انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم همزمان با هفتادمین سالگرد تأسیس کشور اسرائیل، تظاهرات گسترده فلسطینیها را در پی آورد و تاکنون تایید شده که دستکم ۵۵ فلسطینی کشته و صدها نفر نیز زخمی شدهاند.
بر اساس تصمیم دونالد ترامپ، که پانزدهم آذر سال گذشته اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، آمریکا روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت را برای انتقال سفارت خود از تلآویو به اورشلیم تعیین کرد.
اما هزاران فلسطینی غزه از بامداد دوشنبه در طول مرزهای باریکه غزه با اسرائیل تظاهرات اعتراضی برگزار کردهاند. گزارش شده که دستکم ۴۰ هزار فلسطینی در این اعتراض شرکت داشتهاند.
منابع خبری و بیمارستانی فلسطینی از افزایش شمار کشتهها و زخمیها در این اعتراض خبر میدهند. تاکنون دستکم ۵۵ فلسطینی کشته شدهاند. اما به نظر میرسد این آمار افزایش یابد. بیش از دو هزار تن نیز مجروح شدهاند.
همزمان خبر میرسد که ارتش اسرائیل به بخش شمالی باریکه غزه حمله کرده است.
تظاهرات فلسطینیان غزه از یک ماهونیم پیش آغاز شده که بدون احتساب کشتههای امروز به کشته شدن ۵۴ تن و زخمی شدن هزاران تن دیگر از آنها منجر شده بود. آنها گفتهاند این اعتراض را روز سهشنبه موسوم به «یوم النکبه» و نیز هفتههای آینده دنبال میکنند.
فلسطینیان سالروز تشکیل اسرائیل در ۲۵ اردیبهشت را «یوم النکبه» خود میدانند.
ارتش اسرائیل روز دوشنبه به فلسطینیان ساکن غزه هشدار داد که تلاش آنها برای عبور از مرز، با وخامت بسیار تلقی خواهد شد.
سرهنگ رونن مانلیس، سخنگوی ارتش اسرائیل، شاخه قدس سپاه پاسداران و قاسم سلیمانی، فرمانده این نیرو را به دست داشتن در بحران جدید در مرزهای غزه و تأمین مالی تظاهرات هفتههای اخیر متهم کرد.
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل، نیز از فلسطینیهای غزه خواست از اجرای خواستههای یحیی السنوار رهبر داخلی حماس خودداری کنند و در خانههایشان بمانند. به گفته آقای لیبرمن، اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای حماس که در صدد اخلال در جشنهای انتقال سفارت است، آمادگی دارد.
روز دوشنبه همچنین تنشهایی در نقاط اصطکاک کرانه باختری میان فلسطینیان و کرانه باختری رخ داد؛ مناطق عربنشین شرق اورشلیم، بیتالمقدس، در این روز شاهد اعتصاب بسیاری از محلهای کسب و کار بود.
همزمان، عربهای تابع اسرائیل، تظاهراتی برپا کردند که از جمله در دانشگاه تلآویو، که صدها دانشجوی عرب در آن تحصیل میکنند، به درگیری با دانشجویان یهودی منجر شد.
تظاهرات گسترده فلسطینیان در حالی است که تدارکات گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم در اوج خود بود.
آمریکا ضمن تأیید و پشتیبانی اسرائیل، تأکید کرده است که به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل، پذیرش «یک حقیقت تاریخی» است و کوششهای واشینگتن برای روند صلح ادامه خواهد یافت.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، این روز را «تاریخی» نامید و گفت اورشلیم «پایتخت جاودان ملت یهود بوده و خواهد ماند و صلح باید بر اساس این حقیقت به دست آید».
نفتالی بنت، وزیر ارشد دولت اسرائیل، نیز دوشنبه گفت «آمریکا گام نخست را برداشت و منتظر گامهای مشابه کشورهای دیگر هستیم».
استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا، که یکی از اعضای هیئت اعزامی آمریکا به آیین گشایش سفارت در اورشلیم است، دوشنبه در این شهر گفت از اینکه شاهد این مراسم است، «افتخار میکند».
دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در اسرائیل، در یکی از جشنهای بامداد دوشنبه گفت «بدون شهامت و آیندهنگری دونالد ترامپ، این اتفاق بزرگ رخ نمیداد».
جیسون گرینبلات، نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات صلح، در توئیت خود نوشت انتقال سفارت به اورشلیم «گامی لازم برای صلح بود». او تأکید کرد که این اقدام آمریکا، عقبنشینی واشینگتن از تعهد به تلاش برای دستیابی به صلح نیست.
به گزارش صوت فلسطین، صائب عریقات، مذاکرهکننده ارشد پیشین فلسطینی دوشنبه در رامالله گفت اقدام آمریکا «زدن آخرین میخ بر تابوت روند صلح بود». شورای قانونگذاری فلسطین نیز در بیانیهای در رامالله از آنچه که «سکوت جامعه بینالمللی در برابر زیر پا گذاشته شدن حقوق ملت فلسطین» نامید، انتقاد کرد.
با وجود این، به گزارش رویترز، اتحادیه عرب اعلام کرد که نشست اضطراری خود را برای بررسی «اقدام غیرقانونی» آمریکا برای روز چهارشنبه، دو روز بعد از گشایش سفارت آمریکا، در قاهره تعیین کرده است.
همچنین بر اساس گزارش رویترز، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، دوشنبه گفت آمریکا دیگر نمیتواند نقش میانجی در روند صلح میان اسرائیل و فلسطینیان داشته باشد. او گفت که قدس شرقی باید پایتخت کشور فلسطین باشد.
سخنگوی دولت ژاپن نیز دوشنبه در توکیو ابراز نگرانی کرد که انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم باعث تشدید تنش در خاورمیانه شود.
به گزارش رسانههای اسرائیل، نمایندگان ۲۳ کشور از ۲۸ عضو اتحادیه اروپا از حضور در آیین گشایش سفارت آمریکا خودداری کردهاند؛ اتحادیه اروپا بر راهکار دو کشوری بر اساس تشکیل کشور فلسطین با پایتختی شرق اورشلیم، در کنار اسرائیل، تأکید میکند.
در ایران که از آغاز روی کار آمدن جمهوری اسلامی، به ضدیت با اسرائیل اقدام کرده و در کنار فلسطینیان ایستاده است، شمار زیادی از مقامات جمهوری اسلامی به انتقال سفارت آمریکا واکنش منفی نشان دادند.
به گزارش رسانههای ایران، علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران، دوشنبه گفت «ناامنی حاصل از اقدام نابخردانه انتقال سفارت آمریکا به قدس، بر عهده رژیم صهیونیستی و آمریکا است».
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، دوشنبه گفت توطئه آمریکا «بیپاسخ نمیماند». لاریجانی در صدر نشستی افزود «توصیه میکنم که مسئولین کنونی آمریکا در مورد محور مقاومت دچار اشتباه محاسباتی نشوند».
رئیس مجلس ایران که در نشست اضطراری کمیته دائمی فلسطین در اتحادیه بینالمجالس اسلامی در تهران سخن میگفت، افزود «اینک ما هستیم و این ملت مظلوم و مقاوم که بیش از هر زمانی به کمک ما نیازمند هستند؛ آنها هزینه دفاع از امت اسلامی را متحمل شدهاند».
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران نیز در این نشست گفت که اقدام رژیم صهیونیستی که بخواهد قدس را مرکز خود قرار دهد و همچنین انتقال سفارت آمریکا از نظر ایران محکوم است.
نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزبالله، نیز دوشنبه در بیروت گفت که انتقال سفارت آمریکا به قدس، اثری در مبارزات فلسطینیان و محور مقاومت ندارد.
ایمن الظواهری، رهبر القاعده نیز دوشنبه در بیانیهای تأکید کرد که تمامی سرزمین فلسطین، خاک اسلامی است؛ هم قدس و هم تلآویو در اشغال «کفار» است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، ایمن الظواهری در این بیانیه حکومت خودگردان فلسطینی را متهم کرد که ملت فلسطین را فروختهاند.
رهبر مصری و تحت تعقیب القاعده که از مدتها پیش بیانیهای صادر نکرده بود، در این اعلامیه تازه نوشته است که دونالد ترامپ «به صراحت و بیپرده حرف خود را بیان کرده» و «از چهره واقعی جنگ صلیبی مدرن پرده برداشته اما واشینگتن روی آرامش نخواهد دید».