در آستانه نشست دو روزه مشاوران امنیت ملی آمریکا و اسرائیل و تیمهای آنها از روز سهشنبه، ۱۳ مهر، در کاخ سفید برای گفتوگو درباره ایران، یک مقام ارشد آمریکایی گفت که دولت جو بایدن آماده است که در صورت شکست دیپلماسی، راههای دیگر در برابر ایران آزموده شود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این مقام آمریکایی در کاخ سفید روز دوشنبه، ۱۲ مهر، افزود که جو بایدن امیدوار است که مذاکرات برجام به زودی از سرگرفته شود و دولت او به راهکار دیپلماتیک متعهد است، اما در صورت نیاز، آماده امتحان راههای دیگر نیز هست.
مذاکرات دو روزه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا، با همتای اسرائیلیاش، ایال خولاطا، با محوریت رایزنی بر سر مذاکرات برجام انجام میشود.
به گفته مقام آمریکایی یادشده، ماحصل مذاکرات تیمهای آمریکایی و اسرائیلی که از مارس/ فروردین امسال در جریان بوده، در دیدار جیک سالیوان و ایال خولاطا مطرح خواهد شد. این دو تیم دربرگیرنده مقاماتی از ارتش، سازمانهای جاسوسی و نهادهای سیاسی دو کشور است.
اعضای تیم مشترک یادشده چند بار در ماههای اخیر دیدارهای مجازی برگزار کردهاند، اما نشست روز سهشنبه، نخستین مذاکرات رو در روی آنها محسوب میشود، هرچند جیک سالیوان دو بار دیگر نیز در دو ماه اخیر میزبان همتای اسرائیلی خود بود.
جو بایدن در دیدار روز پنجم شهریور با نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، در کاخ سفید گفت، آمریکا «هرگز امکان نخواهد داد که ایران به توانمندی هستهای نظامی برسد و اگر مذاکرات موفق نشود، «راههای دیگر هست». اما او هیچ اشارهای به جزئیات نکرد.
اسرائیل در دوره اخیر به دولت آمریکا فشار سنگینی وارد کرده تا جزئیات «طرح ب» را برای برخورد با ایران، در صورت شکست مذاکرات وین، نهایی کند.
اسرائیل همچنین مدعی است که خود به طور مستقل «طرح ج» یا سوم را برای تقابل ایران تهیه کرده و آن را اجرایی «خواهد کرد».
با این حال، به نظر میرسد که اسرائیل منتظر اقدام آمریکا در تهیه جزئیات «طرح ب» نمانده و در دوره اخیر اقدامات خرابکاری در سایتهای هستهای و سایر مراکز حساس ایران را تشدید کرده و این نوع عملیات را با تناوب بیشتری تکرار میکند. معلوم نیست که این اقدامات منتسب به اسرائیل، بخشی از «طرح ج» این کشور است یا جدای از آن.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با گذشت سه ماه از رویداد حمله به سایت «تسا» در کرج، در روزهای گذشته گفت که این خرابکاری، کار اسرائیل بوده است.
خرابکاری در «تسا» باعث وارد شدن ضربات جدی به این سایت شده و از جمله دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برای رصد فعالیتهای ایران از کار انداخته است.
همچنین گمانهزنی میشود که حمله هفته گذشته به یک مرکز صنایع موشکی ایران کار اسرائیل باشد، هرچند مقامات ایران یا اسرائیل فعلا در این خصوص سکوت کامل کردهاند.
مقام آمریکایی که دوشنبهشب با خبرگزاری فرانسه گفتوگو کرد، پیشرفت در برنامه هستهای ایران را «نگرانکننده» نامیده است.
قرار است که ارزیابی آمریکا و اسرائیل از میزان پیشرفت ایران در طرحهای هستهای، بخشی از مذاکراتی باشد که تیمهای اسرائیلی و آمریکایی در نشست دو روزه جاری در کاخ سفید با یکدیگر به اشتراک میگذارند.
مقامات ارشد اسرائیل سخنان بهشدت متناقضی در مورد برنامه هستهای ایران بیان میکنند.
در حالی که بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، دو ماه پیش گفت که ایران تنها دو ماه تا داشتن مواد کافی برای تولید بمب اتمی فاصله دارد، ژنرال تامیر هیمن، فرمانده «امان»، سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، آخر هفته گذشته در مصاحبه با سایت والانیوز و شبکه ۱۲ اسرائیل، گفت که ایران تا رسیدن به بمب اتمی و مبدل شدن به تهدید فوری برای اسرائیل، فاصله زیادی دارد هر چند که این اتفاق ممکن است در آینده رخ دهد.
در حالی که اسرائیل با بازگشت آمریکا به برجام مخالف است، ایال خولاطا، مشاور امنیت ملی نفتالی بنت، در زمانی که عضو موساد بوده، مزایای برجام را بیشتر از معایب آن ارزیابی کرده بود، گرچه وی در مقام جدید مشاور آقای بنت، موظف به اجرای سیاست مورد نظر نخست وزیر کشورش است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین اسرائیل، پیشتر ابراز امیدواری کرده بود که لجاجت و شرطهای جمهوری اسلامی ایران در روند مذاکرات، مانع از بازگشت آمریکا به برجام شود.
بر اساس سوابق به نظر میرسد که هرچه احتمال بازگشت آمریکا به برجام تقویت شود، اسرائیل تحرکات امنیتی و همچنین سیاسی را برای مقابله با آن شدت بخشد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه در دولت ابراهیم رئیسی، روز یکشنبه در گفتوگو با شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد که بازگشت ایران به مذاکرات برجام، «حتمی» است و «به زودی» خواهد بود.
سعید خطیبزاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، روز ۱۲ مهر گفت که مذاکرات وین میتواند از ماه نوامبر ادامه یابد.
مذاکرات وین با هدف بازگشت آمریکا به برجام، از چهار ماه پیش، به دلایلی از جمله انتخابات ریاست جمهوری ایران، متوقف مانده است.