جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز سه‌شنبه ۲۰ تیر اعلام کرد که دولت آمریکا در مشورت با کنگره فروش جنگنده‌های اف- ۱۶ به ترکیه را در دستور کار قرار می‌دهد.
تصمیم جدید آمریکا یک روز پس از توافق ترکیه با عضویت سوئد در ناتو اعلام می‌شود.
ترکیه که مانع اصلی پیوستن سوئد به ناتو بود در اکتبر ۲۰۲۱ درخواست خرید جنگنده‌های جدید و حدود ۸۰ بسته نوسازی جنگنده‌هایی را که در اختیار دارد به ارزش تقریبی ۲۰ میلیارد دلار به واشینگتن ارائه کرد.
جیک سالیوان پیش از آغاز اجلاس دو روزه رهبران ناتو در پایتخت لیتوانی افزود: «آقای بایدن با صراحت موافقت خود را با این معامله اعلام کرده است. او هیچ شرط یا ملاحظه‌ای برای آن قائل نشده و قصد دارد آن را عملی کند.»
او در مورد زمان‌بندی اجرای این تصمیم توضیحی نداد.
باب منندز، رئیس دمکرات کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمريکا، نیز روز دوشنبه گفته بود که در حال مذاکره با دولت بایدن در مورد لغو ممنوعیت فروش جت‌های جنگنده اف-۱۶ به ترکیه است و تصمیم در این مورد هفته آینده اعلام خواهد شد.
از سخنان او چنين برداشت شد که دولت آمريکا ممنوعيت فروش اين جنگنده‌ها را لغو خواهد کرد.
هم مقامات آمریکایی و هم دولت ترکیه هرگونه ارتباط بین توافق آنکارا با عضویت سوئد در ناتو و لغو ممنوعیت فروش جنگنده‌های اف -۱۶ را رد کرده‌اند.
با این همه، برخی از دیپلمات‌ها و کارشناسان معتقدند که رجب طیب اردوغان از مسئله عضویت سوئد در ناتو برای اعمال فشار بر واشینگتن در مورد فروش جنگنده‌ها بهره‌برداری کرد و جو بایدن نیز در نهایت این معامله را پذیرفته است.
کامیل گرند، کارشناس امور نظامی در پژوهشکده «شواری اروپایی سیاست خارجی»، گفت: «به نظر می‌رسد که دولت جو بایدن فروش جنگنده‌ها به ترکیه را تشویق کرده است. این به‌علاوه اقداماتی که دولت سوئد در ماه‌های اخیر برای محدود کردن پ‌کاکا انجام داده است در قانع کردن آنکارا به موافقت با عضویت سوئد در ناتو نقش مهمی ایفا کرده است.»
جرارد آرود، سفیر سابق فرانسه در واشینگتن، در واکنش به سخنان جیک سالیوان در توئیتی نوشت: «باج مربوط به عضویت سوئد پرداخت شد.»
دولت و رئیس‌جمهور ترکیه در موضع‌گیری‌های علنی همواره دلیل مخالفت با پیوستن سوئد به ناتو را کم کاری این کشور در محدود کردن فعالیت افرادی اعلام می‌کردند که از نظر آنکارا تروریست تلقی می‌شوند. منظور آنکارا، فعالان و حاميان حزب کارگران کردستان ترکیه (پ‌کاکا) است که آمریکا و اتحادیه اروپا نیز آن را یک گروه تروریستی می‌دانند.
در بیانیه‌ای که روز دوشنبه توسط سوئد و ترکیه منتشر شد گفته می‌شود که دولت سوئد تاکید کرده که از گروه‌های کرد حمایت نخواهد کرد و به شکل فعالی از احیاء روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا حمایت می‌کند.
مقامات روس گفته‌اند که پیوستن سوئد به ناتو برای امنیت روسیه «پیامدهای منفی» خواهد داشت و مسکو به این موضوع واکنش نشان خواهد داد.
زمان قعطیت یافتن عضویت سوئد در ناتو و فروش جنگنده‌های اف-۱۶ به ترکیه هنوز مشخص نشده است.
پارلمان ترکیه تا پایان تعطیلات تابستانی فعالیت خود را از سر نخواهد گرفت و قطعیت یافتن عضویت سوئد در عين حال مستلزم تایید آن از سوی مجارستان است. البته وزیر خارجه این کشور روز سه‌شنبه گفت که این «صرفا یک موضوع فنی» است.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، گفت آقای اردوغان موافقت کرده است که عضویت سوئد «در اسرع وقت» در پارلمان ترکیه تصویب شود ولی زمان دقیق آن را مشخص نکرده است.
روند تصویب عضویت فنلاند در ناتو در پارلمان ترکیه دو هفته طول کشید.
