از رویدادهای مهم اقتصادی هفته، برگزاری اجلاس سران مجمع اقتصادی کشورهای آسیا و حوزه اقیانوس آرام در سنگاپور بود که در آن، از جمله، سران کشورهای آمریکا، روسیه و چین هم حضور داشتند.
فریدون خاوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در پاریس درباره اهمیت این اجلاس می‌گوید: این مجمع اقتصادی، یک سازمان هم‌گرایی اقتصادی نیست. یک مجمع گفت‌وگو برای همکاری‌های باز است، بین بیست و یک کشور سواحل اقیانوس آرام که هم کشورهای آسیایی و هم کشورهای متعلق به قاره آمریکا را در بر می‌گیرد. این سازمان در ۱۹۸۹ پایه گذاری شده و کشورهای مختلفی در آن عضویت دارند با تفاوت‌های فراوان از نظر قدرت تولیدی و تولید ناخالص داخلی با هم دارند. در مجموع یک وسیله‌ای است برای پیشبرد آزاد سازی اقتصادی.
آیا موضوع خاصی در دستور کار این مجمع قرار داشت؟
فریدون خاوند: چیزی که بر این نشست‌ها سنگینی می‌کرد، پیامدهای بحران اقتصادی جهان بود که به نظر می‌رسد رو به پایان می‌رود اما در مورد درجه خروج از بحران تردیدهای بسیاری وجود داشت.
آقای خاوند در مورد حضور دو ابرقدرت اقتصادی جهان یعنی چین و آمریکا در این نشست‌ها ضمن اشاره به این نکته که آن دو به هم به شدت وابسته‌اند، می‌گوید آمریکایی‌ها ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند، درحالی که سهم چین بیش از ۱۳ درصد نیست.
«بین این دو همکاری‌های گسترده ای دیده می‌شود. چینی‌ها با خرید انبوه اوراق قرضه، کسری بودجه آمریکا را تامین می‌کنند، و آمریکا هم در عوض دروازه‌های خود را به روی کالاهای چینی گشوده‌اند. هر سال ۳۴۰ میلیون دلار کالای چینی وارد بازارهای آمریکا می‌شود.»
آقای خاوند به این نکته اشاره می‌کند که با وجود وابستگی دو اقتصاد بزرگ جهان به هم، بین دو کشور بر سر مسائلی مانند تایوان و مسائل استراتژیک بین‌المللی از جمله رابطه با ایران اختلاف نظرهای سیاسی و اقتصادی وجود دارد.
اما صادرات کالاهای چینی به بهای بسیار نازل تنها بازار آمریکا را نگران نمی‌کند، چینی‌ها با هجوم به بازارهای مصرفی در سراسر جهان و عرضه کالاهای خود با بهای ارزان، مقاومت تولید کنندگان بومی را در بسیاری از کشورها در هم شکسته‌اند. در ایران مدت‌ها است که مقام‌های بخش خصوصی و کارشناسان اقتصادی، واردات بیش از حد کالاهای چینی را از دلایل عمده افزایش بیکاری و تعطیلی واحدهای تولیدی می‌دانند.
حسن صادقی، رئیس پیشین کانون شوراهای اسلامی کارخانه‌های کشور و رئیس اتحادیه پیش کسوتان کارگری در نامه به وزیر کار جمهوری اسلامی ایران نسبت به واردات کالاهای چینی هشدار داده است.
آقای صادقی به رادیو فردا می‌گوید: «دغدغه ما حفظ اشتغال موجود است. اشتغالی که امروز دچار ناامنی‌هایی شده است. ناامنی‌هایی که بخش اعظم آن به واردات کالاهای تولیدی کشورهای صنعتی جهان بر می‌گردد. به عدم سوددهی واحدهای تولیدی بر می‌گردد. واردات کالاهای تولیدی کشورهای صنعتی، هر یک میلیارد دلار واردات به معنای از دست دادن یک صد هزار فرصت شغلی است. در کشور ما هفتاد میلیارد دلار کالا از منابع رسمی و غیر رسمی وارد شده است. این یعنی بیکار شدن ۷۰۰ هزار کارگر. سیاست‌هایی که دولت در مورد توزیع منابع به کار برده، نتوانسته راهگشا باشد.»
آقای صادقی نتیجه‌گیری می‌کند که «روز به روز امنیت شغلی در بخش شاغلین با خطر مواجه می‌شود. وی توصیه می‌کند که دولت سیاست‌های حمایتی را به بخش تولید و صنتعت متمرکز کند و از به کارگیری سیاست‌هایی که حمایت را از این بخش دریغ می‌کند، بپرهیزد و با این باورعمومی‌که تولید در کشور مقرون به صرفه نیست به مبارزه برخیزد.»
آقای صادقی ضمن انتقاد از سرازیر شدن سرمایه به بخش «دلالی، واسطه گری و یا بنکداری» می‌افزاید: «پول نفت ما نباید برود کالای چینی وارد کند. پول نفت ایران نباید برود کالاهای ساخت کشور ترکیه و کشورهای توسعه یافته را وارد کند. پول نفت ما باید برود تکنولوژی برتر وارد کند.»
در سوی دیگر جهان، اجلاس سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) در رم درحالی برگزار می‌شود که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از گرسنگی رنج می‌برند.
احمد رافت، روزنامه نگار در رم درباره این نشست‌ها می‌گوید: «کنفرانس از همان آغاز به نوعی شکست خورده بود. زیرا به جای رهبران کشورهای صنعتی که قرار است سرمایه گذاری‌های فائو را تقبل کنند، هیئت‌های نمایندگی غیر مهم در این اجلاس حضور یافتند. این نشان می‌دهد که در این مرحله یا امکانات آن را در اختیار ندارند یا قصد سرمایه گذاری‌های کلانی را ندارند.»
از ایران هم یک هیئت نمایندگی حضور دارد و حتی همسر آقای احمدی نژاد هم از اعضای این هیئت است.
احمد رافت در این مورد می‌گوید: «خانم فراحی، همسر رئیس جمهوری اسلامی‌ایران در پیش کنفرانس روز یکشنبه یعنی قبل از آغاز کنفرانس رسمی که به دعوت همسر رئیس جمهور مصر برگزار شده بود، و در آن از همسران روسای جمهور بیست کشور غیر متعهد دعوت به عمل آمده بود که در رابطه با نقش زنان در کشاورزی و مبارزه با فقر و گرسنگی، صحبت کنند، حضور پیدا کردند. خانم فراحی در صحبت‌هایشان کشورهای ثروتمند و غرب را متهم به این کردند که با سیاست‌های غلط شان سبب شدند که گرسنگی در جهان افزایش پیدا کند.»
آقای رافت با اشاره به تصویب پنج اصل در اجلاس فائو به منظور توسعه کشاورزی و از میان بردن گرسنگی در جهان به نقل از روسای یکی از سازمان‌های غیردولتی که در کنفرانسی در حاشیه این کنفرانس شرکت کرده، می‌گوید: «همه این‌ها تنها بر روی کاغذ خواهند ماند. این نشست به هیچ یک از اهدافش دست نخواهد یافت و بار دیگر با قطعنامه‌ای خوشبینانه و فاقد دستورالعمل به پایان خواهد رسید.»
خانم سیمونه پت، سخنگوی مطبوعاتی سازمان آلمانی کمک به گرسنگان جهان نیز درباره اجلاس رم به رادیو فردا می‌گوید: جامعه جهانی تعهد کرده بود شمار گرسنگان را به نصف برساند اما نه تنها به این هدف دست نیافت، بر شمار آنها افزوده شده است.
در پاسخ ببه این سوال که چرا و به چه دلیل شمار گرسنگان بیشتر شده است؟ خانم پت می‌گوید: «به این دلیل که اراده سیاسی لازم برای مبارزه با گرسنگی وجود نداشته و زمینه لازم هم برای مبارزه با آن با سرمایه‌گذاری کافی و تغییر ساختار مورد نیاز فراهم نشده است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در سال‌های گذشته کاهش یافته و به پنج درصد رسیده که سبب کاهش تولید فرآورده‌های کشاورزی شده است. سیاست اشتباه بازرگانی کشورهای صنعتی هم به این مسئله دامن زده است.»
سخنگوی مطبوعاتی سازمان آلمانی کمک به گرسنگان جهان می‌افزاید: «دولت‌های این کشورها باید به این مسئله پی ببرند که سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی لازم و مهم است. زیرا هنوز بسیاری از دولت‌ها گرایش به سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه‌های بزرگ و بزرگ نما دارند و بیشتر در بخش صنعت سرمایه گذاری می‌کنند تا اینکه به کمک کشاورزان خرد بشتابند. مشکل دیگر فروش قطعات بزرگ زمین‌های زراعی به سرمایه‌گذاران خارجی با بهای پائین است برای کاشت گیاهانی که برای تولید مواد سوخت ارگانیک یا تولید فرآورده‌های مورد نیاز کشورهای صنعتی مورد نیاز است بدون آنکه توجهی به نیاز مردم بومی داشته باشند.»
هرچند در ایران گرسنگی به صورت حاد دیده نمی‌شود، اما ایران در سال‌های گذشته با کاهش شدید تولید محصولات کشاورزی روبه‌رو بوده است. بنابر گزارش بانک مرکزی تولید گندم در ایران در سال ۱۳۸۷ در مقایسه با سال پیش از آن نصف شده و حدود هشت میلیون تن رسیده است.
ایران در سال جدید خورشیدی با وارد کردن شش میلیون تن گندم در صدر وارد کنندگان گندم در جهان قرار گرفت.
فریدون خاوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در پاریس درباره اهمیت این اجلاس می‌گوید: این مجمع اقتصادی، یک سازمان هم‌گرایی اقتصادی نیست. یک مجمع گفت‌وگو برای همکاری‌های باز است، بین بیست و یک کشور سواحل اقیانوس آرام که هم کشورهای آسیایی و هم کشورهای متعلق به قاره آمریکا را در بر می‌گیرد. این سازمان در ۱۹۸۹ پایه گذاری شده و کشورهای مختلفی در آن عضویت دارند با تفاوت‌های فراوان از نظر قدرت تولیدی و تولید ناخالص داخلی با هم دارند. در مجموع یک وسیله‌ای است برای پیشبرد آزاد سازی اقتصادی.
آیا موضوع خاصی در دستور کار این مجمع قرار داشت؟
فریدون خاوند: چیزی که بر این نشست‌ها سنگینی می‌کرد، پیامدهای بحران اقتصادی جهان بود که به نظر می‌رسد رو به پایان می‌رود اما در مورد درجه خروج از بحران تردیدهای بسیاری وجود داشت.
آقای خاوند در مورد حضور دو ابرقدرت اقتصادی جهان یعنی چین و آمریکا در این نشست‌ها ضمن اشاره به این نکته که آن دو به هم به شدت وابسته‌اند، می‌گوید آمریکایی‌ها ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند، درحالی که سهم چین بیش از ۱۳ درصد نیست.
«بین این دو همکاری‌های گسترده ای دیده می‌شود. چینی‌ها با خرید انبوه اوراق قرضه، کسری بودجه آمریکا را تامین می‌کنند، و آمریکا هم در عوض دروازه‌های خود را به روی کالاهای چینی گشوده‌اند. هر سال ۳۴۰ میلیون دلار کالای چینی وارد بازارهای آمریکا می‌شود.»
آقای خاوند به این نکته اشاره می‌کند که با وجود وابستگی دو اقتصاد بزرگ جهان به هم، بین دو کشور بر سر مسائلی مانند تایوان و مسائل استراتژیک بین‌المللی از جمله رابطه با ایران اختلاف نظرهای سیاسی و اقتصادی وجود دارد.
اما صادرات کالاهای چینی به بهای بسیار نازل تنها بازار آمریکا را نگران نمی‌کند، چینی‌ها با هجوم به بازارهای مصرفی در سراسر جهان و عرضه کالاهای خود با بهای ارزان، مقاومت تولید کنندگان بومی را در بسیاری از کشورها در هم شکسته‌اند. در ایران مدت‌ها است که مقام‌های بخش خصوصی و کارشناسان اقتصادی، واردات بیش از حد کالاهای چینی را از دلایل عمده افزایش بیکاری و تعطیلی واحدهای تولیدی می‌دانند.
حسن صادقی، رئیس پیشین کانون شوراهای اسلامی کارخانه‌های کشور و رئیس اتحادیه پیش کسوتان کارگری در نامه به وزیر کار جمهوری اسلامی ایران نسبت به واردات کالاهای چینی هشدار داده است.
آقای صادقی به رادیو فردا می‌گوید: «دغدغه ما حفظ اشتغال موجود است. اشتغالی که امروز دچار ناامنی‌هایی شده است. ناامنی‌هایی که بخش اعظم آن به واردات کالاهای تولیدی کشورهای صنعتی جهان بر می‌گردد. به عدم سوددهی واحدهای تولیدی بر می‌گردد. واردات کالاهای تولیدی کشورهای صنعتی، هر یک میلیارد دلار واردات به معنای از دست دادن یک صد هزار فرصت شغلی است. در کشور ما هفتاد میلیارد دلار کالا از منابع رسمی و غیر رسمی وارد شده است. این یعنی بیکار شدن ۷۰۰ هزار کارگر. سیاست‌هایی که دولت در مورد توزیع منابع به کار برده، نتوانسته راهگشا باشد.»
آقای صادقی نتیجه‌گیری می‌کند که «روز به روز امنیت شغلی در بخش شاغلین با خطر مواجه می‌شود. وی توصیه می‌کند که دولت سیاست‌های حمایتی را به بخش تولید و صنتعت متمرکز کند و از به کارگیری سیاست‌هایی که حمایت را از این بخش دریغ می‌کند، بپرهیزد و با این باورعمومی‌که تولید در کشور مقرون به صرفه نیست به مبارزه برخیزد.»
آقای صادقی ضمن انتقاد از سرازیر شدن سرمایه به بخش «دلالی، واسطه گری و یا بنکداری» می‌افزاید: «پول نفت ما نباید برود کالای چینی وارد کند. پول نفت ایران نباید برود کالاهای ساخت کشور ترکیه و کشورهای توسعه یافته را وارد کند. پول نفت ما باید برود تکنولوژی برتر وارد کند.»
در سوی دیگر جهان، اجلاس سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) در رم درحالی برگزار می‌شود که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از گرسنگی رنج می‌برند.
احمد رافت، روزنامه نگار در رم درباره این نشست‌ها می‌گوید: «کنفرانس از همان آغاز به نوعی شکست خورده بود. زیرا به جای رهبران کشورهای صنعتی که قرار است سرمایه گذاری‌های فائو را تقبل کنند، هیئت‌های نمایندگی غیر مهم در این اجلاس حضور یافتند. این نشان می‌دهد که در این مرحله یا امکانات آن را در اختیار ندارند یا قصد سرمایه گذاری‌های کلانی را ندارند.»
از ایران هم یک هیئت نمایندگی حضور دارد و حتی همسر آقای احمدی نژاد هم از اعضای این هیئت است.
احمد رافت در این مورد می‌گوید: «خانم فراحی، همسر رئیس جمهوری اسلامی‌ایران در پیش کنفرانس روز یکشنبه یعنی قبل از آغاز کنفرانس رسمی که به دعوت همسر رئیس جمهور مصر برگزار شده بود، و در آن از همسران روسای جمهور بیست کشور غیر متعهد دعوت به عمل آمده بود که در رابطه با نقش زنان در کشاورزی و مبارزه با فقر و گرسنگی، صحبت کنند، حضور پیدا کردند. خانم فراحی در صحبت‌هایشان کشورهای ثروتمند و غرب را متهم به این کردند که با سیاست‌های غلط شان سبب شدند که گرسنگی در جهان افزایش پیدا کند.»
آقای رافت با اشاره به تصویب پنج اصل در اجلاس فائو به منظور توسعه کشاورزی و از میان بردن گرسنگی در جهان به نقل از روسای یکی از سازمان‌های غیردولتی که در کنفرانسی در حاشیه این کنفرانس شرکت کرده، می‌گوید: «همه این‌ها تنها بر روی کاغذ خواهند ماند. این نشست به هیچ یک از اهدافش دست نخواهد یافت و بار دیگر با قطعنامه‌ای خوشبینانه و فاقد دستورالعمل به پایان خواهد رسید.»
خانم سیمونه پت، سخنگوی مطبوعاتی سازمان آلمانی کمک به گرسنگان جهان نیز درباره اجلاس رم به رادیو فردا می‌گوید: جامعه جهانی تعهد کرده بود شمار گرسنگان را به نصف برساند اما نه تنها به این هدف دست نیافت، بر شمار آنها افزوده شده است.
در پاسخ ببه این سوال که چرا و به چه دلیل شمار گرسنگان بیشتر شده است؟ خانم پت می‌گوید: «به این دلیل که اراده سیاسی لازم برای مبارزه با گرسنگی وجود نداشته و زمینه لازم هم برای مبارزه با آن با سرمایه‌گذاری کافی و تغییر ساختار مورد نیاز فراهم نشده است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در سال‌های گذشته کاهش یافته و به پنج درصد رسیده که سبب کاهش تولید فرآورده‌های کشاورزی شده است. سیاست اشتباه بازرگانی کشورهای صنعتی هم به این مسئله دامن زده است.»
سخنگوی مطبوعاتی سازمان آلمانی کمک به گرسنگان جهان می‌افزاید: «دولت‌های این کشورها باید به این مسئله پی ببرند که سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی لازم و مهم است. زیرا هنوز بسیاری از دولت‌ها گرایش به سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه‌های بزرگ و بزرگ نما دارند و بیشتر در بخش صنعت سرمایه گذاری می‌کنند تا اینکه به کمک کشاورزان خرد بشتابند. مشکل دیگر فروش قطعات بزرگ زمین‌های زراعی به سرمایه‌گذاران خارجی با بهای پائین است برای کاشت گیاهانی که برای تولید مواد سوخت ارگانیک یا تولید فرآورده‌های مورد نیاز کشورهای صنعتی مورد نیاز است بدون آنکه توجهی به نیاز مردم بومی داشته باشند.»
هرچند در ایران گرسنگی به صورت حاد دیده نمی‌شود، اما ایران در سال‌های گذشته با کاهش شدید تولید محصولات کشاورزی روبه‌رو بوده است. بنابر گزارش بانک مرکزی تولید گندم در ایران در سال ۱۳۸۷ در مقایسه با سال پیش از آن نصف شده و حدود هشت میلیون تن رسیده است.
ایران در سال جدید خورشیدی با وارد کردن شش میلیون تن گندم در صدر وارد کنندگان گندم در جهان قرار گرفت.
