دولت آمریکا رسما ادعاهای مالکیت پکن بر بخش گسترده و قابل توجهی از مناطق آبی و خشکیهای واقع در دریای جنوبی چین را رد کرد.
واشینگتن از موضع کشورهای منطقه جنوب شرقی آسیا حمایت میکند که با چین بر سر مالکیت این مناطق اختلاف دارند.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه ۲۳ تیر اعلام کرد که از نظر ایالات متحده ادعاهای مالکیت پکن بر بخش قابل توجهی از مناطق دریای جنوبی چین «مطلقا غیرقانونی است».
پومپئو در عین حال جمهوری خلق چین را به «کارزار ارعاب و تهدید برای کنترل» این مناطق متهم کرده است.
او نوشته است: «جهان اجازه نخواهد داد که پکن دریای جنوبی چین را تهدید کند. آمریکا در حفاظت از حق حاکم بر منابع دریایی دوشادوش متحدان خود در جنوب شرقی آسیا قرار میگیرد».
ایالات متحده بارها از ادعاهای چین بر منطاق دریای جنوبی چین انتقاد کرده است.
جان کری، وزیر خارجه وقت ایالات متحده، خرداد ۱۳۹۵ گفته بود که از نظر آمریکا، هرگونه توسعهطلبی چین در حیطه دفاع هوایی بر فراز دریای جنوبی چین، «تحریکآمیز و بیثباتکننده» است.
اما به نظر میرسد سیاست جدید دولت آمریکا فراتر از سیاستهای پیشین آن در منطقه است، و نتیجه آن موضعگیری و حمایت صریح و مشخص از سایر کشورها در اختلافاتشان با چین است.
علاوه بر چین، بخش قابل توجهی از کشورهای جنوب شرق آسیا در مورد مناطق مختلف دریای جنوب چین ادعای مالکیت دارند؛ تایوان، فیلیپین، اندونزی، ویتنام، برونئی و مالزی، کشورهایی هستند که هر یک بر مناطقی ادعای مالکیت دارند.
بسیاری از این تپهها و خردهجزیرهها غیرمسکونی هستند.
در مواردی البته این کشورها میان خود نیز اختلاف دارند. اما با توسعه ناوگان نظامی، دریایی و هوایی چین در این منطقه، اعتراضها عمدتا علیه چین است.
چین اما این اعتراضها و هشدارها را نه تنها رد کرده و «دخالت» در امور داخلی خود نامیده، تاکید کرده تصمیم داوری بینالمللی پیرامون مناطق نیز برایش اهمیتی ندارد.
در واکنش به گسترش ناوگان نظامی چین در منطقه، آمریکا نیز دست به گشتزنیهای دریایی بیشتری زده که آنها را در راستای حق دریانوردی آزاد در عرصه بینالمللی توصیف میکند.
چین به مکتوب مایک پومپئو واکنش نشان دادهاست. سفارت چین در واشینگتن در بیانیهای ضمن آنکه میگوید ایالات متحده اساسا نقش مستقیمی در اختلافات ندارد، اما قصد دخالت در آن را دارد.
در این بیانیه گفته شده آمریکا «به بهانه حفظ ثبات، قصد قدرتنمایی، افزایش تنش، و ایجاد بحران در منطقه را دارد».
البته مشخص نیست بیانیه اخیر دولت آمریکا چه پیامدی بر وضعیت فعلی خواهد داشت، ولی انتظار میرود تنشها در مسیر فزاینده ادامه پیدا کنند، بهویژه که جمهوری خلق چین نیز تا کنون هیچ نشانهای از عقبنشینی در ادعاهای خود بروز ندادهاست.
روابط واشینگتن و پکن از مسائل دیگر، از همهگیری جهانی کووید-۱۹ تا مسائل تجاری و حتی توسعه نسل پنجم اینترنت، نیز شدیدا تحت تاثیر قرار گرفتهاست.
در سالهای پیش برآورد میشد که هرسال حدود ۵ هزار میلیارد از تجارت جهانی از آبهای جنوب چین عبور میکند، و این دریای وسیع علاوه بر منابع غنی ماهیگیری، ثروت عظیمی از نفت و گاز و سایر منابع طبیعی دارد.