لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
شنبه ۳ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۶:۳۵

شصت سال مبارزه برای آزادی


چهارم ژوئیه سال ۱۹۵۰ رادیو اروپای آزاد فعالیت خود را با پخش اولین برنامه خود برای کشور کمونیستی چکسلواکی سابق که از ساختمان معروف امپایر استیت در نیویورک مخابره شد، آغاز کرد. فعالیت رادیو اروپای آزاد با این جمله آغاز شد که خود را به پخش اخبار «به سنت آمریکا در احترام به آزادی بیان» متعهد می‌داند.

در چهارم ژوئیه امسال، درست پس از شصت سال از آن زمان، برنامه‌های رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، به گوش بیست میلیون شنونده می‌رسد . این برنامه‌ها به ۲۸ زبان مختلف و برای ۲۰ کشور از جمله روسیه، ایران، عراق، افغانستان و پاکستان پخش می‌شوند و برای مردمانی که در مناطق جنگی و بحران‌زده و یا تحت حاکمیت‌های استبدادی زندگی می‌کنند و در جستجوی اخبار و اطلاعات قابل اتکا هستند، یک شریان حیاتی است.

هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا سال گذشته گفت: «رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی یک قدرت هوشمند است و نماد هر آن چیزی است که ما می‌خواهیم به آن دست یابیم.»

سال‌های اولیه

با پایان سال ۱۹۵۴ رادیو اروپای آزاد و رادیو آزادی به ۲۵ زبان مختلف برای اروپای شرقی و اتحاد جماهیر شوروی برنامه پخش می‌کرد. این رادیو در پشت دیوار آهنینی که در آن دگراندیشان و مخالفان حتی به رسانه‌های محلی دسترسی نداشتند، بلندگویی بزرگ در اختیار آنان قرار می‌داد تا بدون سانسور و محدودیت با هم وطنان خود سخن بگویند.

سال‌ها بعد وقتیکه از لخ والسا، برنده جایزه صلح نوبل، سؤال شد که آیا این رادیو نقش مهمی در مبارزه لهستان در مسیر آزادی داشت، وی گفت: «آیا می‌توان کره زمین را بدون خورشید تصور کرد؟»

سال‌های بلوغ

در سال ۱۹۶۸ طی هفت ماه مبارزات آزادی‌بخش در چکسلواکی که به بهار پراگ معروف شد، رادیو اروپای آزاد یک منبع غیرقابل جایگزین برای انتشار اخبار مستقل بود. در دو دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ که اتحاد شوروی دوران اقتدار خود را می‌گذراند و مخالفان و دگراندیشان تحت فشار شدیدی بودند، مأموریت و رسالت رادیو اروپای آزاد اهمیت دو چندانی پیدا کرد.

همانطور که واتسلاو هاول، رئیس جمهور سابق جمهوری چک، گفته است: «در تمام دوران طولانی کمونیسم، رادیو اروپای آزاد تنها راه تبادل آزاد اطلاعات و خبرنگاری مستقل و همینطور تنها و یا مهم‌ترین وسیله تماس نیروهای مخالف با ملت بود. به اعتقاد من جامعه چک به خاطر نقش مهم رادیو آزادی رد تحولات کشور دین بزرگی به آن دارد.»

یکی از معیارهای موفقیت رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی تلاش دائم و شدید حکومت‌های اقتدارگرا برای مختل کردن پخش برنامه‌ای این رادیو بوده است. در سال ۱۹۸۱ انفجار یک بمب در مقر مرکزی رادیو در شهر مونیخ چندین نفر از کارکنان این مؤسسه را مجروح کرد و بیش از دو میلیون دلار خسارت به جا گذاشت.

اسناد محرمانه‌ای که پس از سال ۱۹۸۹ علنی شد، نشان دادند که این حمله به دستور نیکلای چائوشسکو، دیکتاتور رومانی، و توسط تروریست معروف، کارلوس موسوم به شغال، اجرا شده بود.

در زمان وقوع فاجعه هسته‌ای چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ رسانه‌های اتحاد شوروی سعی کردند این حادثه را پنهان کنند. اما همانطور که آرچ پادینگتون، مورخ سرشناس، آن را «بهترین مقطع کار رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی» توصیف کرده است، این مؤسسه خبررسانی ساعت‌ها و روزها در برنامه‌های خود به شنوندگان رهنمود می‌داد که چگونه مواد غذایی و پوشاک خود را از مواد هسته‌ای پاک کنند و چگونه از کودکان خود در برابر اشعه هسته‌ای محافظت کنند.

یک رسالت مداوم

در سال ۱۹۹۴، همزمان با تشدید جنگ و بحران در منطقه بالکان، رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی پخش برنامه برای کشورهای یوگسلاوی سابق را آغاز کرد. در جریان کارزار حملات هوایی ناتو به صربستان در سال ۱۹۹۹ رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی تنها رادیویی بود که در ساعات شب صدای آن شنیده می‌شد.

گزارش‌های زنده از بلگراد، بروکسل و تمام منطقه تنها منبع خبر و اطلاعات برای مردمی بود که به دنبال اخبار بمباران‌ها و اطلاعات درمورد چگونگی حفاظت از خود بودند.

در ۱۵ سال گذشته رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی بر دامنه پخش برنامه‌ها و فعالیت خود افزوده و اکنون کشورهای ایران، افغانستان، عراق و کشورهای قفقاز شمالی را نیز پوشش می‌دهد. در افغانستان رادیو آزادی پرطرفدارترین رسانه است و بیش از ۱۵ هزار پیام و نامه از سوی دوستداران و شنوندگان خود دریافت کرده که برخی از آنها در مارس سال ۲۰۱۰ در کتابخانه کنگره آمریکا به نمایش گذاشته شد.

رادیو فردا، بخش فارسی رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، یک منبع رسانه‌ای با نفوذ برای پخش اخبار مستقل، به خصوص از طریق آنلاین است، و در دوره سرکوب مخالفان و رسانه‌ها پس از انتخابات سال گذشته نقش مهمی ایفا کرده است.

دهه هفتم

در ژانویه سال ۲۰۱۰ رادیو اروپای آزادی/ رادیو آزادی، پخش برنامه‌های خود به زبان پشتو را برای مناطق قبیله‌ای پشتون‌نشین در پاکستان آغاز کرد تا به این وسیله با گسترش تبلیغات و نفوذ ایستگاه‌های رادیویی اسلامگرایان افراطی دراین منطقه مقابله کند.

دو ماه قبل نیز رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، پخش برنامه‌های روزانه را به زبان روسی برای مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا، که از گرجستان اعلام جدایی کرده بودند، آغاز کرد.

رسالت و مأموریت ما مثل هر زمان دیگری بسیار مهم است. هر چند که فناوری رسانه‌ها و مخابرات متحول شده و ما اکنون پخش برنامه‌های رادیویی را با بخش‌های آنلاین، ویدئو و حتی تلویزیون تکمیل کرده‌ایم اما سخن‌پراکنی برون‌مرزی هنوز همان رسالت گذشته را دارد.

رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی یکی از مؤثرترین و مقرون به صرفه‌ترین ابزارها و تولیدات رسانه‌ای است که دولت آمریکا برای توسعه دموکراسی و گسترش منافع امنیت ملی خود می‌تواند از آن حمایت کند.
XS
SM
MD
LG