ایران در آمار «بی‌پی» و رقابت در میدان‌های مشترک نفت و گاز

میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه

پایگاه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی ایران، پانا، با استناد به اظهارات معید حسینی صدر، عضو کمیسیون انرژی مجلس ایران، گزارش داده است که قطر با انجام حفاری افقی پارس جنوبی منابع گازی بیشتری را از این میدان مشترک گازی به دست آورده‌ است.

ایران هم‌اکنون با کشورهای همسایه (ترکمنستان، عراق، عربستان، کویت، قطر و امارات متحده عربی) حداقل ۱۳ میدان نفتی و ۶ میدان گازی مشترک دارد.

محمدرضا رحیمی، معاون اول محمود احمدی‌نژاد، اخیرا در جلسه معارفه محمد علی‌آبادی، رئیس سابق کمیته ملی المپیک (ریاست شیلات را نیز در پرونده سابقه کاری دارد)، به عنوان سرپرست وزارت نفت، گفته بود که توسعه میادین مشترک در اولویت برنامه‌های نفتی ایران قرار دارد.

ایران تا سال ۲۰۱۵ تولید ۱. ۱ میلیون بشکه نفت از میادین نفتی را در دستور کار قرار داده است، همچنین در طی زمان یاد شده، ایران قصد دارد تولید گاز از میدان پارس جنوبی را به ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز برساند.

بزرگ‌ترین میدان گازی ایران که نیمی از ذخایر گاز ایران و هشت درصد از ذخایر گازی کل جهان را در بردارد، پارس جنوبی است که ایران و قطر به طور مشترک از آن بهره‌برداری می‌کنند.

ایران پارس جنوبی را به ۲۸ فاز تقسیم کرده و هم اکنون هشت فاز آن در مدار بهره‌برداری کامل قرار گرفته و فاز ۹ و ۱۰ این پروژه در حال تکمیل است.

روز سه‌شنبه گذشته موسی سوری، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، که متولی گسترش فازهای پارس جنوبی است در گفت‌وگو با شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی «شانا» وابسته به اداره کل روابط عمومی وزارت نفت اذعان داشت که هفت حلقه چاه از ۱۲ حلقه چاه فاز ۹ میدان گازی پارس جنوبی به صورت کامل در مدار تولید قرار گرفته و تا پایان زمستان ۲۴ چاه فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی وارد مدار تولید خواهد شد.

ایران هم‌اکنون روزانه حدود ۲۴۰ میلیون متر مکعب گاز از این حوزه برداشت می‌کند، این در حالی است که قطر معادل ۱۶ فاز پارس جنوبی از این حوزه مشترک گاز تولید می‌کند.

مشکل تکنولوژی و سرمایه برای پروژه‌های نفت و گاز

اظهارات حسینی صدر محدود به نگرانی‌ از شریک قطری نیست. به گفته وی، کشورهای شریک ایران در میدان‌های نفتی و گازی مرزی به‌ویژه قطر و عراق با سرمایه‌گذاری‌های گستره و استفاده از دانش و توان شرکت‌های بین‌المللی، در حال توسعه این میدان‌ها هستند و افزون بر سهم خود، از ذخایر نفتی و گازی ایران هم برداشت می‌کنند.

ایران و عراق پنج میدان نفتی مشترک دارند. عراق در طی سال‌های گذشته با ده‌ها شرکت بزرگ نفتی دنیا قراردادهای کلان بسته است. بر اساس برنامه هفت ساله توسعه نفت عراق، تولید نفت این کشور از دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کنونی، به حدود ۱۱ میلیون بشکه در روز (سطح تولید کنونی نفت در عربستان) خواهد رسید. این در حالی است که ایران از سال ۲۰۰۶ تاکنون نتوانسته است هیچ قرارداد نفتی با شرکت‌های معتبر بین‌المللی منعقد کند.

بسیاری از شرکت‌های معتبر خارجی مانند توتال، رپسول، بی‌پی، شل، انی و دیگران بعد از قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای ایران، از پروژه‌های هیدروکربوری این کشور روی برگرداندند و اواخر بهار سال گذشته دولت ایران مجبور شد شش فاز از بزرگ‌ترین میدان گازی این کشور در پارس جنوبی را به ارزش ۲۱ میلیارد دلار به شرکت‌های داخلی، خصوصا شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران واگذار کند، پروژه‌هایی که به گفته حمیدرضا کاتوزیان، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، در ماه دسامبر سال گذشته، طی ۹ ماه این پروژه به جای ۲۵ درصد تنها نیم درصد پیشرفت داشته است.

بهروز علیشیری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران، روز ۱۶ خرداد در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا اظهار داشت که برای دست یافتن به اهداف برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه (تا پایان سال ۱۳۹۴) خصوصا توسعه پروژه‌های نفت و گاز مجموعا به یک هزار میلیارد دلار منابع مالی نیاز است که ۴۰۰ میلیارد دلار آن از طریق سرمایه‌های خارجی باید تامین شود. این در حالی است که ایران در سال گذشته، تنها موفق به جذب ۲. ۶ میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی شده است.

ایران در گزارش جدید مرکز آمار «بی‌پی»

روز چهارشنبه مرکز آمار شرکت «بی‌پی» که یکی از معتبر‌ترین منابع آماری انرژی در جهان است، گزارش سالانه خود را منتشر کرده و آمار سال ۲۰۱۰ نفت و گاز کشورهای تولید کننده گاز و نفت جهان، من‌جمله ایران در این گزارش منعکس شده است.

طبق آمار «بی‌پی»، تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۰ نسبت به سال ۲۰۰۹ با ۴۶ هزار بشکه افزایش و نسبت به سال ۲۰۰۸ با ۸۲ هزار بشکه کاهش، به رقم ۴ میلیون و ۴۲۵ هزار بشکه در روز رسیده است.

این درحالی است که طبق آمار، یک میلیون و ۷۹۹ هزار بشکه نفت مصرف داخلی بوده است. تولید گاز ایران نیز با ۵. ۶ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به ۱۳۸. ۵ و مصرف داخلی این کشور با ۴. ۲ درصد افزایش به ۱۳۶. ۵ میلیارد متر مکعب در سال رسیده است. طبق آمار «بی‌پی» حجم گاز مازاد بر مصرف ایران در سال گذشته حدودا دو میلیارد متر مکعب بوده است.

ایران در سال گذشته ۶. ۵ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد کرده و ۸. ۴ میلیارد متر مکعب نیز صادرات گاز به کشورهای ترکیه و ارمنستان داشته است.

در گزارش بی‌پی، ایران بعد از عربستان (۲۶۴ میلیارد بشکه) و ونزوئلا (۲۱۱ میلیارد بشکه) سومین دارنده بزرگ ذخایر نفت دنیاست و از لحاظ ذخایر گاز بعد از روسیه (۴۴. ۸ تریلیون متر مکعب) در جایگاه دوم قرار دارد.

وزارت نفت ایران در سال گذشته اعلام کرد که میادین جدید هیدروکربوری کشف کرده و ذخایر گازی خود را بالای ۳۳ تریلیون متر مکعب و ذخایر نفتی خود را بالای ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت اعلام کرد.

ایران در سال گذشته اعلام کرده بود که حدود شش میدان جدید نفت و گاز شامل میدان گازی هالگان (استان فارس)، میدان نفتی سومار (کرمانشاه)، میدان گازی طوس (خراسان رضوی)، میدان گازی فروز (خلیج فارس)، میدان گازی سفید (هرمزگان) و میدان گازی خیام (شرق عسلویه) کشف شده است.

این در حالی است که طبق آمار بی‌پی، حجم ذخایر نفت و گاز ایران (به ترتیب ۱۳۷ میلیارد بشکه و ۲۹. ۶ تریلیون متر مکعب) تا پایان سال ۲۰۱۰ اصلا تغییری نیافته است.