در چند روز گذشته در رابطه با جعبه سیاه هواپیمای سرنگون‌شده اوکراینی، اظهارات متعددی بیان شده، و در تازه‌ترین واکنش وزیر راه ایران از احتمال ارسال جعبه سیاه به اوکراین خبر داده است. مقام‌های اوکراینی می‌گویند انتظار دارند وعده‌های تهران هرچه سریع‌تر علمی شود.
در روزهای اخیر بسیاری از مسئولین ایرانی سعی کردند توضیح دهند چرا با گذشت بیش از پنج ماه از سرنگونی هواپیمای اوکراینی جعبه سیاه آن همچنان مورد بررسی قرار نگرفته، و وزیر راه ایران تأکید می‌کند دلیل عدم تحویل جعبه سیاه، ویروس کرونا بوده است.
روز چهارشنبه محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران، به خبرنگاران گفت که در خصوص تأخیر در بازخوانی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی، هیچ اتفاقی جز موضوع شیوع کرونا در میان نبوده و هیئت ایرانی و کمیته سانحه منتظر هماهنگی نهایی بین گروه‌ها هستند تا در اولین فرصت بازخوانی جعبه سیاه انجام شود.
آقای اسلامی افزوده است که جعبه سیاه به کی‌یف ارسال می‌شود تا بازخوانی در آنجا صورت گیرد و در صورت ناتوانی، احتمالاً به فرانسه ارسال خواهد شد.
اما مسئول پرونده پرواز ۷۵۲ در وزارت خارجه اوکراین این اظهارات را تکراری ارزیابی کرده و اضافه می‌کند که نمی‌دانیم تحویل جعبه سیاه برای چه تاریخی برنامه‌ریزی شده است.
یوگنی ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین، به رادیو فردا می‌گوید: «تا امروز ایران هیچ گام مشخصی برنداشته است. این روزها نشست شورای حکام ایکائو در جریان است و نماینده ایران باید توضیح دهد چرا تاکنون اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی بازخوانی نشده است».
او اضافه می‌کند که «شیوع ویروس کرونا که تهران به عنوان دلیل مطرح می‌کند، به تمام سؤالات پاسخ نمی‌دهد زیرا ایران پیش از اوج‌گیری کرونا فرصت داشت شرایط بررسی اطلاعات جعبه سیاه را فراهم کند و بعدتر هم امکان این کار وجود داشت، چنانکه پاکستان به‌رغم محدودیت‌های جهانی توانست جعبه سیاه هواپیمای سانحه‌دیده خود را در فرانسه بررسی کند».
آقای ینین تأکید می‌کند، «موضع ما و تمام کشورهای مرتبط با این سانحه هماهنگ است و به ایران اعلام شده است. ما آماده‌ایم جعبه سیاه را از ایران تحویل بگیریم و مطابق توافق موجود با فرانسه آن را فوراً به این کشور بفرستیم. ایران بارها گفته جعبه سیاه را تحویل می‌دهیم و منتظریم این گفته عملی شود».
ایران به عنوان کشوری که سانحه هوایی در آنجا رخ داد موظف است تحقیقات فنی را انجام دهد؛ بررسی اطلاعات جعبه سیاه از مراحل اصلی و معمولاً مرحله اول تحقیقات فنی است.
از ابتدای سانحه سرنگونی هواپیمای اوکراینی مشخص بود ایران امکان رمزگشایی جعبه سیاه آن را ندارد و مطابق مقررات بین‌المللی باید بررسی این اطلاعات را به کشوری دیگر بسپارد. از مدت‌ها پیش احتمال مشارکت آژانس تحقیقات سوانح هوایی فرانسه مطرح شده و اوکراین می‌گوید تمام توافق‌ها در این رابطه صورت گرفته است.
ولادیمیر اوملیاننکو، کارشناس هوانوردی، در گفت‌وگو با رادیوفردا، وضعیت پیرامون جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را مشکوک توصیف می‌کند.
او می‌گوید «بوئینگ مالزیایی که بر فراز شرق اوکراین هدف موشک قرار گرفت، از ارتفاع ده هزار متری سقوط کرد اما جعبه سیاه آن مورد بررسی قرار گرفت و اکنون جزو شواهدی است که به دادگاه ارائه شده است. ضربه‌ای که با سقوط هواپیما از ارتفاع کمتر از ۳ هزار متر به جعبه سیاه وارد می‌شود، نمی‌تواند به اطلاعات آن لطمه وارد کند».
آقای اوملیاننکو در عین حال اضافه می‌کند که «اطلاعات جعبه سیاه البته ممکن است بر اثر شوک مغناطیسی یا الکترونیکی از بین رود و نمی‌دانیم طی این مدت چه اتفاقی برای جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی افتاده است. شاید ایران به این دلیل جعبه سیاه را تحویل نمی‌دهد که اطلاعاتی بر روی آن باقی نمانده، یا ممکن است این یک بازی سیاسی است».
او تأکید می‌کند که «اعتمادی به همتایان ایرانی‌مان باقی نمانده است».
هواپیمای اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین ۸ ژانویه/۱۸ دی ماه هدف دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و ایران دلیل این سانحه را خطای انسانی اعلام کرده است.
به گفته منابع رادیو فردا، موضع کنونی ایران مایل است که تحویل جعبه سیاه، همزمان با امضای یادداشت تفاهم پیشنهادی‌اش صورت گیرد؛ سندی که مطابق آن اوکراین و خانواده‌های قربانیان این سانحه باید پیش از پایان تحقیقات بپذیرند، خطای انسانی رخ داده و تعهد دهند پیگیر این پرونده در دادگاه نباشند. رادیو فردا دو ماه پیش محتوای این سند را علنی کرد.
اوکراین با رد این موضع تأکید می‌کند که بررسی اطلاعات جعبه سیاه جزو تعهدات بین‌المللی ایران است و اگر مذاکره به بن‌بست برسد به ایکائو و سپس به دیوان دادرسی بین‌المللی شکایت خواهد کرد.
