تیم ملی بسکتبال ایران با خلق نتیجه‌ای دور از انتظار در جام جهانی موفق شد به عنوان اولین رشته تیمی از ایران به المپیک ۲۰۲۰ صعود کند.
ایران به عنوان بهترین تیم آسیا در جام جهانی ۲۰۱۹ بالاتر از تیم قدرتمند چین، میزبان مسابقات، سهمیه المپیک توکیو را گرفت.
رقابت برترین تیم‌های جهان برای صعود به المپیک ادامه دارد و تاکنون فقط حضور چهار تیم قطعی شده.
ایران به عنوان نماینده آسیا، استرالیا نماینده اقیانوسیه و نیجریه نماینده آفریقا. ژاپن هم به عنوان میزبان المپیک گرچه نتایج ضعیفی در جام جهانی به جا گذاشت و هنوز موفق به کسب پیروزی نشده اما سهمیه‌اش قطعی است.
بازیکنان ایران در آخرین بازی به مصاف فیلیپین رفتند و به پیروزی قاطع ۹۵ - ۷۵ دست یافتند تا سومین حضور بسکتبال ایران در تاریخ المپیک رقم بخورد.
با توجه به باخت چین در برابر نیجریه و برتری پر گل ایران مقابل فیلیپین، ایران توانست با دو برد (مقابل آنگولا و فیلیپین) و با تفاضل گل بهتر نسبت به چین که ساحل عاج و کره جنوبی را برده بود، روانه المپیک شود.
ایران در بازی نخست با نمایشی خیره کننده ۱۸ امتیاز از پورتوریکو پیش افتاده بود اما با تحلیل رفتن ستارگانش در آخرین ثانیه‌ها مغلوب شد.
همبازیان نیکخواه بهرامی سپس نتیجه را در برابر تونس و اسپانیا هم واگذار کردند. در این شرایط کسی فکر المپیک را هم نمی‌کرد اما ناکامی چین در گروهش، امید را به اردوی ایران برگرداند.
ایران در گروه N با هنرنمایی کاپیتان صمد بر آنگولا غلبه کرد و سپس فیلیپین را هم برد تا جواز المپیک را نصیب خود کند. هنوز هیچکدام از رشته‌های تیمی از ایران به المپیک توکیو صعود نکرده‌اند.
با تصمیم مهران شاهین‌طبع، ایران بازی آخرش را با ترکیب بهنام یخچالی، محمد جمشیدی، صمد نیکخواه بهرامی (کاپیتان) حامد حدادی و محمد حسن‌زاده آغاز کرد.
در کوارتر دوم مایک رستم‌پور که از آمریکا به تیم ملی ایران پیوسته وارد زمین شد. آرون گرامی‌پور هم شرایط مشابهی دارد و متولد انگلستان است. میثم میرزایی، رسول مظفری و آرمان زنگنه سایر بازیکنان ایران در جام جهانی بودند.
بهنام یخچالی با کسب ۱۴ امتیاز، ۵ ریباند، ۵ پاس و سه توپ ربایی بهترین بازیکن زمین شد. حامد حدادی نیز ۱۹ امتیاز گرفت تا امتیاز آورترین بازیکن زمین شود.
مهران شاهین طبع پیش از شروع بازی گفت: «از عملکرد بازیکنانم بسیار راضی‌ام. همه حریفان را به دردسر انداختیم. کارشناسان فیبا از نمایش ایران تمجید کردند. حتی در برابر اسپانیا که از قدرت‌های دنیاست با اختلاف کمی باختیم»
در المپیک ۱۹۴۸ لندن بسکتبال ایران نخستین حضورش را تجربه کرد. در آن دوران مسابقات گزینشی برگزار نمی‌شد. ایران در حضور محمدرضا شاه پهلوی، در دومین دیدارش توانست ایرلند را مغلوب کند.
کاظم اشتری، اصغر احسانی، فریدون اسفندیاری، حسین هاشمی، حسین جبارزادگان، حسین کاراندیش، فرهنگ مهتدی، هوشنگ رفعت‌جاه، فریدون صادقی، ضیاء شادمان، ابوالفضل صلبی، حسین سروری و حسین صعودی‌پور به سرمربیگری کاظم رهبری، تیم ملی ایران را تشکیل می‌دادند.
افتخار حضور در المپیک تا ۶۰ سال آینده برای بسکتبال ایران تکرار نشد. تا اینکه این تیم در اوزاكا و جام ملت‌های آسيا با غلبه بر لبنان به قهرمانی رسید و بلیت سفر به المپیک ۲۰۰۸ پکن را دریافت کرد.
صمد نیکخواه و حامد حدادی حالا خداحافظی از تیم ملی را به تعویق می‌اندازند تا تابستان آینده دومین المپیک‌شان را هم تجربه کنند.
مهدی کامرانی، اوشین ساهاکیان، امیر امینی، جواد داوری، حامد آفاق، سعید داورپناه، ایمان زندی، حامد سهراب‌نژاد و موسی نبی‌پور به سرمربیگری رایکو ترومن صربستانی سایر بازیکنان ایران در المپیک پکن بودند.
