ناشران و پرسش‌های آن‌ها از کاندیداهای ریاست جمهوری

اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با نگارش نامه‌ای از نامزدهای ریاست جمهوری خواست نظر خودشان را درباره ممیزی پیش از انتشار کتاب اعلام کنند.

به گفته گروه بزرگی از منتقدان و نیز بر اساس آمار اعلام شده از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد نشر کتاب، گفته می‌شود فضای نشر کتاب و محدودیت‌های اعمال شده بر آن در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد یکی از «سخت‌ترین‌ها» در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران است. هر چند در این بین برخی نیز این دوران را با دوران سال‌های آخر ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و وزارت مصطفی میرسلیم مقایسه می‌کنند و این دو دوره را از جمله سخت‌ترین دوران‌ها برای صنعت نشر کتاب در ایران می‌دانند.

کم و بیش هربار با نزدیک شدن به ایام انتخابات ریاست جمهوری در ایران، دغدغه ناشران برای آینده فعالیت‌ها به فضای رسانه‌ای کشانده می‌شود.

آمارها نشان می‌دهد که دوران نزدیک به چهار ساله وزارت صفار هرندی و اعمال سیاست‌های محدودکننده، عرصه نشر کتاب را با بحران مواجه کرده است. لیست کتاب‌های در انتظار مجوز، اعمال قوانین جدید در مورد اخذ مجوز چاپ و نشر برای هر نوبت چاپ و نیز نوع اختصاص یارانه کاغذ و کمک‌های وزارت ارشاد به ناشران، ظاهراً فهرست بلند بالایی را برای اعتراض فعالان عرصه نشر مهیا کرده است.

از این رو اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشی‌های تهران روز سه شنبه (۲۲ اردیبهشت ۸۸) با انتشار نامه‌ای سرگشاده انتظارهای خود را از نامزدهای ریاست جمهوری اعلام کردند.

پایگاه اینترنتی«سرو» که منسوب به احمد مسجد جامعی، وزیر پیشین ارشاد، است اقدام به انتشار این نامه کرده است.

«مایلیم بدانیم، با توجه به فرصت‌های از دست رفتـه، به طور مشخص در این باره و مسائلی که در پی می‌آید چه نظری دارید و چه اقداماتی را انجام خواهید داد: الف. طرح تخصیص کاربری فرهنگی (قانونی شدن فعالیت ناشران و کتابفروشان در اماکن مسکونی)- ب. قطعی شدن معافیت مالیاتی کتابفروشان- ج. کاهش تعرفه های پستی، برق،گاز و بیمه- د. حذف عوارض شهرداری برای دفاتر نشر و کتابفروشی‌ها- ه. احداث کتابخانه‌های عمومی، محلی و تخصصی در کشور- و. انتقال چاپ و نشر کتاب‌های درسی مدارس به ناشران بخش خصوصی.»
در این نامه با امضای هیئت مدیره اتحادیه که خطاب به چهار نامزد مطرح این دوره آقایان کروبی، موسوی، احمدی‌نژاد و رضایی، نوشته شده، آمده است: «قریب به دویست سال از چاپ و انتشار اولین کتاب در کشورمان می‌گذرد. در این دو قرن، انواع صنایع و حرفه‌ها به وجود آمدند و رشد کردند. اما صنعت نشر که تمامی صنایع جدید و قدیم در سایه آن امکان زاد و ولد یافتند همچنان در چنبر بایدها و نبایدها گرفتار است.»

این اتحادیه با بیش از «پنجاه سال سابقه به عنوان بزرگترین تشکل صنفی حوزه کتاب» با اشاره «به نزدیک بودن زمان انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری و مشخص شدن نامزدهای تصدی بالاترین مقام اجرایی کشور» سؤالات و دغدغه‌های خود را با نامزدها در میان نهاده و خواهان پاسخگویی آنها شد.

در بخشی از این نامه با استناد به اصل بیست و چهارم قانون اساسی آمده است که این اصل، «تکلیف مبنای حقوقی انتشار کتاب در کشورمان را تا حدود زیادی معین و قاعده را بر آزادی آن نهاده است. با این همه، بدنه صنعت نشر در دهه‌های گذشته همواره از تفسیرهای سلیقه‌ای این اصل رنج برده است. پرسش این است که در صورت احراز پست ریاست جمهوری، اولاً تفسیرتان از این اصل چیست و ثانیاً با ساز و کار فعلی دریافت مجوز قبل از چاپ کتاب چه برخوردی خواهید داشت و آن را چگونه تغییر خواهید داد؟»

این اتحادیه صنفی ضمن در خواست برای اجرایی شدن اصل ۴۴ قانون اساسی خواهان «کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه کتاب و نیز افزایش نقش تشکل‌های قانونی در درون صنعت نشر» شده است. در همین زمینه با طرح پرسش از نامزدها می‌نویسند:«آیا به جبران غفلت‌های گذشته در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به انتقال مدیریت تمام امور مرتبط با حوزه کتاب؛ از جمله صدور پروانه نشر برای ناشران، اداره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و... به اتحادیه‌های ناشران و کتابفروشان، اقدام خواهید نمود؟»

اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در بخش پایانی نامه سرگشاده خود آورده اند:«مایلیم بدانیم، با توجه به فرصت‌های از دست رفتـه، به طور مشخص در این باره و مسائلی که در پی می‌آید چه نظری دارید و چه اقداماتی را انجام خواهید داد: الف. طرح تخصیص کاربری فرهنگی (قانونی شدن فعالیت ناشران و کتابفروشان در اماکن مسکونی)، ب. قطعی شدن معافیت مالیاتی کتابفروشان، ج. کاهش تعرفه‌های پستی، برق،گاز و بیمه، د. حذف عوارض شهرداری برای دفاتر نشر و کتابفروشی‌ها، ه. احداث کتابخانه‌های عمومی، محلی و تخصصی در کشور، و. انتقال چاپ و نشر کتاب‌های درسی مدارس به ناشران بخش خصوصی.»

همه این «دغدغه‌ها» در حالی بیان می شود که بیست و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب در تهران در جریان است و برخی گزارش‌ها حکایت از اعمال محدودیت بر نشر و حذف برخی از ناشران مطرح از جمله نشر اختران، آگاه، آگه، دیگر، بازتاب‌نگار و چند انتشاراتی دیگر دارد.