موسسه بینالمللی پژوهشهای صلح استکهلم موسوم به «سیپری» در گزارش جدیدی که روز دوشنبه ۱۵ آذر منتشر کرد میگويد که حجم فروش تسلیحات و خدمات نظامی توسط صد شرکت بزرگ جهان در سال ۲۰۲۰ با ۱.۳ درصد افزایش در مقایسه با سال قبل به ۵۳۱ میلیارد دلار رسید.
از سوی دیگر، حجم فروش تسلیحات در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۵ که این نهاد برای اولین بار شرکتهای چینی را نیز در فهرست بررسیهای سالانه قرارداد ۱۷ درصد افزایش نشان میدهد. این ششمین سال پیاپی است که میزان فروش صد شرکت تسلیحاتی بزرگ جهان افزایش مییابد.
کارشناسان این نهاد میگویند با وجود بحران کرونا میزان فروش تسلیحات به دلیل تقاضای بیشتر از سوی اکثر کشورهای جهان در سال ۲۰۲۰ نیز افزایش یافت و حتی برخی از دولتها برای کاستن از پیامدهای بحران کرونا بر صنایع تسلیحاتی، پرداخت اقساط مربوط به خریدهای تسلیحاتی را تسریع کردند.
با این همه صنایع نظامی نیز از پیامدهای بحران کرونا مصون نماندند. میزان تولید برخی از شرکتهای تسلیحاتی از جمله شرکت فرانسوی «تالس» به دليل اجرای مقررات شهربندان چند درصد کاهش یافت و روند تولید در چند شرکت دیگر نیز به دلیل اختلال در چرخه انتقال مواد خام و قطعات به تعویق افتاد.
در سال ۲۰۲۰ نیز کماکان شرکتهای آمریکایی در مجموع بزرگترین فروشنده تسلیحات بودند. حجم فروش ۴۱ شرکت آمریکایی که در فهرست صد شرکت بزرگ جهان قرار دارند، با ۱.۹ درصد افزایش به ۲۸۵ میلیارد دلار رسید که معادل ۵۴ درصد از کل فروش صد شرکت بزرگ جهان است.
پس از آمریکا شرکتهای چینی از نظر میزان فروش تسلیحات در رتبه دوم قرار دارند. در سال ۲۰۲۰ حجم فروش پنج شرکت چینی که در فهرست صد شرکت تسلیحاتی بزرگ جهان هستند با ۱.۵ درصد افزایش در مقایسه با سال قبل به ۶۶.۸ میلیارد دلار رسید.
سهم شرکتهای چینی از حجم فروش تسلیحات توسط صد شرکت بزرگ جهان ۱۳ درصد است.
پس از آمریکا و چین از نظر رقم و سهم فروش تسلیحات بین صد شرکت بزرگ جهان، بریتانیا در مقام سوم قرار دارد.
حجم فروش ۲۶ شرکت اروپایی که در فهرست صد شرکت بزرگ هستند در مجموع ۱۰۹ میلیارد دلار بود که معادل ۲۱ درصد از مجموع فروش این شرکتهاست.
حجم فروش هفت شرکت بریتانیایی با ۶.۲ درصد افزایش در مقایسه با سال قبل به ۳۷.۵ میلیارد دلار رسید. میزان فروش شرکت «بیای ئی سیستم» که تنها شرکت اروپایی در میان ده شرکت صدر این فهرست است، با حدود ۶.۶ درصد افزایش به ۲۴ میلیارد دلار رسید.
حجم فروش چهار شرکت آلمانی که در فهرست صد شرکت بزرگ تسلیحاتی جهان هستند با حدود ۱.۳ درصد افزایش به ۸.۹ میلیارد دلار رسید.
این گزارش نشان میدهد که فروش شرکتهای تسلیحاتی روسی در سال ۲۰۲۰ برای سومین سال پیاپی کاهش یافته است. حجم فروش ۹ شرکت روسی با حدود ۶.۵ درصد کاهش در مقایسه با سال قبل به حدود ۲۶.۴ میلیارد دلار تنزل یافت که در مجموع معادل پنج درصد از کل فروش شرکتهای بزرگ جهان است.
یکی از عوامل مهم کاهش فروش شرکتهای روسی پایان سیاست توسعه تسلیحاتی اين کشور بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ است. البته محدودیتها و مقررات مربوط به شهروندان در دوران شیوع کرونا نیز بیتاثیر نبوده است.
یک تحول دیگر در صنایع تسلیحاتی روسیه طرح دولت برای افزایش تنوع در خط تولید و محصولات این شرکتهاست که براساس آن حجم تولیدات غیرنظامی آنها قرار است تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۳۰ درصد و تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۵۰ درصد برسد.
در سال ۲۰۲۰ حجم فروش شرکتهای تسلیحاتی که در آمریکا، اروپا، چین و روسیه قرار ندارند حدود ۳.۴ درصد افزایش یافت و در مجموع به حدود ۴۳ میلیارد دلار رسید که معادل ۸.۱ درصد از کل فروش صد شرکت بزرگ تسلیحاتی جهان است.
در این مجموعه، به ترتيب فروش شرکتهای اسرائیلی ۱۰.۴ میلیارد دلار، فروش شرکتهای ژاپنی ۹.۹ میلیارد دلار و فروش شرکتهای کره جنوبی ۶.۵ میلیارد دلار بود.