انجمن فیزیک آمریکا یکی از جوایز سالانه خود، موسوم به ساخاروف، را به نرگس محمدی، زندانی عقیدتی، فعال حقوق بشر و نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر اختصاص داد.
خانم محمدی که اکنون در حال سپری کردن دوران محکومیت خود در زندان اوین است، تحصیلات خود را در رشته فیزیک به انجام رسانده و جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا، امسال مشترکاً به او و به انجمن راوی کوچیمانچی برای توسعه هند تعلق گرفته است.
در بیانیه انجمن فیزیک آمریکا در این باره آمده است که این جایزه به دلیل «رهبری در فعالیت‌های مرتبط با صلح، عدالت و لغو مجازات اعدام و تلاش‌های بی قید و شرطش برای ترویج حقوق بشر و آزادی‌های مردم ایران» به خانم محمد تعلق گرفته است.
این بیانیه همچنین تأکید می‌کند که «نرگس محمدی علی‌رغم آزار و اذیت و تعقیب قضایی که باعث توقف کار علمی و حبس طولانی او شده، به فعالیت‌هایش ادامه داده است».
کانون مدافعان حقوق بشر در گزارشی در این زمینه یادآور شده که نرگس محمدی فارغ‌التحصیل رشته فیزیک جامدات از دانشگاه امام خمینی قزوین است، و بعد از اتمام دانشگاه، به‌عنوان مهندس با شرکت بازرسی مهندسی ایران همکاری می‌کرد و هم‌زمان به‌عنوان روزنامه نگار موضوعات مربوط به برابری جنسیتی را برجسته می‌کرد.
این گزارش می‌افزاید که تلاش‌های خانم محمدی برای حفظ حرفه علمی‌اش هم‌زمان با فعالیت‌های حقوق بشری، ناموفق بود، و او در سال ۲۰۰۹ از سمت خود در شرکت بازرسی مهندسی اخراج شد، و در همان سال، دستگیر و زندانی شد.
خانم محمدی به‌خاطر تلاش‌هایش برای ترویج و حمایت از حقوق زنان، زندانیان عقیدتی، اقلیت‌ها و سایر گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه، ترویج انتخابات آزاد و عادلانه، و تشکیل کارزاری برای لغو مجازات اعدام به ۱۶ سال حبس محکوم شده و اکنون در زندان اوین دوران حبس خود را سپری می‌کند.
قوه قضائیه ایران و دیگر مقام‌های جمهوری اسلامی تا کنون به درخواست‌های نهادهای بین‌المللی و داخلی برای آزادی خانم محمدی پاسخ نداده‌اند.
دو فرزند خانم محمدی در خارج از کشور هستند و در بیشتر موارد مقام‌های زندان از گفت‌وگوی تلفنی آنان با مادرشان جلوگیری می‌کنند.
انجمن فیزیک آمریکا که امسال جایزه ساخاروف خود را به خانم محمدی اختصاص داده، یک سازمان غیرانتفاعی است که برای پیشبرد و انتشار دانش فیزیک از طریق نشریات برجسته پژوهشی، جلسات علمی، آموزش و فعالیت‌های بین‌المللی اقدام می‌کند.
این انجمن بیش از ۵۴ هزار عضو دارد که شامل فیزیکدانان در دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌های ملی و صنعتی در ایالات متحده و در سراسر جهان می‌شود.
جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۴ نیز به امید کوکبی، دانشجوی دکترای فیزیک، تعلق گرفت که پس از سفری که در سال ۸۹ به ایران داشت بازداشت و به ۱۰ سال زندان محکوم شد، اما در شهریور سال گذشته به صورت مشروط از زندان آزاد شد.
