عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در یک نشست خبری مشترک با همتای عمانی خود گفت که جمهوری اسلامی بر «عدم دخالت در امور داخلی سوریه» تأکید دارد.
وی در این نشست با بدر البوسعیدی، گفت که «همه ما خواهان آرامش در سوریه» و افزود که «در مورد سوریه ما و عمان بر حفظ تمامیت ارضی سوریه، عدم دخالت در امور داخلی سوریه و احترام به همه اقوام و مذاهب و رعایت حقوق آنها و ضرورت تشکیل دولت فراگیر در این کشور تأکید داریم.»
این اظهارات تازه آقای عراقچی درحالی بیان می‌شود که او روز چهارشنبه به تلویزیون جمهوری اسلامی گفت قضاوت کردن درباره سوریه «هم برای ما و هم برای دیگرانی که فکر می‌کنند در آنجا پیروزی‌هایی به دست آمده» زود است و «تحولات در آینده زیاد خواهد بود».
محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه پاسداران و عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز روز چهارشنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که جوانان سوریه ظرف کمتر از یک سال «به شکل دیگری مقاومت را در این کشور احیا می‌کنند».
در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی از گروه‌های نیابتی یا شبه‌نظامیان همسو با ایران در منطقه با عنوان «مقاومت» یاد می‌شود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفته گذشته در آخرین سخنرانی پس از فرار بشار اسد، اساساً وجود نیروهای نیابتی ایران در سوریه یا منطقه را انکار کرد و همچنین مدعی «عدم نیاز» به آنها شد. او در همین حال نسبت به «سر برآوردن یک مجموعه شرافتمند قوی در سوریه» ابراز اطمینان کرد.
این گفته رهبر جمهوری اسلامی ایران ظاهراً به فرمان او به نهادهای جمهوری اسلامی برای ایجاد آشوب در سوریه در تقابل با حاکمیت جدید در دمشق تعبیر شده است.
اظهارات روز یک‌شنبه عباس عراقچی که در تضاد با این رویکرد قرار می‌گیرد، پس از آن ابراز شد که احمد الشرع که عملاً رهبری حکومت تازه به قدرت رسیده در دمشق را برعهده دارد، در گفت‌وگویی تازه از ایران خواست در امور سوریه دخالت نکند.
او گفت که سوریه با همه کشورها از جمله عربستان و حتی روسیه روابط نزدیک خواهد داشت اما حساب ایران را تا هنگامی که رویکرد «مداخله‌جویانه» تهران ادامه دارد، جدا می‌داند.
او در اشاره به سخنان مقامات جمهوری اسلامی ایران در مورد تحولات سوریه، گفت: «انتظار داشتیم اظهارات مثبتی از سوی ایران بشنویم»، و افزود که «بخش گسترده‌ای از مردم خواهان ایفای نقشی مثبت از سوی ایران در منطقه هستند.»
احمد الشرع که با نام رزمی «ابومحمد الجولانی» فرماندهی شورشی‌های اسلامگرای «هیئت تحریر شام» را به مدت ۸ سال در استان ادلب در دست داشت، از روز ۱۸ آذر، در پی رسیدن نیروهایش به دمشق و فرار بشار اسد به روسیه، رهبر دوفاکتوی سوریه تلقی شده است.
جمهوری اسلامی ایران طی ۱۳ سال گذشته برای حمایت از بشار اسد نیروهای متعددی از ایران، حزب‌الله لبنان و گروه‌های «فاطمیون» و «زینبیون» را به سوریه اعزام کرده است.
مخالفان حکومت اسد، ایران را به کمک به سرکوب اعتراضات و کشتار مردم متهم کرده‌اند. احمد الشرع نیز گفته است که اقدامات جمهوری اسلامی به نوعی «انتقام‌گیری تاریخی» است، اما این منطق برای مردم سوریه غیرقابل قبول است.
اتحادیه عرب نیز روز ششم دی اظهارات اخیر مقام‌های ایران درباره سوریه را رد کرد و هدف از آن را دامن زدن به نزاع و «فتنه» در این کشور خواند.
موضوع رد و بدل پیام با آمریکا
وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری مشترک با همتای عمانی تأکید کرد که عمان همواره نقش مشخصی در تسهیل روابط ایران با برخی کشورها، از جمله در مذاکرات هسته‌ای، داشته است. او ضمن اشاره به نقش عمان در موضوع برجام، اعلام کرد که در جریان این سفر پیام خاصی از سوی کشور ثالثی مانند آمریکا رد و بدل نشده است.
وی همچنین تصریح کرد که تبادل پیام با آمریکا در زمان مقتضی از طریق سفارت سوئیس در تهران ادامه خواهد داشت و عمان نیز در مواقع ضروری در این فرآیند مشارکت می‌کند.
در آستانه بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، احتمال احیای سیاست «فشار حداکثری» او علیه جمهوری اسلامی تقویت شده است.
روزنامهٔ وال‌استریت جورنال نیز اخیرا به نقل از چند فرد نزدیک به تیم انتقالی آقای ترامپ، نوشته که او و همکارانش در حال بررسی گزینه‌هایی برای جلوگیری از توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، از جمله حملات هوایی پیشگیرانه هستند.
