مقام هاى روسيه و آمريكا روز سه شنبه اعلام كردند به خاطر مخالفت مسكو با شركت در نشست كشورهاى موسوم به ۱+۵ نشست وزيران خارجه اين كشورها كه قرار بود در هفته جارى در حاشيه مجمع عمومى سازمان ملل متحد در نيويورك برگزار شود لغو شده است.
وزير امور خارجه آلمان تصميم روسيه به عدم حضور در نشست كشورهاى قدرتمند جهان براى گفت و گو درباره اعمال تحريم هاى بيشتر عليه جمهورى اسلامى ايران را، حركتى تلافى جويانه در مقابل آمريكا توصيف كرده است.
آمريكا پيشتر در نشست كشورهاى موسوم به گروه هشت يا هشت كشور صنعتى جهان كه روسيه نيز عضو آن است حاضر نشده بود.
گروه پنج به علاوه يك شامل پنج عضو دائمى شوراى امنيت، يعنى آمريكا، روسيه، چين، بريتانيا و فرانسه همراه با آلمان در تلاش هاى ديپلماتيك خود به دنبال متقاعد كردن ايران به توقف برنامه هاى اتمى اش هستند.
وزارت امور خارجه روسيه، اعلام كرده است، فوريتى وجود ندارد كه كشورهاى قدرتمند را مجبور كند در خلال يك هفته پر كار در مجمع عمومى سازمان ملل، درباره ايران به مذاكره بنشينند.
درباره اين اقدام روسيه يعنى مخالفت با شركت در نشست ۱+۵ براى بحث درباره پرونده هسته اى ايران، دكتر شهرام چوبين، مدير بخش پژوهش مركز سياست هاى امنيتى در ژنو، به «راديو فردا» مى گويد: روابط مسكو – واشينگتن به خاطر مسائل ديگرى به تيرگى گراييده و به ايران ربطى ندارد.
راديو فردا: چه دلايلى سبب بروز تنش ميان آمريكا و روسيه شده است. آيا آنچنان كه برخى از تحليلگران مى گويد درگيرى هاى گرجستان در اين زمينه نقش اساسى دارد؟
شهرام چوبين: اين تصميم روسيه در زمانى رخ مى دهد كه روابط مسكو – واشينگتن به خاطر مسائل ديگرى دچار تيرگى شده است. به نظر من روسيه در نشست ۱+۵ در نيويورك شركت نمى كند تا به آمريكا نشان دهد مسكو با غرب ، درباره مسائلى كه هم براى غرب و هم روسيه مهم است همكارى نمى كند، مگر آنكه غرب با روسيه محترمانه برخورد كند.
- «روسيه مايل نيست كه چيزى فراتر از فشارهاى ضعيف عليه ايران به كار گيرد. به نظر من كشورهاى غربى بايد درباره اين مسئله تجديد نظر كرده و تصميم بگيرند كه آيا در پرونده ايران بايد با روند سازمان ملل پيش بروند يا راه ديگرى را انتخاب كنند. »
به نظر من اين به درازا كشيدن بحران گرجستان است و روسيه مى خواهد بگويد تا زمانى كه آمريكا درباره نوع رابطه خود تصميم نگيرد از همكارى روسيه برخوردار نخواهد بود. پس اين ربطى به ايران ندارد بلكه مربوط به روابط روسيه – آمريكا است.
آقاى چوبين پس به اين ترتيب چه سرنوشتى را براى آينده مذاكرات ۱+۵ در باره پرونده ايران مى توان پيش بينى كرد؟
به نظر من پيشرفت اين مذاكرات تا به حال بسيار محدود و كند بوده و اين نشان مى دهد در صورت عدم حضور روسيه نيز، آينده خاصى را نمى توان براى آن تصور كرد. در هر صورت روسيه مايل نيست كه چيزى فراتر از فشارهاى ضعيف عليه ايران به كار گيرد. به نظر من كشورهاى غربى بايد درباره اين مسئله تجديد نظر كرده و تصميم بگيرند كه آيا در پرونده ايران بايد با روند سازمان ملل پيش بروند يا راه ديگرى را انتخاب كنند.
به نظر شما بهترين راه آمريكا براى كنار آمدن با روسيه در شرايط فعلى چيست؟
برخى پيشنهاد مى كنند كه آمريكا بايد به نوعى با روسيه كنار بيايد مثلا دست روسيه را درباره كشورهاى همسايه اش به خصوص گرجستان باز بگذارد و از پيوستن اوكراين و گرجستان به ناتو جلوگيرى كند؛ در عوض همكارى روسيه را درباره مسئله ايران جلب كند.
البته احتمال چنين چيزى كم است و غرب و آمريكا از اوكراين و بويژه گرجستان و پيوستن آنها به ناتو در آينده حمايت مى كنند و اين دو كشور را وجه المصالحه خود براى جلب همكارى مسكو درباره ايران قرار نمى دهند. من فكر مى كنم در حال حاضر نمى توان به آسانى با آقاى پوتين وارد همكارى شد.
از سوى ديگر دولت آمريكا نيز در حال تغيير و تحول است و با مشكلات ديگرى از جمله مشكلات اقتصادى دست به گريبان است.
برخى كارشناسان معتقدند كه روسيه در صدد گرفتن امتياز از آمريكا است و در عين حال هم گفته است كه مسكو و واشينگتن داراى منافع مشتركى هستند. به طور مشخص روسيه به دنبال چه امتيازهايى است؟
خب روسيه ناگهان در موقعيتى قرار گرفته كه به غرب مى گويد بايد تمامى شرايط من را بپذيريد. و شرط روسيه اين است كه يك بازيگر جهانى باشد، اين كشور ادعايى را درباره قطب شمال مطرح كرده، طرح هاى نظامى مشترك با ونزوئلا را برنامه ريزى كرده و ادعا مى كند كه كشورهاى همسايه بايد از مسكو پيروى كنند و درمورد مسائل اقتصادى و انرژى نيز تمايلى به عقب نشينى از مواضع خود ندارد.
اما در رابطه با ايران، روسيه امتيازاتى به غرب نخواهد داد، حتى اگر سياست آن در قبال ايران ثابت نباشد. گو اينكه مثل واشينگتن نمى خواهد ايران به سلاح هسته اى مجهز شود. مى توان گفت ايران در حال حاضر از كانون توجه سازمان ملل خارج شده است.