وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگویی تفصیلی با ایسنا گفته است که توافق هشته‌ای با قدرت‌های جهانی تنها «گچ را از پای شکسته ایران» در مقابل تحریم‌های غرب باز کرده و اینکه منتقدان از برجام توقع شق القمر داشتند، توقعی سیاسی بود.
محمدجواد ظریف در این گفت‌وگوکه روز جمعه سوم شهریور، منتشر شد، گفته است که توافق اتمی وین «گچ را از پای شکسته ایران» در مقابل تحریم‌های کشورهای غربی و سازمان ملل باز کرد اما «اگر ایران بخواهد بعد از این قهرمان دو میدانی در اقتصاد و تعاملات مالی و بانکی‌اش شود به عوامل بسیار دیگری بستگی دارد».
وزیر خارجه ایران تأکید کرده که منتقدان توافق اتمی وین و برخی افراد دیگر از همان ابتدای اجرایی شدن توافق اتمی وین «توقع شق‌القمر داشتند» که به گفته او «بخشی از این توقعات سیاسی بود».
به گفته آقای ظریف، در دولت دوازدهم معاونت اقتصادی در وزارت خارجه ایران تشکیل شده تا از فضای پس از توافق اتمی وین استفاده شود و «برجام به تشکیل معاونت اقتصادی معنا داد».
وزارت خارجه ایران اخیراً با تغییر ساختار خود معاونت اقتصادی ایجاد کرده است.
مقامات دولت حسن روحانی پس از توافق اتمی وین ابراز امیدواری کرده‌اند که شرایط اقتصادی کشور بهبود یابد و در این حال گفته اند که برخی از مشکلات اقتصاد کشور ساختاری است.
وزیر خارجه آمریکا و همتایان او از بریتانیا، آلمان، فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز ۳۰ اردیبهشت ۹۵ در بیانیه‌ای از بانک‌ها و بازرگانان خواسته بودند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری قانونی در ایران چشم‌پوشی نکنند.
این کشورها همچنین اعلام آمادگی کرده‌اند که تردیدها در این مورد را رفع کنند.
پیشتر عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، چندین بار اعلام کرده که مشکلات بانک‌ها و بیمه‌های ایران برای همکاری‌های اقتصادی با کشورهای خارجی «حل شده» و در این باره «بن‌بست وجود ندارد»، اما مشکلاتی وجود دارد که بخشی از آنها مربوط به کشورهای خارجی و بخشی نیز به دلیل «به‌روز» نبودن بانک‌های ایران است.
وزارت خارجه ایران در گزارش‌های خود به مجلس درباره اجرای توافق اتمی وین نیز تأکید کرده که یکی از مهم‌ترین موانع بر سر بهره‌برداری از این توافق، تداوم تحریم‌های موسوم به «اولیه» است که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی از سوی ایالات متحده آمریکا در ارتباط با مسائلی چون حقوق بشر، تروریسم و پولشویی علیه جمهوری اسلامی به اجرا گذاشته شده‌اند.
دولت دونالد ترامپ اما تأکید می‌کند که برنامه موشکی ایران و همچنین فعالیت‌های نیروی قدس پاسداران نقض روح توافق هسته‌ای است، چرا که بر پایه این توافق، ایران قرار است در ایجاد صلح و ثبات در منطقه و در سطح جهانی مشارکت کند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنجم مرداد به نقل از مقام‌های ارشد آمریکا خبر داده بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به دنبال گفت‌وگو با کشورهای اروپایی برای تنظیم توافقی جدید است که بتواند پس از انقضای تاریخ برجام نیز مانع توسعه برنامه هسته‌ای ایران شود.
بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در تلاش است از محوطه‌های نظامی «مشکوک» ایران بازرسی انجام شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این موضوع را یک «خواب تعبیرناشدنی» و «طنز» توصیف کرده و علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، نیز این گزارش‌ها را «بیهوده‌گویی و گزافه‌گویی» خوانده است.
واکنش دوباره به سفر نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل به وین
آقای ظریف در گفت‌وگوی خود با ایسنا درباره سفر نیکی هیلی، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل به وین نیز گفته است که «هرگونه اقدامی از سوی ایالات متحده برای اعمال فشار به آژانس نقض برجام و نقض استقلال آژانس است».
او روز چهارشنبه نیز در نامه سرگشاده‌ای خطاب به یوکیا آمانو و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این سفر را «تخطی از مفاد» برجام ارزیابی کرده بود.
در این زمینه نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز این سفر را «در تعارض با برجام و نقش آژانس» دانسته است.
دیدار نیکی هیلی با یوکیا آمانو روز چهارشنبه در وین انجام شد که در جریان آن، وی بر راستی‌آزمایی دقیق برنامه‌های اتمی ایران و اجرای تعهدات این کشور در چارچوب توافق هسته‌ای تأکید کرد.
دفتر خانم هیلی گزارشی از این دیدار منتشر کرد که او در آن تصریح می‌کند دسترسی به تأسیسات ایران برای اجرای توافق هسته‌ای ضرورت دارد.
خانم هیلی در زمینه دیدارش با مدیرکل آژانس گفته بود که با پرسش‌های فراوانی به وین آمده و پاسخ‌های خوبی هم دریافت کرده است اما شک‌ها و نگرانی‌های بسیاری بر جاست.
«برجام تنها انتخاب ایران نیست»
وزیر خارجه ایران در این گفت‌وگو همچنین گفته است که «برجام تنها انتخاب ایران نیست»، گزینه‌های مقام‌های آمریکا «بی‌نهایت نیست و انتخاب‌های ایران هم محدود نیست».
او در ادامه بار دیگر تأکید کرده که باید مانع از آن شد که «برجام با هزینه ایران ادامه یابد» یا آمریکا «آن را با هزینه ایران به هم زند».
آقای ظریف اضافه کرده، «اگر با هزینه ما برجام ادامه یابد، یعنی بدون اینکه از منافع و مواهب برجام بهره‌مند شویم اجرای آن ادامه یابد و اگر با هزینه ما برجام را بر هم زنند، به این معناست که دوباره علیه ایران در جامعه بین‌الملل اجماع ایجاد خواهند کرد».
وزیر خارجه ایران همچنین گفته است که جمهوری اسلامی در برابر به گفته او «اقدامات عهدشکنانه آمریکا»، واکنش متناسب نشان می‌دهد «بدون اینکه در زمین آنها بازی کرده باشد».
او در عین حال درباره اقدامات ایران در مقابل آمریکا، تنها به شکایت به کمیسیون مشترک برجام اشاره کرده است.
وزیر خارجه ایران روز سه‌شنبه ۱۷مرداد، نیز گفته بود آمریکا نمی‌تواند «هزینه توقف» توافق اتمی وین را به جمهوری اسلامی ایران «تحمیل کند» و اگر مقامات این کشور می‌خواهند این توافق را «متوقف کنند» باید «هزینه آن را بپردازند»
سخنان آقای ظریف در حالی بیان شده است که به گزارش خبرگزاری رویترز، ایران علی‌رغم اعتراض‌های علنی خود به تحریم‌های جدید آمریکا، در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام نسبت به روند اجرای توافق هسته‌ای اعتراض رسمی نداشت.