محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه اعلام کرد که دولت او در نظر دارد تا واحد پول ملی ایران را تغییر دهد. او افزود:« قرار است صفرها را از پول ملی حذف و واقعی کنیم.»
محمود احمدی نژاد همچنین گفت:« ارزش ریال مطابق قانون بر اساس نسبتی از قیمت طلا محاسبه می‌شود، اما به دلایلی، ارزش ریالی پایین آمده است و باید آن را به ارزشی که در قانون وجود دارد، برگردانیم.»
پیشتر نیز بحث حذف صفرها از ریال از سوی مقام‌های دولت محمود احمدی نژاد مطرح شده، اما به اجرا در نیامده بود.
رضا قریشی، استاد دانشگاه در نیوجرسی آمریکا، در گفت‌وگویی با رادیو فردا درباره سخنان محمود احمدی نژاد، ابتدا با اشاره به اهمیت پول به عنوان یک ابزار ارتباطی و نیز کاربرد آن در خصوص مفاهیم اقتصادی می‌گوید:
اگر اين مسئله واقعی نباشد اعتماد به اقتصاد سلب شده، مبادله اطلاعات اقتصادی و ارتباطات اقتصادی اشتباه می‌شود، يعنی وقتی پول ارزش واقعی خود را ندارد در اقتصاد داخلی اشکال ايجاد می‌کند.
مسئله مهم تر رابطه پول در اقتصاد بين المللی است چون در اقتصاد بين المللی پول کالا است. به عنوان مثال اگر ۱۰۰ واحد پول ايران که معادل يک واحد پول ديگر است، حالا ۵۰ واحد پول ايران معادل آن واحد شود يعنی ارزش پول ايران بالا رفته و قدرت خريد آن بيشتر شده است. ارزش پول که قدرت خريد را بيان می‌کند، هم در اقتصاد داخلی مهم است و هم در اقتصاد خارجی.
وقتی ارزش پول پايين آيد معرف بيلان اقتصادی يک دولت است، مثلا پيش از انقلاب هر دلار معادل هفتاد ريال بود و اکنون هر دلار معادل ۱۰ هزار ريال است و اين مسئله به معنی شکست پروژه اقتصادی ايران بعد از انقلاب است. البته اگر درآمد نفت نباشد شايد ارزش واقعی ريال معادل ۱۸ هزار ريال در برابر يک دلار باشد و در آمد نفت است که به عنوان پشتوانه عمل می‌کند و ارزش ريال را اين مقدار نگه داشته است.
محمود احمدی نژاد گفته است يکی از دلايل تلاش برای تغيير در پول کشور، پايين آمدن ارزش ريال است. به نظر شما چرا ارزش ريال کاهش پيدا کرده است؟
اين مسئله بر می‌گردد به زمان انقلاب که کاهش ارزش ريال بسيار محسوس‌تر بود، چون در اين چند سال اخير ريال کاهش زيادی پيدا نکرده و مثلاً از حدود ۹۰۰ تومان به ۱۰۰۰ تومان رسيده است. علت اين که ارزش ريال در چند سال اخير کاهش چشمگيری نداشته، درآمد نفت است و اگر ما نرخ تورم ايران را با نرخ تورم آمريکا مقايسه کنيم، پول ايران بايد کاهش بيشتری پيدا می‌کرد.
به نظر من آقای احمدی نژاد در اين طرح بيشتر چشم به آينده دارد، چون وقتی نقش درآمدهای نفتی کمتر شود سقوط پول ايران بسيار بيشتر خواهد بود و او دارد زمينه را برای آينده فراهم می‌کند تا توضيح دهد چرا پول بيشتر سقوط خواهد کرد. اگر ايران به دليل تحريم‌ها نتواند نفت خود را بفروشد قيمت ريال بسيار بيش از اين پايين می‌آيد.
آيا حذف صفرها از پول ملی کشور ممکن است به خاطر اجرای طرح هدفمند شدن يارانه‌ها باشد؛ چون به گفته برخی از اقتصاددانان اين امر موجب بروز تورم بسيار شديدی خواهد شد و دولت قصد دارد با حذف صفرها از نظر روانی نشان دهد که تورم و گرانی وجود ندارد؟
به احتمال زياد اين تحليل درست است. اگر حتی دلايل ديگر هم وجود نداشته باشد وقتی صفرها حذف می‌شود خود اين مسئله تورم زا است، چون به عنوان مثال تمام اجناسی که قيمت آنها زير ۱۰۰۰ تومان است حالا می‌شود ۱۰۰۰ تومان.
البته اين مسئله را دولت می‌داند ولی با اين حال می‌خواهد اين طرح را انجام دهد، پس علاوه بر پيش بينی احتمال تحريم اقتصادی و کاهش در آمد نفت، مسئله طرح هدفمند کردن يارانه‌ها و اثر تورم زای آن هم در ميان است.
در اقتصادی که توليد در آن تغيير چندانی ندارد و ميزان زيادی پول وارد آن می‌شود، به طور طبيعی تورم افزايش می‌يابد و اينها می‌خواهند با حذف صفرها مسئله را مغشوش کنند تا دليل تورم مشخص نشود.
با توجه به شرايط کنونی اقتصاد کشور، امکان موفقيت دولت در اين طرح وجود دارد؟
اگر زمينه‌های اقتصادی آماده و توان توليد وجود داشته باشد، حذف صفرها از اين بابت که معيار مبادله را واقعی کند اثر روانی مثبتی خواهد داشت، اما با توجه به اين که در ايران توان توليد وجود ندارد اين تغيير اثری نخواهد داشت و حتی اثر تورمی هم دارد، يعنی ارزش پول جديد هم افت پيدا کند و به اين صورت طرح ناموفق خواهد بود.
محمود احمدی نژاد همچنین گفت:« ارزش ریال مطابق قانون بر اساس نسبتی از قیمت طلا محاسبه می‌شود، اما به دلایلی، ارزش ریالی پایین آمده است و باید آن را به ارزشی که در قانون وجود دارد، برگردانیم.»
پیشتر نیز بحث حذف صفرها از ریال از سوی مقام‌های دولت محمود احمدی نژاد مطرح شده، اما به اجرا در نیامده بود.
رضا قریشی، استاد دانشگاه در نیوجرسی آمریکا، در گفت‌وگویی با رادیو فردا درباره سخنان محمود احمدی نژاد، ابتدا با اشاره به اهمیت پول به عنوان یک ابزار ارتباطی و نیز کاربرد آن در خصوص مفاهیم اقتصادی می‌گوید:
اگر اين مسئله واقعی نباشد اعتماد به اقتصاد سلب شده، مبادله اطلاعات اقتصادی و ارتباطات اقتصادی اشتباه می‌شود، يعنی وقتی پول ارزش واقعی خود را ندارد در اقتصاد داخلی اشکال ايجاد می‌کند.
در همین مورد:
بر اساس گزارشی که خبرگزاری بلومبرگ پنج سال قبل منتشر کرده بود، ریال ایران دهمین پول کم ارزش دنیا لقب گرفته بود، اما حال پس از پنج سال از آن گزارش ریال ایران به سومین پول کم ارزش دنیا تنزل کرده است. تا آنجا که ارزش برابری ریال ایران در برابر دلار حتی از دلار زیمباوه که بحران تورمی و پولی شدیدی را در سال‌های اخیر داشته نیست کمتر شده است...
حذف صفرهای بی‌ارزش از پولی کم‌ارزش
وقتی ارزش پول پايين آيد معرف بيلان اقتصادی يک دولت است، مثلا پيش از انقلاب هر دلار معادل هفتاد ريال بود و اکنون هر دلار معادل ۱۰ هزار ريال است و اين مسئله به معنی شکست پروژه اقتصادی ايران بعد از انقلاب است. البته اگر درآمد نفت نباشد شايد ارزش واقعی ريال معادل ۱۸ هزار ريال در برابر يک دلار باشد و در آمد نفت است که به عنوان پشتوانه عمل می‌کند و ارزش ريال را اين مقدار نگه داشته است.
محمود احمدی نژاد گفته است يکی از دلايل تلاش برای تغيير در پول کشور، پايين آمدن ارزش ريال است. به نظر شما چرا ارزش ريال کاهش پيدا کرده است؟
اين مسئله بر می‌گردد به زمان انقلاب که کاهش ارزش ريال بسيار محسوس‌تر بود، چون در اين چند سال اخير ريال کاهش زيادی پيدا نکرده و مثلاً از حدود ۹۰۰ تومان به ۱۰۰۰ تومان رسيده است. علت اين که ارزش ريال در چند سال اخير کاهش چشمگيری نداشته، درآمد نفت است و اگر ما نرخ تورم ايران را با نرخ تورم آمريکا مقايسه کنيم، پول ايران بايد کاهش بيشتری پيدا می‌کرد.
به نظر من آقای احمدی نژاد در اين طرح بيشتر چشم به آينده دارد، چون وقتی نقش درآمدهای نفتی کمتر شود سقوط پول ايران بسيار بيشتر خواهد بود و او دارد زمينه را برای آينده فراهم می‌کند تا توضيح دهد چرا پول بيشتر سقوط خواهد کرد. اگر ايران به دليل تحريم‌ها نتواند نفت خود را بفروشد قيمت ريال بسيار بيش از اين پايين می‌آيد.
آيا حذف صفرها از پول ملی کشور ممکن است به خاطر اجرای طرح هدفمند شدن يارانه‌ها باشد؛ چون به گفته برخی از اقتصاددانان اين امر موجب بروز تورم بسيار شديدی خواهد شد و دولت قصد دارد با حذف صفرها از نظر روانی نشان دهد که تورم و گرانی وجود ندارد؟
به احتمال زياد اين تحليل درست است. اگر حتی دلايل ديگر هم وجود نداشته باشد وقتی صفرها حذف می‌شود خود اين مسئله تورم زا است، چون به عنوان مثال تمام اجناسی که قيمت آنها زير ۱۰۰۰ تومان است حالا می‌شود ۱۰۰۰ تومان.
البته اين مسئله را دولت می‌داند ولی با اين حال می‌خواهد اين طرح را انجام دهد، پس علاوه بر پيش بينی احتمال تحريم اقتصادی و کاهش در آمد نفت، مسئله طرح هدفمند کردن يارانه‌ها و اثر تورم زای آن هم در ميان است.
در اقتصادی که توليد در آن تغيير چندانی ندارد و ميزان زيادی پول وارد آن می‌شود، به طور طبيعی تورم افزايش می‌يابد و اينها می‌خواهند با حذف صفرها مسئله را مغشوش کنند تا دليل تورم مشخص نشود.
با توجه به شرايط کنونی اقتصاد کشور، امکان موفقيت دولت در اين طرح وجود دارد؟
اگر زمينه‌های اقتصادی آماده و توان توليد وجود داشته باشد، حذف صفرها از اين بابت که معيار مبادله را واقعی کند اثر روانی مثبتی خواهد داشت، اما با توجه به اين که در ايران توان توليد وجود ندارد اين تغيير اثری نخواهد داشت و حتی اثر تورمی هم دارد، يعنی ارزش پول جديد هم افت پيدا کند و به اين صورت طرح ناموفق خواهد بود.