۶۰ روز از زمانی که رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، سیاست راهبردی دولتش در قبال ایران را اعلام کرد، گذشته است. در آن زمان یکی از اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا این بود که پایبندی ایران به تعهداتش بر مبنای برجام را تأیید نکرد و راه ۶۰ روزه‌ای را برای کنگره آن کشور گشود تا در این زمینه اقدام کند.
حال، آن مهلت ۶۰ روزه به پایان رسیده اما اقدام عملی‌ای از سوی قانونگذاران آمریکایی که بتوانند نتیجه آن را در پایان این مهلت اعلام کنند، انجام نشد، و حال بار دیگر ضرب الاجل ۹۰ روزه در انتظار رئیس‌جمهور است که ۲۲ دی ماه فرا می‌رسد. ۲۳ دی ماه نیز بار دیگر ضرب الاجل ۱۲۰ روزه برای امضای معافیت تحریم‌ها توسط رئیس‌جمهور آمریکاست.
دو ماه پیش وقتی دونالد ترامپ در صدد اعلام سیاست خود در قبال ایران بود، مشاورانش اعلام کردند که تصمیم رئیس‌جمهور درباره برجام «فرصتی چند ماهه یا حتی چند ساله را برای آمریکا و متحدانش فراهم می‌کند تا درباره محدودیت‌های پیش روی ایران به توافق برسند و جبهه‌ای متحد در قبال فشار بر ایران برای مذاکره درباره برخی از محدودیت‌ها فراهم کند».
دیوید آلبرایت مؤسس و رئیس مؤسسه علم و امنیت بین‌الملل و از منقدان برجام است. او با تأیید این نگاهِ مشاوران آقای ترامپ می‌گوید رئیس‌جمهوریِ که در ابتدا معتقد بود باید فوراً از توافق خارج شد، با اقدامش تن به یک «مصالحه» داد، تا به چالش‌های سال‌های پیش‌رو رسیدگی کند.
آقای آلبرایت با اشاره به یکی از مقاطع برجام در سال هشتم با نام «روز انتقالی» نگاه دولت آمریکا را نگاهی به پیش ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «سال هشتم همیشه به عنوان نشانه‌ای دیده می‌شد که باید به برخی مسائل رسیدگی بشود و شاید تغییراتی اعمال شود. و آنچه که دولت ترامپ تصمیم گرفته این است که ما باید امروز برای سال هشتم آماده شویم و نمی‌توانیم صبر کنیم. شاید مقام‌های دوران اوباما می‌گفتند حالا بعداً به این موضوع می‌پردازیم، و زمان زیاد است اما مقام‌های ترامپ فکر می‌کنند که زمان زیادی باقی نمانده و ایران قوی‌تر می‌شود و در مقابل اعمال تغییر مقاوم‌تر خواهد شد، آمریکا هم بخش زیادی از نفوذ پیشین خود بر ایران را از دست داده، در نتیجه باید هم اکنون در صدد تغییر وضعیت بر آید که وقتی سال هشتم توافق فرارسید، ایران در موقعیتی باشد که فکر کند باید به شکلی جدی کوتاه بیاید».
سال هشتم توافق که شش سال دیگر فرا می‌رسد زمانی است که آمریکا باید سایر تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را برطرف کند و ایران نیز باید پروتکل الحاقی را در مجلس تصویب کند. اما داریل کیمبال مدیر اجرایی بنیاد کنترل سلاح در واشنگتن اقدامات اخیر دولت در قبال برجام را نگاه به آینده ارزیابی نمی‌کند.
آقای کیمبال که از مدافعان برجام است می‌گوید دونالدترامپ با تأیید نکردن پایبندی ایران تنها یک وعده دوران کارزار انتخابات را عملی کرد. او می‌افزاید: «برخی از هواداران رویکرد رئیس‌جمهور می‌گویند که باید این را هم اکنون آغاز کرد تا مشخص شود ۱۰ یا ۱۵ سال دیگر چه خواهد شد، به نظرم این اشتباه است چون توافق باید پابرجا باشد، همه طرف‌ها به تعهداتشان پایبند باشند و آن وقت می‌تواند گفت‌وگو درباره آینده را شروع کرد آن هم بر مبنای عناصر کلیدی برجام. حتی می‌توان درباره جهانی کردن برخی از محدودیت‌های اعمال شده بر ایران صحبت کرد، و امکان اعمال آن در سطح منطقه را بررسی کرد. و باید راه‌هایی پیدا کرد تا درباره سایر تحریم‌ها در زمینه حقوق بشر و تروریسم گفت‌وگو کرد که چگونه می توان در صورت پیشرفت روابط از این تحریم‌ها کاست، البته که به نظر نمی‌آید به آن سمت برویم. اما همه این‌ها به این شرط است که برجام سنگ بنا باشد».
توافق اتمی بین ایران و گروه پنج به علاوه یک متشکل از سه متحد اروپایی آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه و همچنین روسیه و چین به دست آمد. از زمانی که دو ماه پیش رئیس‌جمهور ایالات متحده اجرای تعهدات ایران را تأیید نکرد، این کشورها، بارها تأکید کرده‌اند که برجام باید پابرجا بماند اما از جمله سه کشور اروپایی بر نگرانی‌های ایالات متحده در زمینه سایر رفتارهای ایران تأکید کردند و از جمله مطرح کردند که می‌توان درباره برخی از این نگرانی‌ها چون برنامه موشک‌های بالیستیک ایران، وارد گفت‌وگو شد.
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از ایران می‌خواهد که دست به توسعه و آزمایش موشک‌های بالیستیکی که قابلیت حمل سلاح دارد نزند. اما ایران بارها گفته است که درباره این برنامه که می‌گوید دفاعی است مذاکره نخواهد کرد.
دیوید آلبرایت می‌گوید مذاکره درباره برنامه موشکی ایالات متحده را راضی نخواهد کرد و برای واشینگتن کافی نخواهد بود. او می‌افزاید: «من در جلساتی با اروپایی‌ها بودم و آنها بسیار علاقه دارند که مسئله موشکی را پیش ببرند، اما من و بقیه در سطح غیررسمی این پیام را منتقل کردیم که این موضوع کافی نخواهد بود، در سطح رسمی هم این موضوع مطرح شده، که کافی نخواهد بود. من نمی‌دانم رویکرد دولت ترامپ به اینکه سه کشور اروپایی این مذاکرات را بدون آمریکا آغاز کنند، چیست، اما به نظرم ایده خوبی است، همانطور که سال ۲۰۰۳ هم بدون آمریکا گفت‌وگوهای اتمی را شروع کردند. اما کافی نیست، به نظرم اروپایی‌ها کم کم می‌فهمند که این ایده که ایران در ۱۰ سال آینده خیلی خوب خواهد بود، اشتباه است، و آنها نمی‌توانند توقع تغییر داشته باشند. و در عین حال متوجه می‌شوند که هشت سال دیگر نمی‌توانند قبول کنند که ایران یک برنامه غنی‌سازی خیلی گسترده داشته باشد، همانطور که در ۲۰۱۵ نمی‌پذیرفتند. آن هم با توجه به اینکه مثلاً ایران همه جور اقدامات بد در منطقه انجام می‌دهد».
اما روی دیگر این موضوع را داریل کیمبال اینگونه توضیح می‌دهد که گفت‌وگو درباره برنامه تسلیحاتی و موشکی باید شامل همه کشورهای منطقه شود تا انگیزه‌ای باشد که ایران حاضر به حضور بر سر میز گفت‌وگو در این زمینه شود و اضافه می‌کند: «به نظرم دولت ترامپ فکر می‌کند که رفتار ایران در منطقه، هم سطح تهدیدی چون برنامه اتمی نظامی است. و می‌خواهند توجه را به این مسائل جلب کند، در منازعه بین ریاض و تهران، در کنار عربستان سعودی قرار گرفته‌اند و به نظرم در طولانی مدت چنین رویکردی کار را برای رسیدگی به مسائلی چون اشاعه تسلیحات در منطقه خاورمیانه، و از آن جمله مواردی که در ۱۰ یا ۱۵ سال دیگر در برجام منقضی می‌شوند یا برنامه موشک‌های بالیستیک، سخت‌تر می‌کند».
در حالی مسیر پیش روی ایران و گروه پنج به علاوه یک، ابهام‌برانگیز است و مشخص نیست سرانجام برجام چه خواهد بود، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به نظارت بر اقدامات ایران بر مبنای برجام ادامه می‌دهد و تا اینجای کار بر آن مهر تأیید زده است.
کمیسیون مشترک شش کشور و ایران هم بار دیگر روز چهارشنبه ۲۲ آذر در وین تشکیل جلسه می‌دهد تا نحوه اجرای برجام را بررسی کند.
