در پی انتشار گزارشی در خصوص ادعای فعالیت یک شبکهٔ «نفوذ» جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای سال ۲۰۱۵، تعدادی از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا خواهان پاسخگویی مقامات دولت جو بایدن شدند.
وب‌سایت خبری سِمافور و شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال، روز سه‌شنبه چهارم مهر، در گزارش‌های جداگانه‌ای مدعی ارتباط افراد نزدیک به رابرت مالی، نمایندهٔ پیشین آمریکا در امور ایران، با «شبکه ابتکار کارشناسان ایران»، یک شبکه مرتبط با جمهوری اسلامی، در سال‌های مذاکرات برای توافق هسته‌ای در دوران دولت حسن روحانی شدند.
در این گزارش از آرین طباطبایی، کارشناس مسائل ایران و از مقام‌های پیشین وزارت خارجه آمریکا، به عنوان عضو این شبکه یاد شده است. خانم طباطبایی هم‌اکنون مسئول دفتر دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور عملیات‌های ویژه است.
در همین زمینه رؤسای جمهوری‌خواه کمیته نیروهای مسلح و کمیته فرعی اطلاعات و عملیات ویژه مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای مشترک به لوید آستین، وزیر دفاع، خواهان بازنگری در مجوز امنیتی خانم طباطبایی شدند.
مایک راجرز و جک برگمن در این نامه نوشته‌اند، «آیا وزارتخانه [دفاع] از مشارکت خانم طباطبایی در شبکه‌های نفوذ تحت حمایت حکومت ایران، مانند طرح کارشناسان ایران، اطلاع داشت؟»
آنها از وزارت دفاع خواسته‌اند تا سه‌شنبهٔ آینده به پرسش‌های آنها پاسخ دهد.
یک سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در واکنش گفته است که آرین طباطبایی پیش از استخدام در وزارت دفاع مورد بررسی‌های امنیتی دقیق قرار گرفته است.
این سخنگو اعلام کرد: «دکتر طباطبایی، به‌عنوان شرط استخدام در وزارت دفاع و به‌طور کامل و دقیق، مورد بررسی قرار گرفته و ما مفتخریم که او مشغول خدمت است.»
آرین طباطبایی، محقق ایرانی‌تبار در حوزه علوم سیاسی و امور بین‌الملل، روز ۲۹ بهمن ۱۳۹۹ به‌عنوان مشاور ارشد معاونت کنترل تسلیحات و امنیت بین‌الملل به وزارت خارجه ایالات متحده پیوست. پیشتر در رسانه‌ها تصویری از حضور او در مذاکرات احیای برجام منتشر شده بود.
خانم طباطبایی در ژانویه سال ۲۰۲۲ به همراه ریچارد نفیو از تیم مذاکرات هسته‌ای وزارت خارجه آمریکا خارج شد. در آن زمان، دیپلمات‌ها به لورا روزن خبرنگار آمریکایی وبگاه «دیپلماتیک»، گفته بودند، آرین طباطبایی به‌دلیل اختلاف‌نظر در رویکرد مذاکرات هسته‌ای از این تیم جدا شده است.
سناتور جمهوری‌خواه، تد کروز، نیز از دولت جو بایدن خواسته است که مجوزهای امنیتی هر مقام آمریکایی مرتبط با «شبکه ابتکار کارشناسان ایران» را تعلیق کند. او همچنین از کاخ سفید خواست با توجه به اطلاعاتی که در مورد «شبکه ابتکار کارشناسان ایران» وجود دارد، از شروع مجدد مذاکرات هسته‌ای با تهران خودداری کند.
«شبکه ابتکار کارشناسان ایران»
محور گزارش وب‌سایت سِمافور مجموعه‌ای از مکاتبات و ایمیل‌های مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی با افرادی است که این وب‌سایت می‌گوید به رابرت مالی نزدیک هستند.
رابرت مالی در دولت‌های باراک اوباما و جو بایدن حضور داشته است، ولی وزرات خارجه آمریکا روز هشتم تیرماه سال جاری اعلام کرد که آقای مالی به‌دلیل تعلیق مجوز امنیتی‌اش به مرخصی بدون حقوق رفته و ابرام پالی عهده‌دار وظایف نمایندگی ویژه دولت بایدن در امور ایران خواهد شد.
سِمافور می‌گوید مجموعه‌ای از ایمیل‌ها را به دست آورده که با همکاری شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال ترجمه شده‌اند. این وب‌سایت خبری با این حال مشخص نکرده از چه طریقی این مکاتبات و ایمیل‌ها را به دست آورده است. رادیوفردا به‌طور مستقل نمی‌تواند صحت این ایمیل‌ها را تأیید کند.
سِمافور نوشته است که مجموعهٔ این ایمیل‌ها نشان می‌دهد «دیپلمات‌های [دولت حسن] روحانی از طریق "شبکه ابتکار کارشناسان ایران" به "محافل سیاسی واشینگتن و اروپا" به‌ویژه در سال‌های پایانی دولت اوباما دسترسی داشته‌اند».
سِمافور مدعی شده سه فرد نزدیک به رابرت مالی در جریان مذاکرات هسته‌ای و پیش از توافق برجام در سال ۲۰۱۵ با «شبکه ابتکار کارشناسان ایران» وابسته به وزارت خارجه جمهوری اسلامی در ارتباط بودند. این گزارش می‌گوید وزارت خارجه ایران در اواخر سال ۱۳۹۲ با همراهی کارشناسان و تحلیلگران خارج از ایران «شبکه ابتکار کارشناسان ایران» را تشکیل داده است.
در این گزارش به نقش سعید خطیب‌زاده در تشکیل این شبکه در سال ۲۰۱۲ اشاره شده است. آقای خطیب‌زاده در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰)، در آخرین سال دولت روحانی، به‌عنوان سخنگوی وزارت خارجه ایران منصوب شد. او پیش از آن، معاون پژوهشی و مطالعاتی مرکز مطالعات سياسی و بين‌المللی وزارت امور خارجه ایران بود.
در گزارش سِمافور متن ایمیلی به تاریح ۲۰ اسفند ۱۳۹۲ (۱۱ مارس ۲۰۱۴) منتشر شده است که در آن، از دیدار سعید خطیب‌زاده با «دو کارشناس جوان» یعنی آرین طباطبایی و دینا اسفندیاری خبر داده و نوشته است که این سه نفر حلقهٔ اصلی «شبکه ابتکار کارشناسان ایران» خواهند بود.
اشتراک پیش‌نویس مقاله
اندیشکدهٔ گروه بحران که نام دو تن از کارشناسان آن در این گزارش آمده است، در بیانیه‌ای اعلام کرد این گزارش آشکارا کارهای دو نفر را به « نادرست» وارونه جلوه داده است.
کامفورت ارو، مدیر اندیشکده گروه بحران، در این بیانیه از درستی فعالیت‌های علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده گروه بحران، و دینا اسفندیاری دفاع کرده است.
او همچنین در شبکهٔ ایکس نوشت که همکارانم علی واعظ و دینا اسفندیاری به خاطر کارشان در زمینه ایران هدف حملات بی‌اساس و آزار شخصی قرار گرفته‌اند. و افزود به‌عنوان رئیس گروه بین‌المللی بحران از مأموریت این سازمان برای برقراری رابطه با تمامی طرف‌های یک بحران و تلاش برای یافتن راه‌حل‌های صلح‌آمیز حمایت می‌کنم.
علی واعظ نیز در شبکه اجتماعی ایکس در یک رشته پیام گفت بسیاری از اطلاعات ارائه‌شده در این گزارش «نادرست و غلط» است.
آقای واعظ در پاسخ به گزارش سمافور نوشته که ایمیل‌ها و مکاتبات مقام‌های ایران در‌بارهٔ «شبکه ابتکار کارشناسان ایران»، «یک‌طرفه و تعریف از خود» است.
او اضافه کرد که مقام‌های ایران «یا نمی‌دانستند» یا این موضوع «فراتر از تشخیص» آنها بود که بدانند طرح این شبکه با حمایت اندیشکده‌های اروپایی و یک دولت بزرگ اروپایی شکل گرفته و معمولاً نشست‌هایی برای بررسی سیاست‌گذاری‌ها تشکیل می‌دهد.
سمافور می‌گوید که آرین طباطبایی و دینا اسفندیاری حاضر نشده‌اند به پرسش این وب‌سایت در این زمینه پاسخ دهند.
در ادامهٔ این گزارش به مکاتبهٔ علی واعظ با مصطفی زهرانی، رئیس مؤسسه مطالعات سیاسی و بین‌المللی در تهران، اشاره شده که آقای واعظ در آن نظر مصطفی زهرانی درباره مقاله‌اش را جویا شده است.
علی واعظ در پاسخ به این بخش از گزارش سمافور در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «پس از آن‌که مقامات جمهوری اسلامی ادعا کردند که در نوشته‌هایم نسبت به موضع آنها بسیار تند بوده‌ام، پیش‌نویس مقاله را به‌عنوان احترام به اشتراک گذاشتم. این مقاله موضع دو طرف را به‌طور متعادل مورد انتقاد قرار داده و بدون تغییر اساسی منتشر شده است.»
«اتفاقات یک دهه پیش»
گزارش وب‌سایت سِمافور واکنش وزارت خارجه آمریکا را نیز در پی داشته است. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت که به نظر می‌رسد محتوای این گزارش به رویدادهایی می‌پردازد که تقریباً یک دهه پیش اتفاق افتاده و شامل افرادی است که بیشتر آنها در حال حاضر برای دولت آمریکا کار نمی‌کنند.
آقای میلر روز سه‌شنبه در نشست خبری روزانه خود گفت: «من گزارش را خوانده‌ام و براساس برداشتم، بیشتر مربوط به اتفاقاتی است که یک دهه پیش روی داده‌اند و بیشتر این افراد برای دولت [آمریکا] کار نمی‌کنند».
متیو میلر اضافه کرد: «تنها مقام آمریکایی که در این گزارش از او نام برده شده، پیش از پیوستن به وزارت خارجه آمریکا بارها مطالبی در انتقاد از [حکومت] ایران نوشته است. و تحقیقات امنیتی کاملی از او قبل از پیوستن به وزارت خارجه آمریکا انجام شده بود.»
آقای میلر افزود این مقام، که به نظر می‌رسد اشاره به خانم آرین طباطبایی باشد، «اکنون برای وزارت دفاع کار می‌کند».
این گزارش در حالی درباره مکاتبات مقامات جمهوری اسلامی در خصوص مذاکرات هسته‌ای در بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ منتشر شده که مذاکرات احیای برجام بین کشورهای حاضر در این توافق و آمریکا تابستان گذشته بدون نتیجه متوقف شد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، هفتهٔ گذشته گفته بود که تلاش‌های کشورش به همراه شرکای اروپایی و حتی روسیه و چین برای بازگرداندن ایران به توافق هسته‌ای (برجام) به‌دلیل مخالفت تهران بدون نتیجه پایان یافت.
جمهوری‌خواهان در کنگره آمریکا منتقد سیاست دولت جو بایدن برای احیای توافق برجام هستند و خواستار تشدید اقدامات علیه جمهوری اسلامی شده‌اند.
