مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به تهران سفر کرده است، می‌گوید که ایران به تعهداتش در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عمل کرده است.
یوکیو آمانو در یک کنفرانس خبری که روز یکشنبه هفتم آبان از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، گفت: «من می‌توانم اعلام کنم که تعهدات ایران در چارچوب برجام تا به امروز اجرایی شده است».
ایران و شش قدرت جهانی شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا همراه با آلمان تیرماه ۱۳۹۴ به توافقی دست یافتند که بر پایه آن تهران پذیرفت بسیاری از فعالیت‌های هسته‌ای خود را تعلیق یا تعطیل کند و در مقابل تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی لغو شود.
بر پایه این توافق، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مسئول راستی‌آزمایی تعهدات ایران و اجرای آنها شده است.
آقای آمانو در حالی به تهران سفر کرده که قرار است تا یک ماه دیگر نهمین گزارش خود را درباره روند اجرای برجام در اختیار شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل قرار دهد. همزمان موضع آمریکا در قبال برجام سخت‌تر شده است.
به رغم تاییدهای مکرر آژانس، ایالات متحده از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ژانویه امسال بارها ایران را به دلیل آزمایش‌های موشکی و همچنین آنچه که «برهم زدن صلح و ثبات» در خاورمیانه خوانده، به نقض «روح برجام» متهم کرده است.
رییس‌جمهوری آمریکا روز ۲۲ مهرماه گفت که نمی‌تواند پایبندی ایران به این توافق را تایید کند. آقای ترامپ در عین حال تصریح کرد که خروج آمریکا از برجام بسیار محتمل است.
قرار است کنگره ایالات متحده ظرف ۶۰ روز درباره بازگرداندن تحریم‌های ایران تصمیم‌گیری کند.
مدیرکل آژانس روز یکشنبه با حسن روحانی، رییس‌جمهوری، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، و علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، دیدار و گفت‌وگو کرد.
آن گونه که خبرگزاری‌های ایران گزارش داده‌اند، آقای روحانی به یوکیو آمانو گفته که «جمهوری اسلامی ایران هرگز اولین کشوری نخواهد بود که از برجام خارج می‌شود»، و «تا زمانی نسبت به برجام پایبند و متعهد هستیم که بتوانیم از منافع قید شده در آن بهره‌مند شویم».
وی همچنین از رویکرد آمریکا در قبال برجام انتقاد کرده و گفته است: «اینکه یک کشور هر طور که بخواهد نمی‌تواند با توافقات چندجانبه و بین‌المللی برخورد کند و استحکام مقررات و معاهدات بین‌المللی بسیار مهم است».
به گزارش ایسنا، آقای آمانو هم در این دیدار برجام را «توافقی بسیار خوب» دانسته و گفته است: «امروز بر اساس تلاش‌های مشترکی که به انجام رسیده می‌توانیم تاکید کنیم که ایران به تمامی تعهدات خود در چارچوب مقررات بین‌المللی و برجام عمل کرده است».
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک، ایران اجازه ندارد تا بیش از ۳.۵ درصد، اورانیوم غنی کند و تنها حدود پنج هزار دستگاه سانتریفوژ فعال می‌تواند در اختیار داشته باشد.
مقام‌های جمهوری اسلامی بویژه رییس سازمان انرژی اتمی ایران بارها گفته‌اند که اگر برجام به هم بخورد، ایران می‌تواند ظرف چند روز به دوران پیش از توافق اتمی بازگردد.
علی اکبر صالحی روز یکشنبه بار دیگر این موضوع را مطرح کرد و گفت: «چنانچه طرف مقابل نقض عهد کند، ما طی چهار روز می‌توانیم در فردو غنی‌سازی ۲۰ درصد را آغاز کنیم».
پیش از سفر یوکیا آمانو به تهران ۱۳ سناتور جمهوریخواه روز پنجشنبه چهارم آبان، در نامه ای به نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل خواستار بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات نظامی جمهوری اسلامی و همچنین تشدید راستی آزمایی از اجرای تعهدات ایران در چارچوب توافق هسته ای با شش قدرت جهانی، برجام شده بودند.
دیوید پردو، سناتور جمهوریخواه از ایالت جورجیا، روز جمعه پنجم آبان متن این نامه را منتشر کرد.
امضا کنندگان این نامه نگرانی خود را از وضعیت کنونی بازرسی‌ها و راستی آزمایی برجام که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال اجراست، اعلام کردند.
تد کروز، مارکو روبیو، دیوید پردو، مایک لی جان بازمن، جانی ایزاکسون و جان باراسا از جمله امضا کنندگان این نامه هستند.
در بخشی از این نامه آمده است: به هنگام اعلام توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) پرزیدنت اوباما وعده داد که در چارچوب این توافق بازرسان قادر خواهند بود هر زمانی که اراده کنند به هر مکان مشکوک دسترسی داشته باشند.
نویسندگان این نامه تاکید کرده اند، اما در عمل به نظر می رسد چنین امری اتفاق نمی افتد. اخیرا مقام های نظامی ایران گفته اند که اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی را نخواهند داد.
این سناتورها تاکید کردند: ما باور داریم بدون بازرسی از تاسیسات نظامی ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی نمی تواند به جمع بندی قابل اعتمادی در خصوص راستی آزمایی از تعهدات ایران در بند «تی» توافق هسته ای برسد.
امضا کنندگان این نامه از سفیر آمریکا در سازمان ملل خواستند بر ضرورت پیگیری این بخش توافق هسته ای تاکید کند.
بند «تی»، بخشی از متمم اول برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام در زمینه تعهدات هسته‌ای است. این بخش به «فعالیت‌هایی که می‌تواند در طراحی و توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای مشارکت کند» اشاره دارد.