اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۱۳ آبان هشدار داد که ادامه حمایتش از توافق اتمی با ایران منوط به پایبندی تهران به تعهداتش در چارچوب برجام است. وزیر خارجه آلمان هم گفته که عدم پایبندی ایران به برجام غیرقابل قبول است.
موضع‌گیری اتحادیه اروپا و آلمان درباره برجام ساعاتی پس از آن صورت گرفت که علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، از زنجیره ۳۰ تایی سانتریفوژهای پیشرفته آیآر۶ در تاسیسات نطنز «به صورت نمادین» رونمایی کرد.
آقای صالحی در این مراسم گفت که قرار بود این کار سه چهار سال دیگر انجام شود ولی «مقام‌های ارشد کشور» دستور دادند که این کار انجام دهیم.
بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، مایا کوسیانچیک، سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه در جریان اقدام ایران قرار گرفته است ولی منتظر تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قبل نشان دادن هرگونه واکنشی در این زمینه است.
وی به خبرنگاران در بروکسل، مقر اتحادیه اروپا، گفت: «ما خواسته‌مان از ایران را تکرار می‌کنیم که بدون فوت وقت از گام‌های خود عقب‌نشینی کند و از اقدامات دیگر که باعث زیر سوال رفتن توافق اتمی می‌شود پرهیز کند».
خانم کوسیانچیک افزود: «ما همچنین بر این گفته خود اصرار می‌کنیم که تعهدات‌مان در چارچوب این توافق منوط به پایبندی کامل ایران به آن است».
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، نیز که به پایتخت مجارستان سفر کرده است در سخنانی گفت که عدم پایبندی ایران به برجام غیرقابل قبول است.
وی تاکید کرد که استفاده ایران از سانتریفوژهای پیشرفته کل این توافق را از بین می‌برد.
کشورهای اروپایی پیش از این به ایران هشدار داده بودند که در صورت ادامه روند کاهش تعهدات هسته‌ایش مجبور به خروج از برجام خواهند بود.
بر اساس توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی در سال ۲۰۱۵، تهران متعهد شده است که بیش از ۳۰ سانتریفوژ پیشرفته «آیآر-۶» به کار نگیرد و این ممنوعیت تا سال ۲۰۲۳ ادامه دارد.
انتظار گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران
ظرفیت غنی‌سازی ایران در حال حاضر حدود شش هزار سو است و نیاز ایران به داشتن ۱۹۰ هزار سو (واحد جداسازی ایزوتوپ‌های اورانیوم) یکی از خط قرمزهای آیت‌الله علی خامنه‌ای پیش از دستیابی به برجام بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در اظهارات روز دوشنبه خود هدف از رونمایی نمادین از سانتریفوژهای آیآر ۶ را این دانست که تهران نشان دهد «توان و اراده» عملیاتی کردن برنامه‌هایش را دارد.
به گفته آقای صالحی، ایران اکنون پنج کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در روز تولید می‌کند که نسبت به قبل از گام سوم کاهش تعهدات هسته‌ای، ۱۰ برابر شده است.
ایران از ۱۸ اردیبهشت امسال و در سالگرد خروج آمریکا از برجام، رسما کاهش «برخی» تعهداتش در «چارچوب برجام» را اعلام کرد.
تهران در مرحله اول اعلام کرد دیگر به محدودیت ذخیره اورانیوم غنی‌سازی که ۳۰۰ کیلوگرم است پایبند نخواهد بود. در گام دوم که روز ۱۷ تیرماه برداشته شد، غنی‌سازی از سطح ۳.۶۷ درصد به ۴.۵ درصد افزایش یافت.
ایران در گام سوم که روز ۱۵ شهریورماه بود، گازدهی به سانتریفوژهای نسل جدید را آغاز کرد.
جمهوری اسلامی اعلام کرده که قرار است روز ۱۵ آبان گام چهارم کاهش تعهداتش در برجام را اجرایی کند.
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند اروپا نتوانسته است به تعهداتش برای منتفع شدن تهران از مزایای برجام عمل کند و لذا تا زمانی که این منافع تامین نشود، به صورت گام به گام از تعهدات خود در این زمینه خواهند کاست.
در ماه‌های گذشته تلاش‌های میانجی‌گرانه متعددی از سوی ژاپن و فرانسه برای دستیابی به توافقی بین ایران و ایالات متحده صورت گرفت تا روند عقب‌نشینی ایران از برجام متوقف شود. ولی اقدامات این دو کشور بویژه امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه ناکام ماند.
با این حال، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۱۲ آبان از تلاش‌های آقای مکرون انتقاد کرد و گفت: «رئیس‌جمهوری فرانسه یک ملاقات با ترامپ را حلّال همه مشکلات ایران دانسته بود که باید بگوییم این شخص یا خیلی ساده است یا همدست آمریکایی‌ها است».
