یک عضو سپاهی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی کشته و زخمی شدن مرزبانان ایرانی در جریان درگیری مسلحانۀ روز ششم خرداد با نیروهای طالبان در منطقه مرزی زابل را به «اختلاف و دعوا بین بچههای یک خانه» تقلیل داد.
محمداسماعیل کوثری روز یکشنبه هفتم خرداد دربارۀ درگیری اخیر در مرز سیستان و بلوچستان ایران و ولایت نیمروز افغانستان به وبسایت تحلیلی-خبری «عصر ایران» گفت: «از این اتفاقات برای بچههایی که در یک خانه باهم هستند میافتد که اختلافی بوجود میآید و دعوا میشود.»
این فرمانده پیشین نیروی زمینی سپاه پاسداران در عین حال تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران هیچ موقع طالبان را بهرسمیت نشناخته است.»
او افزود: «ما همسایه بودیم و یکسری نشستها با طالبان داشتیم اما اینکه بخواهیم آنها را بهرسمیت بشناسیم مطرح نبوده است.»
آقای کوثری، از سوی دیگر، «گزینۀ نظامی» در برخورد با طالبان را رد کرد و به «عصر ایران» گفت: «قطعاً این مسائل با گفتوگو حل میشود».
همزمان با این اظهارات، خبرگزاری ایلنا به نقل از فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی که روز یکشنبه از منطقۀ سیستان بازدید کرده بود نوشت: ایران در مرز افغانستان «حسن همجواری» را به جا میآورد و در ادامه تهدید کرد اگر طالبان به «مقررات» تن ندهند «با برخورد دیگری مواجه میشود».
شماری از رسانههای رسمی ایران از جمله خبرگزاری حکومتی مهر و تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، میگویند در درگیری مسلحانۀ روز شنبه که در حوزه استحفاظی هنگ مرزی زابل، بین مرزبانان ایران و طالبان رخ داد «یک مرزبان ایرانی کشته و دو تن دیگر مجروح» شدند.
با وجود این، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) غروب شنبه شمار مرزبانان کشتهشده ایران در درگیری با طالبان را «دو تن» اعلام کرد و گزارش داد: «در این درگیری دو نیروی مرزبان» ایرانی کشته و «دو شهروند دیگر» زخمی شدند.
هنوز آمار دقیقی از شمار مرزبانان کشتهشدۀ ایرانی در دست نیست.
خبرگزاری تسنیم همچنین اعلام کرده بود که در جریان درگیری پیش از ظهر شنبه، از «سلاحهای سبک و نیمهسبک و توپخانه» استفاده شده بود. این رسانه نزدیک به سپاه پاسداران اما خبرهای منتشر شده مبنیبر استفاده از «موشک» توسط نیروهای ایرانی را «کاملاً کذب» عنوان کرد.
در همین حال، رایزن فرهنگی پیشین ایران در افغانستان در مصاحبهای با روزنامه «اعتماد» گفته که در پی درگیری مسلحانۀ روز ششم خرداد، «ممکن است تنشهای مرزی خطرناکتری اتفاق بیفتد».
عبدالمحمد طاهری در این مصاحبه که روز هفتم خرداد در این روزنامه چاپ تهران منتشر شد، تأکید کرد که جمهوری اسلامی در برابر طالبان نه «منسجم» عمل کرده و نه «جدیت» به خرج داده است.
او تصریح کرد از آنجایی که «در افغانستان حکومت منسجمی وجود ندارد و طالبان به عنوان حاکمان این کشور یک گروه بسیار احساسی محسوب میشود، قطعاً احتمال وقوع حوادث امنیتی به خصوص در دوران اختلافنظر میان دو طرف، افزایش خواهد یافت».
رایزن فرهنگی پیشین ایران در افغانستان افزوده: «پیشینه فرهنگی طالبان و فرهنگ حرفهای این گروه به شکلی است که مطلقاً پاسخگوی توافقهای پیشین نیستند و هیچ وقت حاضر نیستند توافقاتی که پای آنها را امضا کردهاند، عملی کنند.»
بهرغم تلاش گروهی از مقامها و رسانههای حکومتی برای عادی جلوه دادن درگیری روز شنبه در حوالی پاسگاه ساسولی زابل، اختلافنظرها به صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شد و نمایندۀ زابل را به واکنش واداشت.
حبیبالله دهمرده، نمایندۀ زابل، زهک، هیرمند و نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز یکشنبه، مسئولان جمهوری اسلامی را به «وادادگی» در برابر طالبان متهم کرد و گفت: «در فرصتسوزی شاگرد اول هستیم».
شامگاه شنبه مقامهای جمهوری اسلامی ایران و طالبان گفتند که درگیری میان نیروهای مرزبانی دو طرف بعد از دستکم «شش ساعت» پایان یافت.
فرماندهی مرزبانی فراجا روز شنبه مدعی شد در جریان این درگیری، نیروهای طالبان «تلفات شدیدی» داشتند. با این حال، طالبان تا عصر شنبه تنها کشته شدن یک تن از نیروهای خود را تأیید کرد.
درگیری میان نیروهای مرزبانی ایران و طالبان در شرایطی اتفاق افتاد که از هفته گذشته، در پی سفر ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور اسلامی، به سیستانوبلوچستان و «هشدار جدی» او به طالبان در مورد تأمین حقابه ایران، تنش لفظی کمسابقهای میان مقامهای تهران و کابل در گرفته بود.
در پی واکنش «تمسخرآمیز» و نیز تهدید برخی فرماندهان طالبان به هشدار رئیسی، حسن کاظمی قمی سفیر جمهوری اسلامی در کابل «یک ماه» به طالبان مهلت داد که این خواستۀ ایران را عملی کند. او ضربالاجل تعیینشده را «اتمام حجت» با حکومت طالبان دانست.