سفارت آمریکا در اسرائیل روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت رسما در اورشلیم (بیت‌المقدس) گشایش یافت.
آیین گشایش این سفارتخانه همزمان با هفتادمین سالگرد تاسیس کشور اسرائیل با حضور هیات نمایندگی اعزامی آمریکا به اورشلیم برگزار شد.
انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم، بعد از هفتاد سال کار سفارت در تل آویو، بر اساس تصمیم پانزدهم آذر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، انجام شد.
این رخداد که برای اسرائیل «یک روز بزرگ تاریخی» محسوب می‌شود، در سایه تشدید بحران با فلسطینی‌ها قرار گرفت.
در موجی کم سابقه از تظاهرات خشمگینانه فلسطینیان در این روز دهها فلسطینی کشته و هزار تن دیگر از آنها زخمی شدند.
در پنج ساعت تظاهرات فلسطینی‌ها تا رسمیت یافتن وجود سفارت در اورشلیم، دستکم ۵۵ فلسطینی کشته شدند. فلسطینی‌ها گفتند بیش از دو هزار نفر نیز بر اثر تیراندازی مستقیم نظامیان اسرائیل زخمی شدند.
شمار تظاهرکنندگان فلسطینی در امتداد مرزهای غزه با اسرائیل حدود چهل هزار تن ارزیابی شد که به گفته سخنگوی ارتش اسرائیل، در دوازده منطقه از این مرزها تجمع کردند.
فلسطینی‌های شرق بیت‌المقدس نیز با بستن محل‌های کسب و کار و موسسات خود به انتقال سفارت به اورشلیم اعتراض کردند اما صدها فلسطینی کرانه باختری، در نقاط اصطکاک با نیروهای اسرائیلی درگیر شدند.
ارتش اسرائیل به فلسطینیان هشدار داده بود که از خشونت دوری کنند و در صدد ورود به بخش مرزی نباشند؛ اما این فراخوانی‌ها پاسخی نگرفت. همزمان، ارتش اسرائیل به بخش‌هایی از مرز شمالی غزه در جبالیا حمله کرد.
با وجود این بحران گسترده، آیین گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم با نواختن سرود ملی آمریکا آغاز شد که یک سرباز سرود را به تنهایی خواند.
دیوید فریدمن، سفیر دولت دونالد ترامپ که نخستین سفیر آمریکا است که در اورشلیم خدمت خواهد کرد، در آغاز سخنانش یادآور شد که داوید بن گوریون، از بنیانگذاران کشور اسرائیل، دقیقا هفتاد سال پیش در ساعت چهار عصر روز ۱۴ مه، استقلال کشور اسرائیل را اعلام کرد و ساعتی بعد، هری ترومن، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا این استقلال را به رسمیت شناخت و بعدها نیز گفت که متاسف شد زودتر به این کار اقدام نکرده بود.
آقای فریدمن اما گفت که در هفتاد سال وجود اسرائیل و وجود مصوبه‌ای از دهها سال پیش در کنگره آمریکا که سفارت آمریکا باید به اورشلیم منتقل شود، این دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری شجاع کنونی آمریکا است که آن را عملی می‌کند.
پیام ویدئویی دونالد ترامپ
دونالد ترامپ نیز در پیامی ویدئویی که در این مراسم پخش شد، یادآوری کرد آمریکا نخستین کشور جهان بود که هفتاد سال پیش اسرائیل را به رسمیت شناخت.
آقای ترامپ گفت گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم می‌بایست بسیار زودتر اتفاق می‌افتاد. وی افزود: اورشلیم توسط ملت باستانی یهود به عنوان پایتخت خود اعلام شده بود و این شهر جایگاه دولت، دیوان عالی عدالت اسرائیل، اقامتگاه رئیس‌جمهوری و نیز دفتر و خانه نخست‌وزیری است.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده اظهار داشت: «اسرائیل یک ملت با اراده ملی و حق حاکمیت است و مانند هر ملتی اختیار تعیین پایتخت خود را دارد...حقیقت ساده این است که پایتخت اسرائیل، اورشلیم است».
دونالد ترامپ در پیامش بر ادامه اشتیاق برای رسیدن به صلح، ضمن حفظ اماکن مقدسه اورشلیم، شامل حرم شریف، تاکید کرد و گفت عزم ملت یهودی خلل‌ناپذیر است و آمریکا همواره دوست اسرائیل و شریک صلح این کشور است.
در آیین سفارت آمریکا در اورشلیم، در حالی که آیینی کاملا آمریکایی بود و سرود ملی اسرائیل نیز نواخته نشد، رئیس‌جمهوری، نخست‌وزیر، رییس کنست (پارلمان)، وزیران و اعضای کنست، رهبران طراز اول مذهبی یهودی و نیز دهها تن از شخصیت‌های برجسته این کشور حضور داشتند.
جان سالیوان معاون وزیر امور خارجه آمریکا در این مراسم تاکید کرد که پیام دونالد ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه، ضمن تاکید بر حق تاریخی یهودیان بر اورشلیم، ادامه تلاش برای صلح است و همان‌گونه که پرزیدنت ترامپ گفته است این رخداد، صلح تاریخی را بدنبال خواهد داشت.
معاون وزیر خارجه آمریکا نیز بر ادامه احترام و حفظ جایگاه اماکن مقدسه مذهبی برای پیروان ادیان اسلام و مسیحیت در اورشلیم اشاره کرد.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا و ایوانکا ترامپ، دختر و مشاور رئیس‌جمهوری، از مهر سنگی بزرگ بر سر در ساختمان سفارت آمریکا در اورشلیم پرده‌برداری کردند.
زمانی که رئوون ریولین، رئیس‌جمهوری اسرائیل نیایش یهودی سپاس از پروردگار برای رسیدن به این موفقیت را تلاوت کرد، ندای «آمین» حاضران به گوش رسید؛ آقای ریولین از خانم ترامپ خواست پیام تجلیل و قدردانی ملت اسرائیل را به آگاهی پدرش برساند.
جرد کوشنر، مشاور ارشد دونالد ترامپ، در سخنانش تاکید کرد که اسرائیل، کشوری با جمعیت کم، در عرصه‌های گوناگون پزشکی، فناوری و پیشرفت‌های دیگر، دستاوردهای عظیمی داشته که به بشریت در سراسر جهان خدمت کرده است.
وی همچنین گفت که تعهد آمریکا برای تداوم صلح به قوت خود باقی است تا همه ملت‌ها از صلح کامیاب شوند.
آقای کوشنر به تظاهرات شدید روز دوشنبه فلسطینی و کشته شدن دهها فلسطینی در ساعات اولیه این تظاهرات، اشاره تلویحی کرد و گفت این خشونت‌ها کار رهبرانی است که به جای تلاش برای صلح، ملت خود را به ذلت می‌کشانند.
وی به تاریخ خانواده خود نیز اشاره کرد که پدربزرگ و مادربزرگش از بازماندگان هولوکاست بوده‌اند؛ وی گفت که تصاویر آنها را در دفتر کارش در کاخ سفید قرار داده است تا به یاد داشته باشد که یهودیان چه سرنوشتی داشتند اما آنها به آمریکا رسیدند و زندگی نوینی را برای خود رقم زدند.
وی تاکید کرد که امروز اسرائیل در اوج خود است و این رویای تاریخی نسل‌های یهودیان بوده است.
مشاور ارشد آمریکا در سخنانش به تحریکات ایران علیه اسرائیل در دوره اخیر نیز اشاره کرد؛ سخنان او در حمایت از «حقانیت اسرائیل و حمایت آمریکا از اسرائیل»، با کف زدن‌های حضار روبرو شد؛ شمار دیگری از سخنرانان نیز به عملیات جمهوری اسلامی ایران علیه اسرائیل اشاره کردند اما نخست‌وزیر اسرائیل که معمولا بخش عمده هر سخنرانی خود را به ایران اختصاص می‌دهد، نامی از ایران نبرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنانش یادآور شد زمانی که کودک بود با برادرش یونی (که بعدها فرمانده کماندوهای ارتش اسرائیل در عملیات نجات گروگان‌های آدم‌ربایی انتبه در اوگاندا کشته شد) در خیابان «گدی» در فاصله چند قدمی همین محله که اکنون سفارت آمریکا در آن گشایش یافته است، بر روی تپه‌ها بازی می‌کرد اما مادرش همواره می‌گفت که دور نشوید چون مرز در چند قدمی است و خطر در کمین است اما اکنون ابرقدرت جهان سفارت خود را در همین جا باز می‌کند.
آقای نتانیاهو همچنین یادآور شد که «ابراهیم نبی، سلیمان نبی، و انبیای یهود در اورشلیم زندگی کردند و راهنمای یهودیان بودند و معبد مقدس یهود در طول تاریخ در این شهر برپا بود...و در سال ۱۹۶۷ بود که سربازان شجاع اسرائیل دوباره دیوار ندبه را در دسترس یهودیان قرار دادند و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و موساد اسرائیل پاسدار این قدرت و امنیت هستند».
حکومت خودگردان فلسطینی در بیانیه‌ای همزمان با آغاز به کار سفارت آمریکا در اورشلیم نوشت که وجود این سفارت، عامل تحریک و بی‌ثباتی است.
جامعه جهانی که با سکوت نسبی یا برخی نگرانی‌های نسبی به روز گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم واکنش نشان داده بود، نظر به افزایش چشمگیر شمار کشته‌ها در روز دوشنبه، این تحول را دنبال کرده است.
شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که شامگاه دوشنبه یک نشست اضطراری در باره این خشونت‌ها برگزار می‌کند.
اتحادیه اروپا خواهان شکیبایی بیشتر طرفین شده است؛ اکثر سفیران کشورهای اروپایی در آیین‌های گشایش سفارت آمریکا در اورشلیم و جشن‌های مرتبط با آن شرکت نکردند.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز که برای نجات برجام به سفرهای خارجی رفته است، روز دوشنبه در توئیتر خود نوشت که ترامپ «انتقال غیرقانونی» سفارت را جشن گرفته است و اسرائیل «فلسطینیان را کشتار می‌کند».
