يحيی رحيم صفوی، مشاور عالی نظامی رهبر جمهوری اسلامی ايران، روز دوشنبه به امارات متحده عربی هشدار داد که ساخت جزاير مصنوعی اين کشور در خليج فارس اختلافات امارات با تهران را پيچيده تر و مناسبات دو کشور را تيره می کند.
مشاور نظامی رهبر ايران در سخنان خود گفته است که احداث جزاير مصنوعی باعث طولانی تر شدن روند تعيين مرزهای دريايی ايران با کشورهايی که هنوز مرز دريايی مشخص ندارد از جمله امارات خواهد شد.
رادیو فردا در گفت و گو با پيروز مجتهد زاده استاد دانشگاه و پژوهشگر پرسيده است آيا نگرانی آقای رحيم صفوی با توجه به مقررات بين المللی بجاست؟
پیروز مجتهدزاده: متاسفانه اين نظر درست نيست، ولی مدتی است از طرف کسانی مطرح شده که تبحر لازم را در مسايل علمی مانند جغرافيای سياسی و حقوق بين الملل ندارند.
مرزهای بين ايران و شيخ نشين ها مشخص شده است؟
کنوانسيون های بين المللی از جمله کنوانسيون سازمان ملل متحد در اين رابطه حاکم است. اين مرزها مشخص است و در ميانه دريا با حد فاصل مساوی بين دو کرانه ايران و امارات تعيين شده است و دو کشور مانند ساير کشورهای دنيا در درون مرزهای خود حق دارند دست به هر اقدامی بزنند.
آقای مجتهدزاده! معمولا چند کيلومتر از خشکی به طرف دريا مرز به حساب می آيد؟
در دريا چند نوع مرز داريم، مرزهای آبی داريم به صورت آب های کرانه ای يا دريای سرزمينی که در دنيا قانون ۱۲ مايل حاکم است يعنی ۱۲ مايل از خط ساحلی به طرف دريا مرز حساب می شود. اگر دريا مانند خليج فارس از پهنای زيادی برخوردار نباشد چند نوع مرز ديگر هم قابل تعيين است، از جمله مرزهای حقوقی که مرزهای واقعی محسوب می شوند.
در مورد خليج فارس چون سراسر دريا فلات قاره است و فاصله دو کرانه نسبت به هم زياد نيست، خط مرزی در وسط دريا به صورت مساوی نسبت به دو کرانه ترسيم می شود و بايد گفت ما با تمام کشورهای خليج فارس اين مرزها را تعيين کرده ايم و رسميت داده ايم به جز مرزهايی که با امارات متحده عربی داريم و مرزهای بين کويت و قطر که ما هم در آنجا درگير هستيم.
البته عدم رسميت اين مرزها بدان معنی نيست که اصلا وجود ندارد بلکه اين مرزها وجود دارد.
نحوه تشخيص مرز در نقاطی که جزيره ها قرار دارند چگونه است؟
طبق مقررات بين المللی جزاير طبيعی در تعيين مرز مورد توجه قرار می گيرد، اندازه گيری می شود و بسته به شکل ساحل اين ترسيم مرز وضعيت هندسی خاصی به خود می گيرد. اما جزاير مصنوعی به هيچ وجه شامل اين وضعيت تغيير مرز به سود يک کشور و زيان کشور ديگری محسوب نمی شود.
کنوانسيون های موجود صراحت دارد که مرزهای مصنوعی جزو قلمروی کشور در دريا محسوب نخواهد شد. بنابراين هر جا و هر اندازه اين مرزهای مصنوعی درست شود هيچ گونه تاثيری در وضعيت مرزهای آن کشور ندارد.
بايد اضافه کنم ساخت جزاير مصنوعی درخليج فارس امر جديدی نيست و بحرين از ده ها سال پيش به اين کار دست زد و دو جزيره بسيار بزرگ به نام ديوال و جراده درست کرد که جزيره جراده از جزيره اصلی بحرين هم بزرگ تر است و اتفاقا اين جزيره در شمال بحرين درست شده يعنی در نزديکی مرزهای بحرين و ايران در دهه ۱۹۵۰ که کمترين تاثيری در وضعيت مرزهای مساوی بين دو کشور نداشته و نخواهد داشت.
پس شيخ نشين ها نمی توانند به استناد مقررات بين المللی چنين ادعايی کنند، آن طور که آقای رحيم صفوی می گويد؟
به هيچ وجه و من متوجه نمی شوم چطور می توان ترديدی داشت در مقررات واضح و صريح بين المللی. نص صريح کنوانسيون های مرزی ۱۹۸۲ و سايرين اين مطلب را عنوان می کنند که جزاير مصنوعی کمترين تاثيری در وضعيت حقوق مرزهای بين کشورها ندارد.
مشاور نظامی رهبر ايران در سخنان خود گفته است که احداث جزاير مصنوعی باعث طولانی تر شدن روند تعيين مرزهای دريايی ايران با کشورهايی که هنوز مرز دريايی مشخص ندارد از جمله امارات خواهد شد.
رادیو فردا در گفت و گو با پيروز مجتهد زاده استاد دانشگاه و پژوهشگر پرسيده است آيا نگرانی آقای رحيم صفوی با توجه به مقررات بين المللی بجاست؟
پیروز مجتهدزاده: متاسفانه اين نظر درست نيست، ولی مدتی است از طرف کسانی مطرح شده که تبحر لازم را در مسايل علمی مانند جغرافيای سياسی و حقوق بين الملل ندارند.
مرزهای بين ايران و شيخ نشين ها مشخص شده است؟
کنوانسيون های بين المللی از جمله کنوانسيون سازمان ملل متحد در اين رابطه حاکم است. اين مرزها مشخص است و در ميانه دريا با حد فاصل مساوی بين دو کرانه ايران و امارات تعيين شده است و دو کشور مانند ساير کشورهای دنيا در درون مرزهای خود حق دارند دست به هر اقدامی بزنند.
آقای مجتهدزاده! معمولا چند کيلومتر از خشکی به طرف دريا مرز به حساب می آيد؟
در دريا چند نوع مرز داريم، مرزهای آبی داريم به صورت آب های کرانه ای يا دريای سرزمينی که در دنيا قانون ۱۲ مايل حاکم است يعنی ۱۲ مايل از خط ساحلی به طرف دريا مرز حساب می شود. اگر دريا مانند خليج فارس از پهنای زيادی برخوردار نباشد چند نوع مرز ديگر هم قابل تعيين است، از جمله مرزهای حقوقی که مرزهای واقعی محسوب می شوند.
در مورد خليج فارس چون سراسر دريا فلات قاره است و فاصله دو کرانه نسبت به هم زياد نيست، خط مرزی در وسط دريا به صورت مساوی نسبت به دو کرانه ترسيم می شود و بايد گفت ما با تمام کشورهای خليج فارس اين مرزها را تعيين کرده ايم و رسميت داده ايم به جز مرزهايی که با امارات متحده عربی داريم و مرزهای بين کويت و قطر که ما هم در آنجا درگير هستيم.
البته عدم رسميت اين مرزها بدان معنی نيست که اصلا وجود ندارد بلکه اين مرزها وجود دارد.
نحوه تشخيص مرز در نقاطی که جزيره ها قرار دارند چگونه است؟
طبق مقررات بين المللی جزاير طبيعی در تعيين مرز مورد توجه قرار می گيرد، اندازه گيری می شود و بسته به شکل ساحل اين ترسيم مرز وضعيت هندسی خاصی به خود می گيرد. اما جزاير مصنوعی به هيچ وجه شامل اين وضعيت تغيير مرز به سود يک کشور و زيان کشور ديگری محسوب نمی شود.
کنوانسيون های موجود صراحت دارد که مرزهای مصنوعی جزو قلمروی کشور در دريا محسوب نخواهد شد. بنابراين هر جا و هر اندازه اين مرزهای مصنوعی درست شود هيچ گونه تاثيری در وضعيت مرزهای آن کشور ندارد.
بايد اضافه کنم ساخت جزاير مصنوعی درخليج فارس امر جديدی نيست و بحرين از ده ها سال پيش به اين کار دست زد و دو جزيره بسيار بزرگ به نام ديوال و جراده درست کرد که جزيره جراده از جزيره اصلی بحرين هم بزرگ تر است و اتفاقا اين جزيره در شمال بحرين درست شده يعنی در نزديکی مرزهای بحرين و ايران در دهه ۱۹۵۰ که کمترين تاثيری در وضعيت مرزهای مساوی بين دو کشور نداشته و نخواهد داشت.
پس شيخ نشين ها نمی توانند به استناد مقررات بين المللی چنين ادعايی کنند، آن طور که آقای رحيم صفوی می گويد؟
به هيچ وجه و من متوجه نمی شوم چطور می توان ترديدی داشت در مقررات واضح و صريح بين المللی. نص صريح کنوانسيون های مرزی ۱۹۸۲ و سايرين اين مطلب را عنوان می کنند که جزاير مصنوعی کمترين تاثيری در وضعيت حقوق مرزهای بين کشورها ندارد.