»، دست‌کم ۲۵ کشته در مناطق ادلب، حلب و حماه بر جای گذاشت.
از سوی دیگر عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، از احتمال برگزاری نشستی درباره سوریه در دوحه خبر داد.
او که به آنکارا سفر کرده است شامگاه دوشنبه با اشاره به دیدار خود با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، گفت: «تصمیم گرفتیم روند آستانه را ادامه دهیم».
روند آستانه توافقی بود که سال ۲۰۱۷ در شهر آستانه و بین نمایندگان ایران، روسیه و ترکیه درباره ایجاد مناطق امن در سوریه به دست آمد.
به گفته عباس عراقچی، دیدار وزیران خارجه این سه کشور «احتمالا ظرف شنبه یا یکشنبه هفته آینده» در حاشیه «فروم دوحه» در قطر برگزار خواهد شد.
گروه موسوم به هیئت تحریر الشام از چهارشنبه گذشته با حمله‌ای غافلگیرانه برخی نقاط شمال غرب سوریه، از جمله شهر مهم حلب، را تصرف کرده است.
بنابر آمار دیده‌بان حقوق بشر سوریه، از روز چهارشنبه تا دوشنبه بیش از ۵۰۰ تن کشته شده‌اند که ۹۲ نفر از آنها غیرنظامی بودند.
