يکی از مقام های ارشد روس گفت که نيروگاه اتمی بوشهر، بعد از اينکه به ايران تحويل داده شود، با «نظارت شديد» آژانس بين المللی انرژی هسته ای کار خواهد کرد.
برخی کشورهای غربی می گويند، نيروگاه بوشهر که نخستين نيروگاه اتمی ايران خواهد بود به تهران اين امکان را می دهد تا به مواد و تکنولوژی مورد نياز يک برنامه ساخت بمب هسته ای دست يابد. ايران اتهام تلاش برای دستيابی به بمب اتمی را تکذيب کرده است.
سرگئی ايوانف، معاون اول نخست وزير روسيه به خبرگزاری ايتار- تاس گفت: «به محض اينکه سوخت [مورد نياز برای نيروگاه بوشهر] به ايران برسد، بی درنگ به کنترل کامل آژانس بين المللی انرژی هسته ای در می آيد.»
آقای ايوانف بار ديگر به آنچه «مناقشه مالی با ايران بر سر پرداخت های هزينه ساخت نيروگاه» می خواند اشاره کرد و گفت که زمان ارسال نخستين محموله سوخت نيروگاه بوشهر، به حل و فصل اين مناقشه بستگی دارد.
- «به محض اينکه سوخت [مورد نياز برای نيروگاه بوشهر] به ايران برسد، بی درنگ به کنترل کامل آژانس بين المللی انرژی هسته ای در می آيد.»
اين در حالی است که مقام های ايرانی بارها گفته اند هزينه های ساخت اين نيروگاه را بر اساس زمانبندی توافق شده ميان طرفين به پيمانکار روسی پرداخت کرده اند و تاخيرهای پيمانکار برای تکميل کردن نيروگاه را ناشی از «فشارهای سياسی» ارزيابی کرده اند.
پيمانکار روسی که وظيفه ساخت اين نيروگاه را به عهده دارد، تاکنون چندين بار تاريخ تحويل نيروگاه را به تعويق انداخته است.
اين در حالی است که روسيه در اعلام مواضع رسمی خود می گويد که شواهدی مبنی بر انحراف برنامه هسته ای ايران به سوی يک برنامه تسليحاتی در اختيار ندارد و به اين گفته مقام های ايرانی مبنی بر اينکه هدف از ساخت نيروگاه بوشهر، توليد برق است، اعتماد دارد.
به گفته سرگئی ايوانف، از زمانی که سوخت نيروگاه بوشهر از روسيه به سمت ايران حرکت خواهد کرد، تا زمانی که «احتمالا»، بعد از مصرف در نيروگاه به شکل زباله هسته ای به روسيه بازگردد، آژانس بين المللی انرژی هسته ای حضور خواهد داشت و بر روند اين عمليات نظارت خواهد کرد.
آقای ايوانف که پيش از اين وزارت دفاع روسيه را در دست داشته است، افزود: «[بازرسان] آژانس بين المللی انرژی هسته ای به روسيه خواهند آمد تا کانتينرهای حاوی سوخت را مهر و موم کنند.»
اين مقام روسی که از او به عنوان يکی از بخت های جانشينی ولاديمير پوتين ياد می شود، گفت: «وقتی می گويم کنترل کامل، منظورم استفاده کردن از دوربين و ابزارهای ديگر است. خاموش شدن اين دوربين ها حتی برای يک دقيقه، نقض گسترده قوانين و عرف آژانس بين المللی انرژی هسته ای خواهد بود.»
خبرگزاری رويترز به نقل از برخی تحليلگران نوشته است که روسيه، بر خلاف اظهارنظرهای علنی، هنوز به ايران اعتماد کافی ندارد و همين بی اعتمادی موجب شده عملا تا امروز، به رغم تعهداتی که به ايران دارد، از ارسال هرگونه سوخت برای نيروگاه بوشهر خودداری کند.
بر مبنای آخرين تعهدی که روسيه به ايران داده است، نيروگاه بوشهر بايد در سال ۲۰۰۸ ميلادی، کار خود را آغاز کند. بر اساس قرارداد میان طرفین، سوخت نيروگاه بايد دستکم شش ماه پيش از آغاز به کار نيروگاه به بوشهر برسد تا رآکتورهای نيروگاه بتوانند کار خود را شروع کنند.