چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران آغاز شد
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران از ساعت ۸ صبح روز جمعه، هشتم تیرماه آغاز شد.
در این دوره از رقابت‌ها سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، مصطفی پورمحمدی و مسعود پزشکیان حضور دارند. سه نامزد نخست به جناح اصولگرا تعلق داشته و نامزد چهارم از سوی جریان اصلاح‌طلبی حمایت می‌شود.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رئیس بنیاد شهید و علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز با هدف کمک به رسیدن اصولگرایان به اجماع از ادامه رقابت‌ها انصراف دادند.
در حالی که انتظار می‌رفت از میان قالیباف و جلیلی، یکی به نفع دیگری کناره‌گیری کند، هیچ یک از آنها از گردونه رقابت‌ها کنار نرفت و بر اساس اعلام وزارت کشور، انتخابات امروز با چهار نامزد برگزار می‌شود.
بر اساس این اطلاعیه، به استناد ماده ۳۶ قانون انتخابات ریاست جمهوری، همه افرادی که تابعیت ایرانی دارند و سن آنها ۱۸ سال تمام باشد؛ یعنی متولدین روز ۸ تیرماه ۱۳۸۵ و قبل از آن می‌توانند با ارائه اصل شناسنامه یا کارت ملی خود در انتخابات امروز شرکت کنند.
این به این معنی است که ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر واجد شرایط رأی‌دادن هستند.
بر اساس اعلام شورای نگهبان، این دوره از انتخابات در ۵۹ هزار شعبه اخذ رای و ۹۵ کشور برگزار می‌شود.
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران به‌دنبال مرگ ابراهیم رئیسی و هیئت همراهش در جریان سقوط بالگرد، زودهنگام برگزار می‌شود.
محمدتقی شاهچراغی، رئیس ستاد انتخابات کشور، پنجشنبه شب، هفتم تیرماه در یک گفتگوی تلویزیونی گفت: حدود ۶۰ هزار شعبه اخذ رای در داخل و خارج از کشور داریم که بخش دیگری از این شعب هم سیار هستند.
او تعداد شعب سیار اخذ رأی را حدود ۱۵ هزار شعبه اعلام کرد و افزود: رای‌گیری در حدود ۹۰ هزار نقطه در داخل و خارج از کشور انجام می‌شود.
قرار است فرآیند اخذ رأی از ۸ صبح به مدت ۱۰ ساعت یعنی تا ساعت ۱۸ انجام می‌شود، اما به گفته شاهچراغی، در صورتی که نیاز به تمدید وجود داشته باشد، با مسئولیت وزیر کشور این اتفاق می‌افتد.
به گفته او، «قاعدتاً روز شنبه تا قبل از ظهر به هر مقداری که اطلاعات انتقال داده شود، نتایج در اولین فرصت اعلام می‌شود.»
ایران در آستانۀ انتخابات؛ از انسداد سیاسی تا بی‌اعتنایی هنرمندان
چهاردمین انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران در حالی برگزار می‌شود که این کشور ۸۵ میلیون نفری با بحران‌های متعدد روبه‌روست.
نامزدهای انتخابات وعده‌های مختلفی را مطرح کرده‌اند، اما این که رئیس‌جمهور بعدی چه میزان در حل این بحران‌ها موفق باشد، جای پرسش است.
در این جا نگاهی کلی به وضعیت ایران از نظر سیاست خارجی، سیاست داخلی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌اندازیم.
خامنه‌ای رأی داد و مشارکت مردم را نشانهٔ «صحت» جمهوری اسلامی دانست
رهبر جمهوری اسلامی در نخستین دقایق آغاز رأی‌گیری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران رأی خود را به صندوق انداخت.
علی خامنه‌ای در تازه‌ترین سخنرانی خود درباره انتخابات، از مردم خواسته بود با مشارکت بالا، موجبات «سرافرازی» جمهوری اسلامی و «کوتاه‌شدن» زبان دشمنان و بدگویان را فراهم کنند.
او امروز نیز هنگام انداختن رأی خود به صندوق گفت: «برای اثبات صحت و صداقت نظام جمهوری اسلامی حضور مردم لازم و واجب است.»
خامنه‌ای اضافه کرد: «حضور پرشور مردم و افزایش و کثرت رأی‌دهندگان... برای جمهوری اسلامی یک نیاز قطعی است.»
او درباره افرادی که تردید به شرکت در انتخابات دارند هم گفت: «من وجهی برای تردید پیدا نمی‌کنم. این یک کار آسانی است که نتایج مهمی دارد. چرا انسان برای انجام یک کاری که خرج ندارد، زحمتی ندارد، مایه‌ای ندارد، وقت گیری ندارد، فشاری ندارد، ولی فواید زیادی دارد انسان چرا باید تردید داشته باشد؟ تردید نکنند.»
رهبر جمهوری اسلامی، با این سخنان تردید برخی به شرکت در انتخابات را به نداشتن خرج و زحمت و وقت تقلیل داد.
خامنه‌ای پیش از این خصوصیات «اصلح» را نیز اعتقاد قلبی به مبانی انقلاب و استفاده از همه ظرفیت‌های داخلی و «آویزان» نبودن به قدرت‌های خارجی عنوان کرده بود.
شمارش آرای صندوق‌های خارج از کشور تکذیب شد
مسئول برگزاری انتخابات خارج از کشور اخبار منتشر شده مبنی بر شمارش آرای صندوق‌های خارج از کشور را تکذیب کرد.
آن‌طور که علیرضا محمودی گفته، «تا کنون رأی‌گیری در هیچ یک از شعب اخذ رای در خارج از کشور به پایان نرسیده است و ایرانیان مقیم کماکان در حال مشارکت در انتخابات هستند.»
وی افزود: «اخبار منتشر شده از نتایج برخی شعب خارج از کشور صحت نداشته و در این کشورها کماکان چندین ساعت به پایان رای گیری زمان باقی است.»
اختلاف بر سر رأی دادن یا ندادن در میان مخالفان حکومت
همزمان با افزایش درخواست تحریم انتخابات از سوی اکثر خانواده‌های دادخواه و آسیب‌دیده به دست جمهوری اسلامی در دوره‌های مختلف، از روز پنجشنبه کمپین «نه» به انتخابات در فضای مجازی فارسی‌زبان داغ شده است.
حامیان این کمپین که مخالف مشارکت در انتخابات است، شماری از چهره‌های سیاسی و زندانیان سیاسی عقیدتی نیز هستند.
این کمپین پس از آن داغ شد که با اعلام حمایت محمد خاتمی و حسن روحانی از مسعود پزشکیان، نامزد جریان اصلاح‌طلبی، شماری از افراد نزدیک به این گروه اعلام کردند در انتخابات شرکت می‌کنند.
مهدی محمودیان، زندانی سیاسی سابق و از حامیان تحریم کامل انتخابات، با بازنشر لوگوی این کمپین تحریمی در حساب کاربری خود در صفحه ایکس نوشته: «من رأی نمی‌دهم با آنکه میدانم: فرق می‌کند چه کسی رییس جمهور باشد... اما چیزی که فرق نمی‌کند این است که هیچ دولتی نه فقط نمی‌تواند بحران‌های اساسی کشور را حل کند که حتی نمی‌تواند در برابر افزایش بحران‌ها کاری صورت بدهد. منشأ تولید و افزایش این بحران‌ها ساختار جمهوری اسلامی است.»
در مقابل، برخی افرادی که در سال‌های اخیر در کنار معترضان بودند، از جمله محسن برهانی، وکیل دادگستری، که تصمیم به مشارکت در انتخابات دارد، در شبکه ایکس نوشته: «رأی دادن انگشت در خون زدن نیست. فرق ما با شمایی که هی انگشت خونین را به رخ می‌کشید و ما را متهم می‌کنید این است که شما در گذشته ماندید و ما با داغ گذشته، نگران آینده و رنج‌ها و خون‌های بالقوه‌ای هستیم که شاید اگر رأی ندهیم، بالفعل شوند.»
حسین رزاق، زندانی سیاسی پیشین و از حامیان تحریم، نیز در توییتی نوشته: «رأی دادن یا ندادن را نباید امری حیثیتی و ایدئولوژیک کرد. انتخاب ما ایستادگی کنار به ستوه‌آمدگان از استبداد است و تداوم مقاومت مدنی تا آزادی از تباهی مطلقه.»
در روزهای منتهی به رأی‌گیری شماری از مخالفان حکومت و خانواده‌های دادخواه، با انتشار تصاویری از کشته‌شدگان، به افرادی که قصد شرکت در انتخابات داشتند، یادآوری کردند که حکومت چه بر سر معترضان آورده است.
زینب زمان، فمینیست و زندانی سیاسی سابق نیز در توییتی نوشته: «واقعا جای تأسف داره که یه عده راه افتادن به کسانی که هزینه دادن میگن از اینجای مسیر تنها برو، رنجت برای خودت، ظلمی که بهت شده برای خودت، به ما ربطی نداره.»
مشارکت در این انتخابات از سوی چهره‌هایی چون نرگس محمدی، ابوالفضل قدیانی و شمار قابل توجهی از فعالان سیاسی مدنی تحریم شده و آنها هرگونه شرکت در انتخابات را مشروعیت‌بخشی به حکومت جمهوری اسلامی دانسته‌اند.
شماری از زندانیان سیاسی و مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی نیز در قبال این انتخابات موضع‌گیری نکرده و سکوت پیشه کرده‌اند.
با این حال بخشی از نیروهای اصلاح‌طلب می‌گویند این انتخابات، فرصت و روزنه‌ای برای تغییر ولو اندک در شرایط است و باید از آن استفاده کرد.
ظریف: در خارج هم برخی به‌دلیل نارضایتی از سیستم رأی نمی‌دهند
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت حسن روحانی، رأی خود را به صندوق انداخت و در یک گفتگو با خبرنگاران گفت که «قهرکردن با صندوق رأی راه‌حل مشکلات ما نیست.»
او که در روزهای گذشته در حمایت از مسعود پزشکیان تلاش بسیاری کرده، گفت که در خارج از کشور هم خیلی از مردم به خاطر ناراحتی‌هایی که از سیستم حکومت دارند در رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند و او می‌فهمد که برخی مردم ایران به خاطر ناراحتی‌هایی که ممکن است داشته باشند، تمایل به مشارکت در انتخابات ندارند.
وزیر خارجه پیشین ایران با بیان اینکه «سیاستمداران بد توسط مردم خوبی انتخاب می‌شوند که رأی نمی‌دهند» افزود که الان همه فرصت دارند از فرصت رأی‌دادن استفاده کنند.
آقای ظریف با این حال به نوع نارضایتی‌هایی که شهروندان خارجی ممکن است از دولتمردان خود داشته باشند اشاره نکرد.
او به مقایسه قهر از صندوق رأی در ایران و رأی ندادن در خارج از کشور پرداخت، اما اشاره نکرد که در کشورهای دموکراتیک دلیل مردم برای رویگردانی از انتخابات اعمال خشونت علیه شهروندان، سرکوب خونین اعتراضات و صدور احکام خودسرانه بازداشت و اعدام نیست.
محمد خاتمی و حسن روحانی هم رأی خود را به صندوق انداختند
محمد خاتمی، رئیس‌جمهوری پیشین ایران که از مسعود پزشکیان حمایت کرده، در حسینه جماران رأی خود را به صندوق انداخت.
او با این حال پس از آن حسینیه را ترک کرد و با خبرنگاران سخن نگفت.
خاتمی پیش از انتخابات و مرگ ابراهیم رئیسی، در دیدار با اعضای شورای مرکزی حزب «مردم‌سالاری» گفته بود مشخص کردن «حداقل‌هایی» می‌تواند شرکت در انتخابات را «موجه» کند.
این در حالی است که یک روز مانده به برگزاری مرحله دوم آخرین انتخابات مجلس، یک فایل صوتی از او منتشر شد که مربوط به اسفند ۱۴۰۲ پیش از دور اول انتخابات مجلس بود و می‌گفت: «تا حالا گدایی و التماس می‌کردیم سه تا کرسی به ما در مجلس بدهید و التماس می‌کردیم رفتارتان را کمی عوض کنید. دیدیم فایده‌ای ندارد. ما کنار مردم قرار می‌گیریم، حرف‌هایمان را می‌زنیم.»
با این حال پس از مرگ ابراهیم رئیسی در جریان سقوط بالگرد، و پس از محرز شدن خالی شدن جایگاه ریاست جمهوری و ضرورت برگزاری انتخابات زودهنگام برای این پُست، شماری از نیروهای اصلاح‌طلب نزدیک به خاتمی، درباره ضرورت استفاده از این فرصت سخن گفتند.
پس از تأییدصلاحیت مسعود پزشکیان از سوی شورای نگهبان که برخی کارشناسان سیاسی آن را پاسخ حکومت به درخواست «مشخص‌کردن حداقل‌های» خاتمی عنوان می‌کنند، او اعلام کرد که در انتخابات شرکت می‌کند.
خاتمی در پیام خود نامزدی مسعود پزشکیان را «فرصت» دانست و ابراز امیدواری کرد که «روزنه‌ای باشد به فضایی که در آن صدای اکثریت شنیده شود و تفاوتی هرچند اندک در فضای کنونی پدید آید.»
پرشکیان در دولت دوم محمد خاتمی وزیر بهداشت و درمان بود و در جریان مبارزات انتخاباتی خود در چند نوبت به «موفقیت‌های» آن دوران اشاره کرده است.
خبرگزاری‌ها تصویری از رأی‌دادن حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران منتشر کرده که از مسعود پزشکیان حمایت کرده است.
نامزدهای اصولگرا در جریان مناظره‌های انتخاباتی، انتقادهای تندی متوجه عملکرد حسن روحانی و کابینه‌اش کردند که باوجود دست‌کم دوبار درخواست روحانی، صداوسیما به او اجازه حضور در تلویزیون و دفاع از خود را نداد.
اظهارات نامزدهای انتخابات درباره حجاب اجباری
کمتر از دو سال پس از شکل‌گیری اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» و بالا گرفتن انتقادها از اعمال خشونت مأموران حکومت در برخورد با زنانی که تن به حجاب اجباری نمی‌دهند، اکنون موضع‌گیری نامزدها در این‌باره در مناظرات تلویزیونی انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ خبرساز شده است.
اما تا این‌جا، دیدگاه و مواضع شش نامزد ریاست‌جمهوری دربارۀ آزادی پوشش، به عنوان مطالبۀ محوری بخش قابل توجهی از زنان جامعۀ ایران چه بوده و آیا اظهارات هیچ‌یک از آنها توانسته امیدی برای کاهش محدودیت‌ها و ترغیب زنان به مشارکت در انتخابات پیش رو برانگیزد؟
نامزدهای انتخابات نیز رأی خود را به صندوق انداختند
خبرگزاری‌های ایران تصاویر و ویدئوهایی از رأی‌دادن نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری از جمله مصطفی پورمحمدی در حسینیه ارشاد و محمدباقر قالیباف، در حرم شاه‌عبدالعظیم و مسعود پزشکیان در بیمارستان فیروزآبادی شهر ری منتشر کرده‌اند.
خبرگزاری‌های ایرنا و فارس هم ویدئویی از حضور سعید جلیلی در مقابل مسجد «امام حسن مجتبی» در تهران منتشر کرده که در میان طرفداران خود وارد مسجد می‌شود تا رأی دهد.
حساب کاربری علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس که صلاحیت او برای حضور در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید نشد هم، تصویری از رأی‌دادن او در یک حوزه انتخابیه در استان مازندران منتشر کرده است.
تصاویری از رأی‌دادن صادق لاریجانی، رئیس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس پیشین قوه قضائیه که بر سر رد صلاحیت قبلی علی لاریجانی، وارد چالش جدی با شورای نگهبان شد نیز منتشر شده است.
تصاویری نیز از رأی‌دادن علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، شهردار تهران و رئیس بنیاد شهید که از آنها به عنوان نامزدهای «پوششی» نام برده می‌شد و از ادامه رقابت‌های انصراف دادند، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
در بطن جامعه دربارۀ انتخابات چه می‌گذرد؟
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که مواضع برخی از مردم در مورد مشارکت در انتخابات بیشتر به قطعیت در رأی ندادن متمایل است و فضا را هنوز یک فضای انتخاباتی به‌روال دوره‌های پیشین نمی‌دانند.
آن‌چه می‌خوانید، گزارشی است که براساس گفت‌وگوی رادیوفردا با شماری از شهروندان داخل کشور از طیف‌های گوناگون نگاشته شده است.
