در دنیای امروز عدم مداخله‌ی کشورها و جوامع در امور دیگر کشورها و جوامع غیرممکن است. حتی اگر تمام مرزها و مجراهای نقل و انتقال بسته شود، باز از طریق امواج می‌توان از مرزها فراتر رفت. پارازیت و فیلترینگ هم نمی‌تواند همه‌ی منافذ را ببندند.
بنابر این بحث امروز بر سر جلوگیری از مداخله در امور دیگران نیست، بلکه دعواها بر سر نوع مداخله است. همچنین حیطه‌هایی مثل آب‌های آزاد بین‌المللی وجود دارند که کشورها در آنها می‌توانند نوع رفتار خود را فراتر از مرزها به نمایش بگذارند.
جمهوری اسلامی علی رغم محکوم کردن مداخله‌ی بشردوستانه، و اطلاع‌رسانی و اظهار نظر غربیان در مورد نقض حقوق بشر در ایران یا اقدامات تروریستی این حکومت، در همه‌ی این زمینه‌ها از حیث مداخله در دیگر جوامع و تحریک دیگر کشورها به زورآزمایی و جنگ فعال بوده است.
اما مداخله‌های جمهوری اسلامی به ندرت بشردوستانه و امدادی بوده و حتی بعد از زلزله یا سیل در کشورهای مسلمان و همجوار نیز کمک‌ها بیتشر جنبه‌ی نمادین داشته است.
جمهوری اسلامی علی‌رغم صرف میلیاردها دلار در مداخلات نظامی (سوریه و لبنان) در حوزه‌ی توسعه و آموزش در دیگر کشورها نقشی ندارد. تنها نقش ظاهراً آموزشی آن، تأسیس مدرسه‌ی دینی و دادن بورسیه به طلاب دیگر کشورها برای آموزش طلبگی بوده است. این امور هم کمکی به دیگر جوامع نمی‌کند.
جمهوری اسلامی در منازعات منطقه‌ای به جای مداخله برای کاهش تنش، خود یک طرف دعوا و آتش بیار معرکه بوده است. در نقطه‌ای بحرانی در خاورمیانه نیست که امروز جمهوری اسلامی حضوری نداشته یا خود عامل تنش نبوده باشد. مداخله‌های جمهوری اسلامی حتی در یک مورد به کاهش تنش و خون‌ریزی منجر نشده است.
هدف مداخله
رویای مدیریت جهانی احمدی‌نژاد همان رویای امپراطوری شیعی خامنه‌ای و فرماندهان سپاه است. نظامی‌گرایان اسلامگرا که خامنه‌ای در رأس آنهاست می‌خواهند از افغانستان تا یمن و از سوریه تا بحرین را تحت کنترل و سلطه‌ی خویش داشته باشند.
این رویا ۳۷ سال است که از زبان مقام‌های متفاوت نظامی و مذهبی و سیاسی به زبان آورده شده است. البته اگر مقامات امکاناتش را داشته باشند می‌خواهند همه‌ی دنیا را تحت سلطه‌ی خویش داشته باشند. نمونه‌هایی از اقدامات و سخنان مقامات که اهداف آنها را نشان می‌دهند عبارت‌اند از ارسال ناو به دریای مدیترانه و بعد اعلام ارسال ناو به سواحل ایالات متحده، عملیات انهدام مدل یک ناو هواپیمابر امریکایی در سواحل ایران، شلیک موشک‌هایی به نزدیکی ناو هواپیمابر ترومن و دیگر کشتی‌های نظامی در آب‌های آزاد خلیج فارس توسط سپاه (سپاه منکر این حادثه شده است)، سخنان هر روزه فرماندهان سپاه مبنی بر شکست امریکا و تهدید این کشور، و مهم‌تر از همه اعلام خامنه‌ای به عنوان رهبر مسلمانان جهان.
فرماندهان سپاه بارها اعلام کرده‌اند که حضور نظامی امریکا در آب‌های خلیج فارس را نمی‌خواهند و ظرفیت غرق کردن ناوهای امریکایی را دارند: «مقامات نظامی آمریکا در سخنانشان اذعان کردند که ۱۳ میلیارد دلار صرف ساختن ناو هواپیما بر می‌کنند اما سپاه با قابلیت‌های تندرو می‌تواند آن را غرق کند». (فرمانده نیروی دریایی سپاه، مهر ۲۸ دی ۱۳۹۳)؛ «ظرف ۵۰ ثانیه شناور آمریکایی را غرق می‌کنیم» (انتخاب ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳) فرمانده نیروی دریایی سپاه از آب‌های خلیج فارس هم فراتر رفته و عزم سپاه برای نابودی نیروی دریایی ایالات متحده را اعلام کرده است: «امروز آمریکایی‌ها و همه دنیا می‌دانند یکی از اهداف عملیاتی ما، از بین بردن نیروی دریایی آمریکاست.» (فارس، ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳)
این جاه‌طلبی در گام اول بیشتر خود را در قالب فرقه‌گرایانه نمودار ساخته است چون روحانیت شیعه ابتدائاً در میان شیعیان به دنبال همراه و پیرو می‌گردد. جمهوری اسلامی امروز در عراق و سوریه و لبنان و یمن در کنار شیعیان (از ۱۲ امامی تا زیدی) است که علیه اهل سنت می‌جنگند.
در شمال آفریقا و شرق آسیا نیز جمهوری اسلامی به بسط جمعیت شیعیان و تأسیس نهادهای شیعی اشتغال داشته است. این را در ماجراهای برخورد شیعیان با دولت نیجریه، بسط شیعه‌گری در مالزی و اخیراً فرایند شیعی‌سازی در سومالی می‌توان مشاهده کرد. تلاش برای شیعه کردن سنیان از ایران شروع شد و بعد به نقاط دیگر دنیا بسط یافت.
حتی سیاست اولویت دشمنی با اسرائیل در نهایت مغلوب فرقه‌گرایی شد. جنگ داخلی سوریه موجب فاصله‌گیری حماس از جمهوری اسلامی شد. جمهوری اسلامی امروز در سوریه و یمن و عراق با اهل سنت (دولت‌ها یا گروه‌های اسلامگرای سنی) در جنگ است و نه با اسرائیل.
روش مداخله
جمهوری اسلامی در مداخلات خود از مسیر دیپلماسی یا کمک به توسعه یا تأسیس مراکز علمی وارد نمی‌شود بلکه می‌خواهد مستقیماً اعمال نفوذ کند. از همین جهت مداخله‌ی جمهوری اسلامی نظامی و مذهبی (تبلیغاتی) است. دیوان‌سالاری مذهبی (مثل جامعه المصطفی)، سپاه قدس، و نهادهای تبلیغاتی جمهوری اسلامی (سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، شبکه‌های غیر فارسی زبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی) مجرای عمل جمهوری اسلامی هستند.
این سازمان‌ها با ترور، لشکرکشی، بمب‌گذاری از یک سو و تربیت مبلغ، تأسیس مسجد و مدرسه دینی و ارائه‌ی برنامه‌های مذهبی به گسترش نفوذ جمهوری اسلامی اقدام می‌کنند.
نتیجه‌ی مداخله
نتیجه‌ی این رفتارها برای ایران هزینه شدن بیشتر از درآمدهای نفتی در جهت جاه‌طلبی‌های جمهوری اسلامی و ویرانی بیشتر کشور است. جنگ در یمن هیچ حاصلی برای ایران ندارد. یمن کشور فقیری است که حتی نفوذ در آن مایه‌ی برداشتی نخواهد شد و به همین علت ایالات متحده از تنازعات داخلی یمن فاصله گرفت. عربستان سعودی نیز به دلیل ملاحظات امنیتی در همسایگی خویش به بحران یمن وارد شده است. یمن نه متحدی قوی و نه ارتشی قدرتمند دارد تا خطری برای ایران یا جمهوری اسلامی در آینده ایجاد کند.
ایران سوریه را عمدتاً برای ارسال سلاح به حزب الله لبنان می‌خواهد و نه منافع درازمدت ناشی از سرمایه‌گذاری یا صادرات یا دست‌اندازی بر منابع این کشور. جمهوری اسلامی سه دهه است به سوریه نفت ارزان یا مجانی می‌دهد.
جمهوری اسلامی در دهه‌ی ۹۰ میلادی تلاش کرد به بسط نفوذ خود در بوسنی-هرزگوین اقدام کند و از شرایط جنگی در این کشور بهره ببرد اما پایان جنگ به پایان توهم نفوذ در این منطقه انجامید.
جاه‌طلبی‌های جمهوری اسلامی در آفریقا و امریکای لاتین نیز پس از افول درآمدهای نفتی در پایان دوران دولت احمدی‌نژاد به افول انجامید. نفوذ جمهوری اسلامی در عراق ناشی از خطای استراتژیک دولت بوش بود و نه مداخله‌ی جمهوری اسلامی.
مداخلات نظامی جمهوری اسلامی در کشورهای عربی به تخریب بیشتر یمن، سوریه و عراق انجامیده است.
تنها حدود پنج درصد از مسلمانان غیر نظامی سوری توسط داعش کشته شده‌اند. بخش بزرگتر توسط دولت بشار و حامی اصلی آن کشته شده‌اند. در چهار ماه اخیر روسیه نیز به جمع بشار و خامنه‌ای در قتل‌عام غیرنظامیان در سوره پیوسته است.
دشمنی جمهوری اسلامی با ایالات متحده جز خسارت برای ایران چیزی به بار نیاورده است. رفتارهای تحریک‌آمیز مقامات نظامی جمهوری اسلامی در برابر ایالات متحده تا کنون با خویشتنداری دولت اوباما مواجه شده است و آنها این خویشتنداری را به معنای ضعف گرفته‌اند اما مشخص نیست که در صورت تداوم این رفتارها دولت اوباما یا دولت بعد از وی بتوانند به همین رفتار ادامه دهند.
ممکن است در صورت برخورد نظامی میان ایالات متحده و ایران، ایالات متحده متحمل خساراتی شود اما این بیشتر ایران است که بر ویرانی‌اش افزوده خواهد شد.
---------------------------------------------------------------------------------------------
* نظرات طرح شده در این یادداشت، الزاماً بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.