مقامات بلندپايه ايرانی درطول هفته گذشته بار ديگر بر ضرورت توليد انرژی اتمی تاکيد گذاشتند. ايران پس از روسيه بزرگ ترين ذخاير گاز طبيعی جهان را در اختيار دارد و از ميزان نفت قابل توجهی برخوردار است. درهمين حال، برنامه اتمی رو به رشد ايران موجب انزوای بيشتر آن کشور وايجاد اختلاف با شورای امنيت سازمان ملل متحد، بويژه با کشورهايی نظير ايالات متحده آمريکا شده است، که ايران را به تلاش مخفيانه برای دستيابی به سلاح های اتمی متهم می کند.
برخی از بی پرده ترين اظهارات در زمينه انرژی اتمی، در طول هفته گذشته از سوی علی لاريجانی، مذاکره کننده ارشد پيشين و منوچهر متکی، وزير امورخارجه ايران ايراد شد. اين دو، در دفاع از برنامه اتمی ايران درقبال انتقادهای بين المللی، نقش سياسی مهمی ايفا کرده اند.
اظهارات آنها به دنبال گزارش سازمان بين المللی انرژی اتمی درباره فعاليت های هسته ای ايران بيان شده و به نظر می رسد علامتی باشد برای استفاده ازهرگونه موقعيت مناسبی که ممکن است به نفع برنامه اتمی ايران درگزارش مطرح شده است.
- افزايش مصرف انرژی در ايران به مرور زمان بيشتر خواهد شد، بويژه با توجه به آنکه رشد جمعيت آن کشور از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ تاکنون دوبرابر شده است.
منوچهر متکی در سخنان خود هشدار داد که ميزان تقاضای انرژی در ايران، در آينده ای نزديک فراتر از ميزان عرضه آن خواهد بود، و ايران تا سال ۲۰۲۰ به توليد بيست هزار مگاوات انرژی اتمی نياز مبرم پيدا خواهد کرد.
اما برخی از کارشناسان غربی، بويژه آنهايی که نگران خطر تکثير سلاح های هسته ای هستند، درباره ضرورت توليد انرژی اتمی، برای استفاده به جای سوخت های فسيلی ابراز ترديد می کنند.
شانون کايل يک کارشناس عدم تکثير، در انستيتو بين المللی تحقيقات صلح در شهر استکهلم سوئد است. کايل به خبرنگار راديو اروپای آزاد- راديو آزادی می گويد بعيد به نظر می رسد که ايران فعلا با کمبود انرژی روبه رو باشد.
وی می افزايد:«اکثر کارشناسان غربی معتقدند که ايران در موقعيت اقتصادی قرار ندارد که مجبور باشد انرژی اتمی به دست آورد و من فکر می کنم کارشناسان غربی به اتفاق بر اين باورند که اکنون توليد انرژی اتمی برای ايران از لحاظ اقتصادی نيزچندان منطقی به نظر نمی رسد و ذخاير نفت و گاز آن کشور بيش از آن چيزی است که دولت ايران ادعا می کند.»
مقامات ايران چنين استدلال می کنند که مصرف انرژی کشور به سرعت افزايش پيدا کرده است و ذخاير نفت و گاز ايران سرانجام روزی به اتمام خواهد رسيد.
بر اساس محاسبات مقامات ايرانی، مصرف نفت از اوائل دهه نود ميلادی تا کنون به طور متوسط، به ميزان هشت درصد در سال افزايش پيدا کرده است. افزايش مصرف کلی نفت در طی سه دهه اخير بالای دويست درصد گزارش شده است.
اما ايران دارای ۹ درصد از ذخاير نفت تثبيت شده جهان است و پس از روسيه، بزرگ ترين منابع گاز طبيعی جهان را نيزدر اختيار دارد.
مهدی عسکريه، يک مشاور و متخصص انرژی اتمی در لندن به راديو اروپای آزاد- راديو آزادی می گويد افزايش مصرف انرژی در ايران به مرور زمان بيشتر خواهد شد، بويژه با توجه به آنکه رشد جمعيت آن کشور از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ تاکنون دوبرابر شده است.
- اکثر کارشناسان غربی معتقدند که ايران در موقعيت اقتصادی قرار ندارد که مجبور باشد انرژی اتمی به دست آورد و من فکر می کنم کارشناسان غربی به اتفاق بر اين باورند که اکنون توليد انرژی اتمی برای ايران از لحاظ اقتصادی نيزچندان منطقی به نظر نمی رسد و ذخاير نفت و گاز آن کشور بيش از آن چيزی است که دولت ايران ادعا می کند.
آقای عسکريه می گويد:«مقامات ايران ميزان جمعيت آن کشور را طی بيست سال آينده، بيش از يکصد ميليون نفر پيش بينی می کنند.»
اما در مقابل، برخی کارشناسان هشدار می دهند که دولت ايران در نياز مبرم خود برای دستيابی به انرژی اتمی مبالغه ld کند. آنها می گويند مصرف انرژی برای جمعيت آن منطقه بالاتر از نياز ديگر کشورهای توليد کننده نفت و گاز نيست.
تحليل ها و اطلاعات بين المللی درزمينه انرژی نشان می دهد که ميزان مصرف انرژی درعربستان سعودی، که بزرگ ترين توليد کننده نفت جهان به شمار می آيد، مشابه ميزان مصرف انرژی درايران است.
منتقدين برنامه اتمی ايران می گويند توليدات صنعتی رو به رشد، توليد خودروهای کم مصرف و به وجود آوردن صنايع و کارخانه های کم مصرف احتمالا ارزان قيمت تر و راحت تر از سرمايه گذاری در صنعت اتمی است.
کايل می گويد:«ايران می تواند به راحتی، با توسل به انواع راه های حفاظت از منابع طبيعی ومنابع جايگزين انرژی، به جز انرژی اتمی، در طول چند سال ميزان انرژی از دست داده خود را جبران کند.»
از سوی ديگر، به گفته منابع ايرانی، استفاده از سوخت های فسيلی موجب آلودگی شديد هوا، آب و خاک کشور شده و زيان های شديد زيست محيطی به بار آورده است.
آنها همچنين می گويند فشارهای عمومی برای دستيابی به انرژی قابل تجديد، که به گازهای گلخانه ای تبديل نشود بسياربالاست.
اما پرسش ها و نگرانی ها درباره زائدات اتمی و خطر وقوع حوادثی نظير حادثه سال ۱۹۸۶چرنوبيل همچنان وجود دارد.
چرنوبيل يک نيروگاه بزرگ ساخت روسيه بود و تکنولوژی روسی يکی از پايه های اصلی نيروگاه اتمی بوشهر در جنوب ايران است.
با اين حال، مقامات ايرانی کماکان بر نياز توليد برق از طريق انرژی اتمی پافشاری می کنند. اين مقامات پيوسته ادعای غرب در رابطه با تلاش آنها برای دستيابی به سلاح اتمی را تکذيب کرده اند.
ايران بخاطر برنامه اتمی خود تا کنون هدف دو دور تحريم اقتصادی شورای امنيت سازمان ملل متحد قرار گرفته است.
مهدی عسکريه، متخصص انرژی در لندن می گويد تمايل ايران برای دستيابی به منابع جايگزين انرژی به همان اندازه مشروع است، که برای هر کشور ديگری قانونی است.
اما او در عين حال چنين استدلال می کند که نياز توليد سوخت اتمی برای ايران هنوز آن قدر شديد نيست که بخواهد بخاطر آن خود را در چنين انزوای بين المللی قرار دهد.
