نزار زکا، شهروند لبنان و پنجاه ساله است. او که دارای اقامت دائم آمریکا است، از شهریور سال ۹۴ در زندان به سر میبرد. آقای زکا به اتهام «جاسوسی و همکاری با دولت متخاصم» به تحمل ۱۰ سال زندان و پرداخت چهار میلیون و ۲۰۰ هزار دلار جریمه نقدی محکوم شده است.
آن طور که وکیل آقای زکا میگوید موکلش حدود چهار هفته است که دست به اعتصاب غذا زده است. درباره شرایط این کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندان، رادیو فردا با جیسون پوبلِت، وکیل او در آمریکا، گفتوگو کرده است.
در هفته گذشته گزارشهایی مبنی بر این منتشر شده بود که موکل شما دست به اعتصاب غذا زده و به بیمارستان منتقل شده است. آیا اطلاعات تازهای درباره او دارید؟
نزار هم اکنون بسیار بیمار است. او غذا نمیخورد و حتی مراقبتهای پزشکی از جمله سرم را هم نمیپذیرد. او بسیار ضعیف شده و حالش خوب نیست اما متعهد به ادامه اعتصابش است. اعتصاب غذای او وارد چهارمین هفته شده و به هم اطلاع داده تا زمانی که آزاد نشود، به این اعتصاب ادامه خواهد داد.
آیا اطلاع دارید که بعد از برده شدن به بیمارستان، به زندان بازگردانده شده یا همچنان بستری است؟
او زمان کوتاهی در بیمارستان بوده و مشخص نیست که هم اکنون کجاست. ما نتوانستیم از این موضوع مطمئن شویم، و فکر کنم خودش هم نمیتواند مطمئناً بداند کجاست. او بسیار ضعیف است و حتی به راحتی نمیتواند با ما صحبت کند.
او هفته گذشته برای مدتی کوتاهی در بیمارستان بود. از او میخواستند اسنادی را که به فارسی بوده امضا کند؛ اسنادی که او نمیتواند آنها را بخواند. پیشتر هم این کار را کرده بودند اما او نمیپذیرد که این کاغذها را امضا کند و صادقانه بگویم ما نمیدانیم او الان کجاست.
این چه اسنادی است؟ مثل اعتراف است یا چیزی مربوط به پروندهاش؟
او نمیداند. این اسناد به فارسی هستند، برای همین هم او اصرار کرده که این اسناد به عربی، انگلیسی یا فرانسه باشد که بداند در آنها چه نوشته شده است. ترس او این است که این اعتراف اجباری باشد که او نمیخواهد امضا کند. او به ما گفته است که پیشتر هم او را مجبور کرده بودند کارهایی را در قبال آزادیاش انجام دهد که او این کار را نکرده است. او بارها به آنها گفته است که کاغذها را به زبانی به او بدهند که او بلد باشد و آن وقت شاید امضا کند. اما او چیزی را که نمیتواند بخواند، امضا نخواهد کرد.
وقتی محمدجواد ظریف این هفته در آمریکا بود، گفت وظیفهاش به عنوان وزیر امور خارجه این است که برای خارجیهای زندانی در ایران تلاش کند که به خدمات کنسولی و حقوقی دسترسی داشته باشند. در مورد موکل شما چگونه بوده؟
با صحبتهای آقای ظریف باید با کمی تردید برخورد کرد. هرچه ایرانیها درباره این پرونده گفتهاند حقیقت نداشته و من نمیتوانم تصور کنم که کسی به خدماتی اینچنینی دسترسی داشته باشد. خصوصاً که ما سفارت هم نداریم.
البته در مورد ژیائو وانگ، هفته پیش وزارت خارجه آمریکا تأیید کرد که مقامهای سوئیسی که حافظ منافع آمریکا هستند، موفق شدند که ۴ بار او را ببینند.
این کمی عجیب است چون در مورد تقریباً همه زندانیهای دیگر، این اتفاق نیافتاده است. این بخشی از بازی ایرانیهاست، و در مجموع به این دلیل که نزار دست به اعتصاب غذا زده است. او برای داشتن دسترسی به وکیل، خیلی دوران سختی را گذرانده است.
آقای ظریف باید به دولتش بگوید که حقوق بینالملل را نقض نکند و اجازه ندهد که شکنجه و فشار فیزیکی و سایر کارهایی که علیه نزار زکا و بقیه میکنند اتفاق بیفتد. اگر به یکی اجازه دسترسی به وکیل و غیره میدهند، چرا به دیگری نمیدهند؟ چون سیاستبازی میکنند و متمدنانه رفتار نمیکنند و کارهایی میکنند که میدانند نباید بکنند.
آقای زکا لبنانی است. آیا مقامهای لبنان دراین زمینه اقدامی کردهاند؟
دولتهای متعددی در این زمینه درگیر هستند. بدون آنکه به جزئیات آنچه در جریان است اشاره کنم، باید بگویم که دولتهای متعددی هستند که در تلاش برای کمک هستند تا نزار زکا به دلایل بشردوستانه آزاد شود.
آقای زکا اقامت دائم آمریکا را دارد. شما در آمریکا هستید. آیا این کشور پیگیر وضعیت آقای زکا هست؟ چون بیانیههایی که کاخ سفید یا وزارت خارجه منتشر میکنند، کمتر نامی از او برده است.
بله قبلاً که پیگیر بودهاند. کنگره هم هفته آینده یک جلسه استماع با حضور اعضای خانواده آقای زکا خواهد داشت.
سؤال آخرم این است که آیا امیدوارید که تلاشهای این کشورهایی که نام نبردید به نتیجه برسد یا ادامه اعتصاب غذا تنها راه پیش روی موکل شماست؟
مدتهاست که آقای زکا به عنوان زندانی عقیدتی ارزیابی شده است. چرا که او بر عقیدهاش استوار مانده است. او مصمم است که بیگناه است و هیچ یک از کارهایی را که ایرانیها میگویند، انجام نداده است. او میگوید که آبرویی دارد که حاضر نیست به این دلیل که کسی میخواهد او مجبور به اعتراف کند، آن را از دست بدهد. او گفته یا آزادی یا مرگ و گفته تنها گزینهاش همین است.
وقتی کسی موضوعی چنین جدی را به شما میگوید و میخواهد تا پایان خط برود، خصوصاً اگر وکیل باشید باید صدای او باشید و امیدوار باشید که این صدا شنیده شود.
نزار مشکلی با مردم ایران ندارد. او پنج بار به ایران رفته بود. او رفته بود که بتواند کاری همانند آنچه در سایر کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا کرده بود، انجام دهد؛ تا درباره قدرت اینترنت و اطلاعات صحبت کند. و حتی از وقتی زندانی شده هم هنوز درباره همین مسائل حرف میزند.
او با زندانیهایی در اوین همراه است و معتقد است که آمریکاییها یا غیرآمریکاییها در آنجا ناعادلانه زندانی شدهاند. اصلاً مهم نیست که بر او چه گذشته است اما همچنان به ایران بازمیگردد و همان کار را میکند چرا که او به قدرت اینترنت و اطلاعات معتقد است.
او مشکلی با مردم ایران ندارد، البته با کسانی که او را زندانی کردهاند به شدت مشکل دارد، خصوصاً با اشخاصی در دولت ایران که وضعیت را برای او غیرممکن کردهاند. همچنین با خانم مولاوردی معاون رئیسجمهور مشکل دارد که او را به ایران دعوت کرد و سپس تصمیم بر این شد که او ربوده شود و زندانی شود. این روش کشورهای متمدن نیست، و فکر میکنم او به همین دلیل هم اینگونه اقدام میکند چون به نظر او اگر آبروی خود و رویکرد خود را حفظ نکند، آن وقت این همه دردسر برای چه بوده است؟
ما امیدواریم که او اعتصاب خود را متوقف کند چون او پیام خود را در این مورد که آنچه بر سرش میآید، درست نیست، رسانده است. در عین حال ما از او حمایت میکنیم چون معتقد است که او درست میگوید و نه آنها که زندانیاش کردهاند.