شيراز در عصر حافظ، بزرگ ترين شاعر زبان فارسی را، روزگاری در دامن خود پرورش داد که ايران در آتش حاکمان مستبد، هجوم اقوام مهاجم و تعصب مذهبی روحانيت خشک انديش می سوخت.
کتاب «تاريخ شيراز در عصر حافظ: شکوه و جلال يک شهر ايرانی در سده‌های ميانه» اثر جان ليمبرت، که ترجمه فارسی آن در هفته گذشته منتشر شد، پژوهشی است آکادميک در باره ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شيراز به روزگاری که حافط غزل فارسی را به اوج رساند.
جان ليمبرت مولف این کتاب که به زبان انگلیسی نیز به همین نام منتشر شده بود، دکترای خود را در تاريخ و مطالعات خاورميانه از دانشگاه هاروارد دريافت کرده است.
جان ليمبرت که زمانی استاد دانشگاه شيراز بود، در اين کتاب کوشيده است تا پژوهشی آکادميک را در باره يک شهر در قالبی جذاب و در پيوند با بازتاب فضای اجتماعی ، تاريخی و فرهنگی شهر بر شعر حافظ به خواننده اثر خود منتقل کند.
آقای ليمبرت که به زبان فارسی نيز تسلط دارد، در زمان اشغال سفارت آمريکا توسط دانشجويان «پيرو خط امام» در سال های نخستين پيروزی انقلاب ايران، از کارکنان اين سفارتخانه بود و به همراه ديگر همکارانش، بيش از يکسال با اتهام جاسوسی رو به رو شد و در گروگان دانشجويان باقی ماند.
وی بعد از اين حادثه برای هميشه ايران را ترک کرد و به جز کتاب اخیر در معرفی شیراز، کتابی دیگر نیز با عنوان «ایران: در جنگ با تاریخ» منتشر کرده است.
کتاب «تاريخ شيراز در عصر حافظ» را محمد اسماعيل فلزی ترجمه کرده است.
قهرمان می ۶۸
هفته گذشته با انتشار مجموعه داستان «من قهرمان نيستم» اثر پی ير آتن گرونيه، يکی از مطرح ترين چهره های ادبيات داستانی معاصر فرانسه به فارسی زبانان معرفی شد.
گرونيه که در سال ۱۹۴۸ متولد و در ۲۰ سالگی جنبش ماه می ۶۸ پاريس را تجربه کرد، در داستان های کوتاه خود جسارت نويسنده ای نوآور را در خلق ساختارهای تازه با زبانی روايی و گاه شاعرانه و با بينش انتقادی روشنفکری معترض تلفيق می کند.
۳۲ داستان مجموعه «من قهرمان نيستم» که اول بار در سال ۱۹۹۶ منتشر شد، به همراه دو مجموعه داستان «ابديت بيهوده است» و «يک زندگی کاملا از دست رفته»، گرونيه را چون يکی از استادان سنت شکن داستان کوتاه معاصر اروپا تثبيت کرده اند.
مجموعه داستان «من قهرمان نيستم» را خجسته کيهان ترجمه کرده است.
يادنامه نوشين به همت نصرت کريمی
عبدالحسين نوشين نه فقط از بنيان گذاران تئاتر ايران بود که در مکتب او نسلی از بازيگران و کارگردانان برجسته تاتر ايران تربيت شدند.
نصرت کريمی فيلم ساز، بازيگر و استاد برجسته سينما و تاتر ايران در کتاب «يادنامه عبدالحسين نوشين» کوشيده است تا از متن روايت همکاران و شاگردان نوشين تصوير هنرمندی با استعداد را رقم زند که تبعيد ناخواسته خلاقيت هنری او را از صحنه زنده تاتر به دنيای تصحيح متون کهن سوق داد.
نوشين در سال ۱۲۸۵در خانواده ای روحانی در مشهد چشم به جهان گشود اما تحصيلات خود را در مدارس فرانسوی آن روزگار به پايان برد و به دوران پهلوی اول در ميان دانشجويان برخوردار از بورسيه دولتی برای تحصيل تاريخ و جغرافيا به پاريس اعزام شد.
اما نوشين از فضای آکادميک گريخت و در مدرسه تئاتر تولوز ثبت نام کرد.
با اين تصميم ماجراجويانه، بورسيه دولتی نوشين قطع شد اما او تحصيلات خود را تا فراگيری مبانی تئوريک تئاتر اروپا ادامه داد و در ۱۳۱۱ به ايران بازگشت.
نوشين در هزاره فردوسی ۳ نمايشی را بر اساس داستان های شاهنامه به صحنه برد و همان زمان همراه با همسر خود لرتا، تئاتر فردوسی را بنيان نهاد.
تئاتر فردوسی و تئاتر سعدی که بر اساس آموزه های نوشين اداره می شدند، در دهه سی و تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قلب زنده تئاتر ايران بودند.
نوشين خود نمايشنامه هائی چون مستنطق، پرنده آبی، مونسترا و بادبزن خانم ويندمير را در دهه ۳۰ به صحنه برد و هنرمندانی برجسته را تربيت کرد که بعدتر به مهم ترين چهره های تئاتر ايران بدل شدند.
نوشين که عضو حزب توده بود، در سال ۱۳۲۷ به همراه رهبران اين حزب به زندان افتاد و همراه با آنان از زندان فرار کرد و به ناچار به اتحاد شوروی آن روزگار پناه برد.
تبعيد، نوشين را از مخاطبان خود و صحنه زنده تئاتر محروم کرد.
وی به ناچار به کار آکادميک روی آورد که در جوانی از آن گريخته بود. دکترای خود را از دانشگاه مسکو دريافت کرد و در تصصيح نسخه ۸ جلدی شاهنامه که به شاهنامه روسی معروف و يکی از نسخه های معتبر شاهنامه است، نقشی برجسته داشت.
نوشين در ۱۳۵۰ در غربت چشم از جهان فروبست.
در «يادنامه عبدالحسين نوشين» که به کوشش نصرت کريمی تنظيم و منتشر شده است نوشته هائی به قلم ايرن، هما روستا، مهين اسکويی، نصرت کريمی ، حميد سمندريان، داود رشيدی، شاهين سرکيسيان، جعفر والی، علی نصيريان، عزت الله انتظامی، خليل ملکی ، انور خامه ای، بزرگ علوی و احسان طبری گردآوری و منتشر شده است.
غريزه جنسی و سرکوبی آن در جوامع ابتدائی
هفته گذشته با انتشار کتاب «غريزه جنسی و سرکوبی آن در جوامع ابتدائی» يکی از متون مرجع در زمينه مردم شناسی و انسان شناسی فونکسيوناليستی در دسترس پژوهشگران فارسی زبان قرار گرفت.
برانيسلاو مالينفسکی، مولف اين کتاب، از برجسته ترين چهره های مردم شناسی و محققی است که به روزگار خود شيوه ها، مفاهيم و چارچوب های مردم شناسی و انسان شناسی اواخر قرن نوزدهم، به ويژه مکتب تکامل و تحول را که در آن روزگار بر علوم انسانی مسلط بود، نقد و نفی کرد و نحله ای بنيان نهاد که به مردم شناسی فونکسيوناليستی مشهور شد.
«غريزه جنسی و سرکوبی آن در جوامع ابتدائی» را محسن ثلاثی ترجمه کرده است.