به گفته منصور برقعی، معاون برنامه ريزی و نظارت راهبردی رياست جمهوری، لايحه بودجه ۱۳۸۷ کل کشور که بررسی آن در هيات دولت به پايان رسيده، دوشنبه آينده به مجلس شورای اسلامی تقديم خواهد شد.
از محتويات اين لايحه هنوز داده های زيادی در دست نيست، اما چنين پيدا است که دست کم شيوه تنظيم آن به احتمال فراوان بحث های داغی را هم در دستگاه مقننه و هم در محافل اقتصادی تهران برخواهد انگيخت.
در حاشيه نشست هيئت وزيران که چهارشنبه دوازدهم دی ماه برگزار شد، محمود احمدی نژاد رييس جمهوری ايران گفت در شيوه نگارش بودجه «نوآوری شده و متن شفافی فراهم آمده تا هر ايرانی، اگر سواد خواندن و نوشتن داشته باشد، متوجه شود دولت چقدر پول دريافت کرده و چقدر خرج می کند.»
بحث درباره ابتکارات دولت نهم در تنظيم لايحه بودجه تازگی ندارد. در نخستين هفته آبان ماه، مسئولان ارشد دستگاه اجرايی اعلام کردند که قصد دارند تعداد صفحات لايحه بودجه را از هزار به پنجاه کاهش دهند تا «پيچيدگی های آن از ميان برود.»
با تکيه بر سخنان همان مسئولان در ابانماه گذشته، شيوه تازه بودجه نويسی را می توان چنين خلاصه کرد :
- کليات دخل و خرج دولت در لايحه بودجه به منظور بررسی و تصويب، به مجلس ارائه می شود.
- جزييات بودجه از جمله تبصره ها و اعتبارات دستگاه های زير مجموعه، در «سند پشتيبان» به ثبت می رسد.
- «سند پشتيبان» تنها به منظور استحضار نمايندگان به آنها عرضه می شود، اما نيازی به تصويب آن نيست.
احمدی نژاد سال گذشته لایحه بودجه بر اساس اصول هر ساله به مجلس تقدیم کرده بود. آنچه «شيوه نوين بودجه نويسی» نام گرفته، در واقع پيآمد انحلال سازمان مديريت و برنامه ريزی است که طی پنجاه سال گذشته مسئوليت تدارک لايحه بودجه سالانه ايران را بر عهده داشت. در پی انحلال آن سازمان، سياستگذاری اقتصادی کشور در نهاد رياست جمهوری متمرکز شد.
بر پايه همين تمرکز، دولت تصميم گرفت از اين پس در لايحه بودجه تنها سياست های کلی را به مجلس ارائه کند. مجلس نيز کليات را به تصويب برساند و جزييات را به دولت واگذارد.
اين «نوآوری» در نگارش بودجه با اعتراض شمار زيادی از چهره های با نفوذ مجلس و نيز واکنش منفی نهاد های کارشناسی زير نظارت «اصولگرايان»، از جمله مرکز پژوهش های مجلس، روبرو شد.
منتقدين بر دولت خرده می گرفتند که می خواهد با حذف جزييات مندرج در تبصره ها، به بهانه ساده نويسی، از مجلس چک سفيد بگيرد تا دستش برای هزينه کردن بدون نظارت نمايندگان باز باشد.
در پی اين اعتراض ها، نشست هايی با شرکت چهره های شاخص دولت و مجلس برگزار شد و به نظر می رسيد دو طرف به مصالحه رسيده اند.
از سخنان روز چهارشنبه رييس جمهوری ايران چنين بر می آيد که مصالحه ای در کار نبوده و دولت او همچنان بر خلاصه نويسی و کلان نگاری اصرار دارد و می خواهد هفته آينده بودجه بدون تبصره به مجلس ارائه دهد.
آقای احمدی نژاد شيوه جديد بودجه نويسی دولت را رويدادی بزرگ توصيف کرد و گفت: «ما صد صفحه متن انشايی در بودجه داشتيم که آنها را به يک صفحه و نيم کاهش داديم تا وقت مجلس در پيچ و خم های بی حاصل تلف نشود.»
رييس جمهوری ايران از کسانی که به گفته او با «با نشر اکاذيب و مطالب خلاف واقع به دنبال ايجاد کدورت و اختلاف بين دولت و مجلس هستند»، به شدت انتقاد کرد و افزود : «بعضی بدون آنکه شکل تازه بودجه نويسی را بشناسند، از آن انتقاد می کنند.»
آقای احمدی نژاد همچنين گفت با تغيير شکل بودجه نويسی، آرزوی مجلس و دولت به تحقق پيوسته است. بعيد به نظر می رسد منتقدان نيرومند او در مجلس اين تغيير را به آسانی بپذيرند.
