رئیس‌جمهوری آمریکا روز دوشنبه دوم خرداد گفت که واشینگتن حاضر است برای دفاع از تایوان در برابر تعرض چین از قدرت نظامی استفاده کند.
اظهارات جو بایدن تغییر لحن آشکاری در سیاست دو پهلو ایالات متحده آمریکا در قبال تایوان است.
هر چند دولت آمریکا طبق قوانین آن کشور موظف است امکانات و تجهیزات لازم برای دفاع از تایوان را در اختیار آن کشور قرار دهد ولی در زمینه دخالت نظامی برای دفاع از تایوان در برابر تعرض چین، همواره از سیاستی تبعیت کرده که کارشناسان آن را «راهبرد دو پهلو» توصیف می‌کنند.
پس از این اظهارنظر آقای بایدن در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر ژاپن در توکیو، یکی از دستیاران رئیس‌جمهوری آمریکا گفت سخنان آقای بایدن بیانگر هیچ تغییری در سیاست استراتژیک آمریکا نیست.
در جریان نشست خبری توکیو، یک خبرنگار از آقای بایدن پرسید در صورت حمله به تایوان، آمریکا از آن کشور دفاع می‌کند؟ رئیس‌جمهوری ایالات متحده در پاسخ گفت: «بله. این تعهد ماست. ما با سیاست یک چین واحد موافقیم. ما این معاهده و تمامی توافق‌هایی را که براساس آن تنظیم شده است امضا کرده‌ایم. ولی این ایده که تایوان به زور تصرف شود به هیچ وجه درست نیست».
او افزود که به اعتقاد وی چنین اتفاقی روی نخواهد داد و چنین تعرضی صورت نخواهد گرفت.
اظهارنظر آقای بایدن در این زمینه در شرق آسیا که نگران افزایش نفوذ چین است با دقت مد نظر قرار خواهد گرفت. چین یکی از موضوعات اصلی در مذاکرات رئیس‌جمهوری آمريکا با رهبران کشورهای منطقه در اولین سفر او به شرق آسیاست.
چین بر اساس سیاست موسوم به «چین واحد»، تایوان را بخشی از قلمرو تاریخی خود می‌داند و بارها اعلام کرده که این حساس‌ترین و مهمترین مسئله در مناسبات بین پکن و واشینگتن است.
وزارت خارجه تایوان از سخنان رئیس‌جمهوری آمریکا قدردانی کرد ولی سخنگوی وزارت خارجه چین گفت پکن در زمینه مسائل مربوط به امنیت ملی و تمامیت ارضی کشور سازش نمی‌کند و هیچ‌گونه امتیازی نمی‌دهد.
مشاوران امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا که در نشست خبری حضور داشتند پاسخ جو بایدن به این سئوال حساس را به دقت زیر نظر داشتند و برخی از آن‌ها سر خود را پایین انداخته بودند.
آقای بایدن در ماه اکتبر نیز در پاسخ به سئوالی در مورد دفاع نظامی آمریکا از تایوان در صورت تعرض به آن کشور گفت: «ما متعهد هستیم این کار را انجام دهیم». در آن زمان نیز سخنگوی کاخ سفید گفت سخنان آقای بایدن بیانگر تغییر سیاست استراتژیک آمریکا نیست و برخی از صاحبنظران اظهارنظر آقای بایدن را یک گاف عنوان کردند.
در واکنش به اظهارنظر روز دوشنبه آقای بایدن در توکیو، برخی از کارشناسان آن را بسیار جدی تلقی کرده و می‌گویند رهبر آمریکا به صراحت گفته است که در صورت حمله چین به تایوان، آمریکا مداخله خواهد کرد.
آقای بایدن در بخش دیگری از سخنانش در توکیو به زبان دیگری علیه توسعه‌طلبی چین هشدار داد و گفت امیدوار است ولادیمیر پوتین برای حمله به اوکراین بهای سنگینی بپردازد و این تجربه به رهبران چین نشان دهد که در صورت تهاجم به تایوان با چه واکنشی روبرو خواهند شد.
سخنان آقای بایدن به احتمال فراوان روی موضوع اصلی سفرش به ژاپن که ایجاد یک ساختار همکاری‌های اقتصادی برای منطقه اقیانوس آرام و هند است سایه خواهد انداخت. هدف این طرح فراهم کردن زمینه گسترش همکاری‌های اقتصادی آمریکا با کشورهای منطقه است.
آقای بایدن در سفر به توکیو قرار است با رهبران هند و استرالیا، سایر اعضای «کواد» یک اتحاد امنیتی غیررسمی برای مقابله با گسترش نفوذ چین در اقیانوس آرام و هند ملاقات کند.
نخست‌وزیر ژاپن نیز در نشست خبری روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور آماده است قدرت نظامی خود را تقویت کند.
فومیو کیشیدا گفت در مذاکرات با بایدن گفته است که ژاپن قصد دارد قابلیت‌های دفاعی خود از جمله قدرت مقابله به مثل را افزایش دهد.
کارشناسان امور دفاعی معتقدند که در صورت بروز درگیری نظامی بین چین و آمریکا بر سر تایوان، ژاپن نقش بسیار مهمی خواهد داشت چون می‌تواند در زمینه دفاع از نیروهای آمریکایی در سطح منطقه به واشینگتن کمک کند و در حقیقت حلقه کلیدی در استراتژی مهار چین است.
