وزیر خارجه آمریکا می‌گوید که خط لوله جدید روسیه به اروپا، موسوم به «جریان شمالی ۲» تهدیدی بر امنیت انرژی این اتحادیه است.
روسیه هم اکنون از سه مسیر، گاز به اتحادیه اروپا صادر می‌کند: اوکراین، «جریان شمالی ۱» که مسقیماً از طریق دریا به آلمان متصل است و نهایتاً از طریق بلاروس و کشورهای منطقه بالتیک.
بر اساس گزارش رسمی سایت رسمی گازپروم، شرکت دارنده انحصار صادرات گازی روسیه، این کشور سال گذشته فروش گاز به اروپا (شامل ترکیه) را بیش از ۸ درصد افزایش داد و به رکورد تاریخی ۱۹۴ میلیارد متر مکعب رساند که برابر ۳۶ درصد کل گاز مصرفی اروپا است.
روسیه در نظر دارد با احداث خط لوله جدید «جریان شمالی ۲» موازی با «جریان شمالی ۱»، فروش گاز به اروپا از طریق اوکراین را تا دو سال دیگر متوقف کند یا حداقل کاهش دهد، موضوعی که نگرانی‌های گسترده‌ای را در غرب برانگیخته است.
در این زمینه رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا که پیشتر مدیر عامل بزرگترین شرکت نفت و گاز جهان، «اکسون موبیل» آمریکا بود، روز شنبه ۷ بهمن ماه اعلام کرد که لهستان، اوکراین و کشورهای بالتیک از افزایش وابستگی اتحادیه اروپا به گاز روسیه بعد از ساخت خط لوله «جریان شمالی ۲» نگران هستند و آمریکا نیز با آنها هم عقیده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، او گفت که این خط لوله جدید تهدیدی بر امنیت انرژی اروپا است و منافع راهبردی ما (آمریکا و اروپا) یکی از علل نگرانی واشینگتن از وابستگی بیش از پیش این اتحادیه به گاز روسیه است.
روسیه که به دامن زدن به ناآرامی‌های اوکراین و اشغال منطقه «کریمه» این کشور در سال ۲۰۱۴ متهم است، از طرف اروپا و آمریکا با یک سلسله تحریم‌ها، خصوصاً در بخش انرژی مواجه شده است.
بعد از افزایش تنش‌ها، اوکراین خرید گاز روسیه را متوقف کرد، اما انتقال گاز روسیه از خاک این کشور به اروپا ادامه یافت.
بر اساس آمارهای رسمی «گازپروم» روسیه و شرکت «نفت و گاز اوکراین»، طی سال گذشته ۴۷ درصد از کل گاز صادراتی روسیه به اروپا از خاک اوکراین انجام شد که چندین میلیارد دلار سود اقتصادی نصیب این کشور کرد. حدود ۳۱ درصد گاز روسیه نیز مستقیماً از طریق «جریان شمالی ۱» به آلمان صادر شد و بقیه از طریق بلاروس و کشورهای بالتیک راهی اروپا شد.
با این حال، قرارداد روسیه و اوکراین برای ترانزیت گاز تا سال ۲۰۱۹ معتبر است و مقام‌های روسیه گفته‌اند که میل ندارند این توافق را تمدید کنند.
روسیه هم اکنون بر روی دو خط لوله جدید گازی به اروپا سرمایه‌گذاری می‌کند: ۱- خط لوله «جریان ترک» که نیمی از آن به پایان رسیده و تا سال آینده قادر به صادرات ۳۲ میلیارد متر مکعب گاز روسیه به ترکیه و اروپا خواهد بود. ۲- خط لوله «جریان شمالی ۲» که تنها بخش آبی آن باقی مانده و قرار است تا سال ۲۰۱۹ صادرات سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب این کشور را به آلمان انجام دهد. ظرفیت خط لوله «جریان شمالی ۱» نیز به همین اندازه است.
خبرگزاری رویترز نیز در گزارش خود به اعلام حمایت آلمان و اتریش از خط لوله جدید روسیه اشاره کرده و می‌نویسد که آنها بیشتر بر روی قیمت گاز متمرکز هستند تا نگرانی‌های امنیتی اروپا. هزینه ترانزیت گاز از طریق دریای بالتیک به آلمان به مراتب کمتر از خطوط لوله دیگر است و در نتیجه قیمت گاز در بازارهای آلمان پایین‌تر تمام می‌شود.
رویترز از قول سخنگوی وزارت انرژی آلمان نیز نقل کرده که «انتقال هر چه بیشتر گاز روسیه در راستای منافع امنیت انرژی اروپا است و پروژه جدیدی خط لوله «جریان شمالی ۲» از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه و از لحاظ حقوقی بدون مشکل است».
برخی از شرکت‌های بزرگ اروپایی مانند «او ام وی» اتریش، «وینترشال» و «یونیپر» آلمان، شرکت بریتانیایی-هلندی «شل» و «اینژی» فرانسه به همراه «گازپروم» از سهامداران این پروژه هستند، اگرچه سهم شرکت روسی از این پروژه به تنهایی ۵۱ درصد است.
لهستان که یک سوم گاز مصرفی خود را از روسیه وارد می‌کند و در جریان جنگ جهانی دوم نیز به اشغال اتحادیه جماهیر شوروی درآمد، به شدت مخالف احداث خط لوله «جریان شمالی ۲» است. این کشور چندین پایانه گاز مایع (ال ان جی) در کشور راه‌اندازی کرده که وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش دهد. اخیراً نیز این کشور قراردادی با آمریکا برای خرید گاز مایع امضا کرد.
آقای تیلرسون نیز با اشاره به این قرارداد گفت که «آمریکا مفتخر است که گاز خود را به لهستان صادر می‌کند».