یک تیم ۲۶ نفره از طراحان جوان در پارک فناوری پردیس گرد هم آمدهاند تا در مسابقه طراحی پهپاد با هم رقابت کنند. «چالش آنها، در مسابقهای که توسط شرکت در حال گسترش دیجیکالا، نسخه ایرانی آمازون، برگزار میشود، ساخت بهترین پهپاد برای حمل و نقل بستههای کالاست.»
وبسایت خبری تحلیلی کریسشین ساینس مانیتور، با توصیف این گردهمآیی به مسئله توسعه فناوری در ایران و تلاش این کشور برای کمکردن شتاب پدیده فرار مغزها میپردازد. این وبسایت خبری مینویسد که «جایزه برنده این مسابقه، پنجاه میلیون تومان یا ۱۴۳۰۰ دلار است، اما ایران هدف بزرگتری را مد نظر دارد: قدمی برای دادن امید به آینده به بچههای پر سر و صدا و باهوش ایرانی!»
شرکتهای نوپا شرکتهایی هستند که بخش مهمی از فعالیتهایشان بر فناوریهای نوین تکیه میکند از جمله وب، موبایل، اینترنت... در ایران هم چند سالی است این نوع از کسب و کار، مورد توجه قرار گرفته و نمونههایی از آن مانند دیجیکالا یا آواتک، شهرت زیادی پیدا کردهاند.
اسکات پیترسون نویسنده این گزارش میگوید که چالش پهپاد که توسط دیجیکالا -که بیش از نود درصد تجارت آنلاین ایران را در دست دارد- برگزار شد، همان چالشی است که شرکتهای حمل و نقل در غرب مانند آمازون، دیاچال و و بقیه با آن مواجهاند: روشی برای سرعت بخشیدن به جابهجایی کالا. «اما برگزارکنندگان این مسابقه میگویند که این برنامه تنها قصدش بهکارگیری هوش نوابغ جوان ایرانی برای فرار از ترافیک وحشتناک تهران با ساخت پهپاد نبود. بلکه هدفش مبارزه با مشکل بزرگتری به نام پدیده فرار مغزهاست.»
بابک مقدم، رئیس بخش نوآوری دیجیکالا میگوید: «هدف اصلی این مسابقه شناسایی توانایی بالای جوانان در اینجاست. خیلیها کشور را ترک میکنند.» رضا کلانترینژاد، یکی از داوران مسابقه پهپادسازی و مؤسس شرکت شزان، یک شرکت فناوری زیستشناسی و فناوری نانو، عقیده دارد که مسابقاتی از این دست کمک شایانی به تشویق جوانها میکند.
او میگوید: «اما ما به مسابقات بیشتری از این دست و همینطور سرمایهگذاریهای بیشتری نیاز داریم تا مردم به گزینهٔ ماندن در ایران هم فکر کنند.» به عقیده کلانترینژاد، این شانسی است که در حال حاضر برای جوانان ایرانی وجود دارد. «این به مردم کمک میکند که به آینده ایران در فناوری امیدوار شوند. توسعه فناوری باعث ماندن مردم در اینجا میشود.»
به عقیده نویسنده این مقاله، هر امری که از سرعت فرار مغزها در ایران کم کند، مورد استقبال مسئولین این کشور قرار میگیرد. وزیر سابق علوم تحقیقات و فناوری، رضا فرجیدانا، تخمین زده بود که هر ساله ۱۵۰ هزار نیروی تحصیلکرده ایران را ترک میکنند که باعث میلیونها دلار ضرر مالی برای کشور میشود.
آمار رسمی در سال ۲۰۱۲ نشان میدهد که ۶۴ درصد برندگان المپیادهای علمی در ۱۴ سال اخیر کشور را ترک کردهاند. آمار دیگری که در همان سال منتشر شد، حاکی از خروج ۹۰ درصد برندگان مدالهای المپیادهای علمی بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ به مقصد کشور آمریکا است. حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد ایران در سال ۲۰۱۴ گفته بود که «این مشکل باعث خالی شدن ایران از ژنهای باهوش میشود.»
یکی از راههایی که دولت ایران برای جلوگیری از رفتن جوانان تحصیلکرده از کشور دارد، ترویج پارکهای فناوری و شرکتهای نوپا (استارتآپ) است.
پارک فناوری پردیس، واقع در شرق تهران در جاده دماوند که با یک سرمایهگذاری خصوصی آغاز به کار کرد، مورد عنایت دولت قرار گرفت و حالا امیدوار است که بتواند برای پنج هزار نفر اشتغالزایی کند. یکی از نمونههای موفق شرکت دیجیکالا است. دیجیکالا که بزرگترین مؤسسه خرید و فروش آنلاین در ایران است، در عرض دو سال گذشته روزانه بین ۱٫۴ تا ۱٫۷ میلیون بازدیدکننده داشته و حالا ۱۹۰۰ نفر در آن مشغول به کار هستند.
بزرگتر شدن این شرکت و بیشتر شدن دایره مشتریانشان نیاز به وسایلی چون پهپاد را برای به موقع رساندن لوازم خریداری شده به مشتریان ضروری ساختهاست.
هر چند، فقط مسئله فناوری در این کار مطرح نیست، بلکه از نظر امنیتی هم باید با مسئولان کشور به توافق رسید که بشود از پهپادها در فضای شهری استفاده تجاری کرد. مهران احمدی، یکی از برگزارکنندگان مسابقه پهپاد دیجیکالا میگوید: «یک نگرشی در کشور ما وجود دارد و بدین مضمون که: ما نمیتوانیم». اما ما میخواهیم نشان دهیم که میشود! برای مردمی که میخواهند در کشور بمانند و مشکلات را حل کنند و با خود فکر میکنند اگر ما بتوانیم این (مشکل) را حل کنیم، از پس بقیه مشکلات هم برخواهیم آمد.»
سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری ایران زمستان گذشته در یک نمایشگاه حوزه فناوری از وجود دو هزار شرکت دانشبنیاد در ایران خبر داده بود که حدود هفت هزار و هفتصد میلیارد تومان فروش دارند.
از زمان آغاز دور پایانی و دو ساله مذاکرات هستهای و سپس در یکسالی که از دستیابی به توافق هستهای میگذرد، بسیاری از فعالان این حوزه به ایران سفر کردند، مقالاتی را در این زمینه نوشته، و یک کنفرانسها و نشستهایی را در شهرهای مختلف برگزار کردند اما نگاهی به برخی وبسایتهای نزدیک به نهادهای امنیتی نشان میدهد که اینگونه فعالیتها به شدت زیر ذرهبین این نهادها قرار دارد.