روسيه پس از دو سال ترديد در ارسال سوخت نيروگاه اتمی بوشهر، روز يکشنبه، ۱۷ دسامبر، اعلام کرد که اولين محموله سوخت را به ايران ارسال کرده است.
نيروگاه بوشهر نخستين نيروگاه هسته ای ايران است که بيش از ۳۰ سال از آغاز ساخت آن می گذرد؛ و روسيه از ده سال پیش طی قراردادی متعهد به تکميل اين نيروگاه شد.
روسیه می گوید تحویل کامل سوخت نیروگاه، طی دو ماه و در چند مرحله انجام خواهد گرفت.
در همین حال غلامرضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی ایران می گوید نیروگاه بوشهر سال آینده راه اندازی خواهد شد.
در حالی که کشورهای غربی با دیده تردید به انگیزه برنامه اتمی تهران می نگرند، مسکو گفته است که ایران طی یک ضمانت کتبی متعهد شده که سوخت، فقط برای نیروگاه مصرف شود.
- «مهمترین پیامد سیاسی تحویل سوخت به ایران این است که روسیه، خود را از یک اهرم فشار به ایران محروم کرده و قادر نخواهد بود ایران را قانع کند که از غنی سازی دست بردارد.»
مارک فیتز پاتریک، کارشناس امور هسته ای در انستیتوی بین المللی امور استراتژیک لندن در گفت وگو با رادیو فردا به پرسش های پیرامون پیامدهای سیاسی و احتمال تعلیق غنی سازی اورانیوم از سوی ایران پاسخ داده است.
تحویل سوخت اتمی به ایران چه پیامدهای سیاسی می تواند به دنبال داشته باشد؟ آیا جمهوری اسلامی می تواند از این سوخت استفاده دیگری کند؟
مارک فیتزپاتریک: روسیه اقداماتی را برای امن نگهداشتن سوخت نیروگاه و اطمینان از استفاده صلح آمیز از آن انجام داده است. اما ایران یک کشور مستقل است و امکان دارد ضمانت خود را نادیده بگیرد و سوخت را برای مصارف غیر صلح آمیز استفاه کند. مثلا سوخت را مجددا غنی کند و به سوخت غنی شده با درجه بالا تبدیل کند.
مهمترین پیامد سیاسی تحویل سوخت به ایران این است که روسیه، خود را از یک اهرم فشار به ایران محروم کرده و قادر نخواهد بود ایران را قانع کند که از غنی سازی دست بردارد.
روسیه در دو سال گذشته از ارسال سوخت به ایران خودداری کرد و انتظار داشت ایران مسئله خود را با آژانس بین المللی انرژی اتمی حل کند ولی مسکو تصمیم خود را عوض کرد و احتمالا تصور می کند که مسایل با آژانس به زودی حل می شود.
ولی آژانس تا به حال نگفته است که هیچ مسئله ای با ایران ندارد. بنا بر این بعضی از دست اندرکاران ممکن است ادعا کنند که تصمیم تحویل سوخت به ایران یک تصمیم نا بهنگام است.
بعضی از محافل روسیه می گویند که با تامین سوخت نیروگاه بوشهر، ایران دلیل قانع کننده ای برای ادامه غنی ساری ندارد. بنابراین انتظار دارند که ایران غنی سازی را تعلیق کند. به نظر شما تحویل سوخت می تواند ایران را به تعلیق غنی سازی تشویق کند ؟
ایران به رغم مشوق ها و بازدارنده های مختلف، اصلا هیچ تمایلی برای تعلیق غنی سازی نشان نداده است. تا به حال مشوق ها و فشارها نتوانسته است وضعیت ایران را تغییر دهد.
ایران نیازی به تولید سوخت هسته ای ندارد برای اینکه روسیه تقبل کرده که سوخت نیروگاه بوشهر را تا پایان عمر قانونی آن تامین کند.
امکان دارد روسیه در آینده به قول خود عمل نکند. اما آژانس بین المللی انرژی اتمی در حال ایجاد یک بانک سوخت هسته ای است و کشور های اروپایی قول داده اند که در آن صورت سوخت بوشهر را تامین کنند.
به هر حال اگر ایران به دنبال یک مصالحه باشد می تواند از تحویل این محموله سوخت روسیه استفاده کرده و غنی سازی اش را تعلیق کند. ولی تا به حال هیچ نشانه ای دال بر تغییر راه ایران وجود ندارد.
بعضی از همسایگان عرب ایران در مورد ایمنی نیروگاه بوشهر به ویژه از نقطه نظر زیست محیطی اظهار تردید کرده اند. این نیروگاه تا چه اندازه ایمن است ؟
نیروگاه بوشهر چند مسئله بنیادین دارد. یکی اینکه در منطقه ای بنا شده که زلزله خیز است. حال که برای اولین بار سوخت نیروگاه تحویل شده، امکان تشعشعات رادیو اکتیو وجود دارد. قبل از تحویل سوخت موضوع تشعشعات رادیو اکتیو مطرح نبود.
نمی خواهم بگویم که نیروگاه بوشهر از نظر ایمنی مسئله دارد ولی در عین حال نمی گویم که «بی خطر» است.
نکات ایمنی مختلفی در طرح و ساخت نیروگاه در نظر گرفته شده است و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم در مورد ایمنی تشعشعات رادیو اکتیو کمک هایی به ایران کرده است. بنا بر این می توان گفت که خطر تشعشعات رادیو اکتیو فوری نیست.
