تنش سیاسی قدیمی میان اسرائیل و لهستان این بار خود را در حاشیه مسابقه «یوروویژن» نشان داد؛ رویدادی که رسانههای اسرائیل را به خود مشغول کرد. شکوفایی مناسبات اسرائیل و جمهوری آذربایجان در سایه آیینهای صدمین سالروز تولد حیدر علیاف و هفتادوپنجمین سالروز تأسیس اسرائیل، و همچنین پسدادن کلید برداشتهشده از درب الاقصی در سالروز جنگ «ششروزه» مطالب دیگری برگرفته از رسانههای اسرائیل در روزهای گذشته است.
خوانندهٔ برگزیدهٔ اسرائیل لهستان را خشمگین کرد
نوا کیرِل (Noa Kirel)، خوانندهٔ اسرائیلی و نمایندهٔ این کشور در رقابتهای «یوروویژن»، پس از اجرای ترانهٔ خود و رسیدن به جایگاه سوم در میان دهها کشوری حاضر در این مسابقات، به شبکهٔ اسرائیلی «کان» گفت گرفتن ۱۲ امتیاز از کشوری که تمامی اجداد خانوادهٔ کیرل در دوران هولوکاست در آن سرزمین کشته شدند، خود یک پیروزی است.
اشارهٔ نوعا کیرل به لهستان بود که بیشترین امتیاز هیئت داوران حرفهای خود را به ترانهٔ او داده بود.
انتقادها از این حرف نوا در لهستان ابتدا از افکار عمومی و شبکههای اجتماعی شروع شد که گفتند و نوشتند خوانندهٔ اسرائیلی لهستان را شریک جنایات هیتلر دانسته است. برخی نیز با نادیدهگرفتن مشارکت کشورهای آسیای میانه، قفقاز و استرالیا در «یوروویژن»، از اساس منتقد حضور اسرائیل در این رقابتها بودند بر این مبنا که اسرائیل در اروپا واقع نیست.
آنا ماریا ژوکوفسکا، یک نماینده پارلمان لهستان، توئیت کرد که آیا سخنان خوانندهٔ اسرائیلی در مورد لهستان نشاندهندهٔ سطح دانش اسرائیلیها در مورد حقایق هولوکاست است؟ چند سایت لهستانی نیز سخنان نوا را یک «رسوایی» خواندند و خواهان پوزشخواهی او شدند.
اما با گذشت یک هفته پس از رقابت «یوروویژن»، دولت ورشو نیز به جمع منتقدان پیوست و خانم کیرل را به ندانستن تاریخ و ناآگاهی از حقایق اروپا و تاریخ لهستان و جنگ جهانی دوم متهم کرد.
معاون وزیر خارجه لهستان هم گفت این یک حقیقت است که بسیاری در اسرائیل، لهستان را که خود قربانی جنایات آلمان نازی شد، شریک جرم میدانند. بهگفتهٔ این مقام ارشد لهستانی، چنین احساسی در میان بخشی از اسرائیلیها نتیجهٔ سفرهای دستهجمعی برنامهریزیشدهای است که مدارس و نهادهای اسرائیلی برای بازدید از لهستان ترتیب میدهند. این دیپلمات لهستانی توئیت کرد که خانم کیرل را دعوت میکند به لهستان سفر کند و بر آگاهی خود بیفزاید.
نوا کیرل که علاوه بر بالاترین امتیاز از داوران حرفهای در لهستان و ارمنستان و آذربایجان، بیشترین رأی مردمی «تمامی کشورهای دیگر جهان» را هم کسب کرده و محبوبترین خواننده نزد مخاطبان در سرزمینهای غیر از کشورهای حاضر در مسابقات شده، در بازگشت به اسرائیل به ملاقات بنیامین نتانیاهو و همسرش هم رفت.
نخستوزیر اسرائیل با اشاره به جملهای که نوا هنگام اجرای ترانه از حاضرین میپرسد «آیا میخواهید رقص مرا ببینید؟»، به او گفت: «نوا، قطعاً نمیخواهی رقص مرا ببینی» اما تو باعث افتخار و سربلندی برای اسرائیل شدی.
کسب بیشترین آرای داوران حرفهای ارمنستان و آذربایجان و همچنین محبوبیت نوا در میان مخاطبان «یوروویژن» در این دو کشور رقیب در آسیای میانه، بهنوبهٔ خود مورد توجه رسانههای اسرائیلی قرار گرفت، که رسانهها این امر را با نزدیکیهای سالهای اخیر در روابط اسرائیل با هر دو دولت ایروان و باکو مرتبط دانستند.
اسرائیلیها و آذربایجانیها یکدیگر را ستایش میکنند
زمان کوتاهی پس از گشایش سفارت جمهوری آذربایجان در تلآویو و سفر الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل، به باکو، مختار ممداف، سفیر آذربایجان در اسرائیل، آیینهای صدمین سال تولد حیدر علیاف، رئیسجمهور پیشین آذربایجان و پدر رئیسجمهور کنونی، الهام علیاف، را به انگیزهای برای نزدیکترکردن مقامات اسرائیلی به آذربایجان تبدیل کرد.
اظهارات او و همچنین سخنان مقامات اسرائیلی در این مناسبتها انگیزهای برای رسانههای اسرائیلی بود تا روابط جاری اسرائیل و آذربایجان و چشمانداز آن را بار دیگر بررسی کنند.
سفیر آذربایجان به رسانههای اسرائیلی گفت «شباهت زیادی میان آذربایجان و اسرائیل میبیند؛ همان کارهایی که داوید بنگوریون با اعلام استقلال اسرائیل در راه تقویت سریع این کشور انجام داد، در آذربایجان از سوی حیدر علیاف صورت گرفت؛ هر دو کشور بر چالشهایی در طول دوران استقلال نوین خود روبهرو شده و بر آن غلبه کرده و کشوری مدرن برپا کردهاند».
بهگفتهٔ مختار ممداف، ملتها و کشورها برای عبور از بحرانهای سخت نیازمند رهبرانی هوشمند، شجاع و آیندهنگر هستند». او حیدر علیاف را رهبری از این جنس نامید که از همان ابتدا متوجه اهمیت رابطهٔ دو هزار سالهٔ مردم آذربایجان و یهودیان شد و سنگ بنای رابطهٔ خود را با شیمون پرس، اسحاق رابین و بنیامین نتانیاهو نهاد تا آیندهٔ روابطی را پایهگذاری کند که اکنون محقق شده است.
سفیر آذربایجان با دعوت از مهرههای تأثیرگذار اسرائیلی به آیینهای صدسالگی تولد حیدر علیاف گفت بهجز همکاری در امور امنیتی، زمینههای کشاورزی، گردشگری و پزشکی، دو کشور در جستوجوی راههایی تازه برای تقویت همکاری هستند و در «مسیری درست» قرار دارند.
شبکهٔ آی۲۴ در این باره نوشت در حال حاضر ۱۱۴ شرکت اسرائیلی نقشی بسزا در اقتصاد آذربایجان ایفا میکنند؛ پنلهای خورشیدی، توربینهای بادی و آبیاری قطرهای در آذربایجان به راه میاندازند، فناوریهای نوین خود را در اختیار آذربایجانیها قرار میدهند و مزارع مدرن و تأسیسات امروزی دامداری برای این کشور در دست ساخت دارند.
رافائل نبیزاده، یک فعال اقتصادی آذربایجانی، میگوید گندمی که در آذربایجان بر اساس آخرین فناوری اسرائیلی تولید میشود، تا دو سال دیگر به اسرائیل صادر خواهد شد.
اسرائیل همچنین دهها دانشجوی آذربایجانی را برای گذراندن دورههای یکساله دعوت کرده تا هنگام بازگشت به کشور خود، دانش فراگرفته از اسرائیلیها را در اختیار کشور خود قرار دهند.
آذربایجان کماکان ۴۰ درصد از نفت مورد نیاز اسرائیل را تأمین میکند و اسرائیل هم فروش عظیم تسلیحاتی به آذربایجان دارد.
بهنوشتهٔ راشل آبراهام در شبکه آی۲۴، زندگی یهودیان از گذشتههای دور در آذربایجان و نقش برجستهای که در جامعهٔ خود داشتهاند، یکی از دلایل نبود یهودستیزی در آذربایجان است. او بر این باور است که اشتراک دو کشور در برخورداری از جامعهٔ سکولار و چندفرهنگی، بردبار، سرشار از شور زندگی و تلاش پیگیر مردمانش برای شکوفایی، درحالیکه هر دو نیز از سوی برخی کشورهای غرب با تهدید مشروعیتزدایی روبهرو هستند، اسرائیل و آذربایجان را به یکدیگر نزدیک کرده است.
مایکل اورن، دیپلمات و معاون وزیر در دولت پیشین اسرائیل، گفت آذربایجان کشوری شیعه و «متحد بسیار مهم اسرائیل است که تلاش رژیم ایران را برای دشمنی از سوی اسلام شیعه با موجودیت اسرائیل رد میکند». آقای اورن که سالها سفیر اسرائیل در آمریکا نیز بوده، گفت آذربایجان سرزمینی است که به حقوق اقلیتها احترام میگذارد، با جامعهٔ یهودی خود با احترام رفتار میکند و به یاد داشته باشیم ما از مردمان در جامعهای سخن میگوییم که زنانش زودتر از زنان آمریکایی حق رأی داشتند.
بیشتر در این باره: افتتاح سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل؛ تاکید دو کشور بر همکاری متقابل در برابر ایراننظامی پیشین اسرائیلی کلید الاقصی را پس از ۵۶ سال پس داد
اسرائیل در روزهای گذشته آیینهای متعددی با عنوان «اتحاد اورشلیم» به یاد ورود نظامیانش به شرق اورشلیم و تسلط بر آن در جریان جنگ «ششروزه» سال ۱۹۶۷ برگزار کرد. تحولات ناشی از آن جنگ وضعیت خاورمیانه را تا دههها بعد تغییر داد و همچنان بسیاری از مسائل جاری منطقه از آن ناشی میشود.
یکی از آیینهای سالروز تسلط اسرائیل بر شرق اورشلیم، با نام «رژه پرچم»، با شرکت دهها هزار تن از اسرائیلیهایی که اکثر آنها از حامیان ادامهٔ تسلط کشورشان بر شرق اورشلیم و کرانهٔ باختری هستند، با حساسیت و واکنش زیادی از سوی فلسطینیان روبهرو شد و وضعیت در اورشلیم را بار دیگر برای چند روز متشنج کرد و هزاران نیروی امنیتی را به استقرار در کویوبرزنهای بخش باستانی این شهر سه هزار ساله کشاند.
اما بنیامین نتانیاهو نشست هفتگی دولت خود را در تونلهای حفرشده در زیر «تپه معبد» برگزار کرد و وزیر امنیت ملی اسرائیل نیز با حضور در محوطه الاقصی با عنوان «معبد مقدس یهودیان» گفت «در اورشلیم، ما صاحبخانه هستیم».
اما بهنوشتهٔ روزنامهٔ هاآرتص و شبکهٔ «کان»، به این مناسبت، یکی از نظامیانی که در عملیات جنگی سال ۱۹۶۷ مشارکت داشت و از نخستین نیروهای اسرائیلی بود که وارد مسجد الاقصی شده بود، در سالروز آن جنگ به اقدامی متفاوت دست زد.
یائیر باراک که در زمان جنگ ۲۴ سال داشت و عضو یگان چتربازان بود، کلید بزرگی را از درب مسجد الاقصی بیرون آورده و به مدت ۵۶ سال نزد خود نگاه داشته بود. آقای باراک این هفته با حضور در دفتر سازمان اوقاف اسلامی در الاقصی و دیدار با شیخ اعظم الخطیب، مفتی و مدیرکل اوقاف فلسطینی مسجد، کلید را در حضور دو خبرنگار به او تحویل داد.
کلید قدیمی دیگر درب الاقصی را باز نمیکند زیرا دربهای عظیم محوطه بارها عوض شده اما یائیر باراک گفت وجدان به او حکم میکرد که کلید را به صاحبان آن برگرداند. این نظامی پیشین به شبکهٔ «کان» گفت از مخالفان تسلط اسرائیل بر شرق اورشلیم و کرانهٔ باختری است، «اشغال» این مناطق و سیاست دهههای گذشته دولتهای اسرائیل را برنمیتابد و دولت کنونی نیز امکان بیشتری برای «تندروی» راستگرایان فراهم کرده که از نظر او «خطرناک» است.
در سالروز «جنگ ششروزه» همچنین رسانههای اسرائیلی از کلیدخوردن فیلم سینمایی جدیدی دربارهٔ آن رویداد خبر دادند. تدارکات این فیلم از حدود دو سال پیش در جریان بوده و قرار است فیلمبرداری آن با کارگردانی اُودِد راز از اسرائیل با بودجهٔ تأمینشده در نیویورک و با بازیگری شمار زیادی از هنرمندان اسرائیلی و چند بازیگر مشهور هالیوودی و فرانسوی در اورشلیم آغاز شود.
جنگهای اسرائیل و کشورهای عرب در طول دههها اموضوع فیلمهای سینمایی متعددی در آمریکا بوده اما شبکههای آمریکایی و خود اسرائیل در دوره اخیر دوباره به این رویدادها توجه کرده و سریالهای زیادی دربارهٔ آن ساختهاند.
شبکه آمریکایی اچبیاو بهتازگی جنگ «یوم کیپور» سال ۱۹۷۳ میان اسرائیل با مصر و سوریه را در سریالی با نام «دره اشک» در همکاری تلویزیونی با اسرائیلیها به تصویر کشید که «گرانترین تولید تلویزیونی» این شبکه در ارتباط با خاورمیانه بود.
بیشتر در این باره:
مرور هفتگی رسانههای اسرائیل؛ بازیگر «ویولنزن روی بام» جاسوس موساد از آب درآمدمرور هفتگی رسانههای اسرائیل؛ آمارها در ۷۵سالگی تأسیس این کشور چه میگویند؟مرور هفتگی رسانههای اسرائیل؛ «از کرامات سوء محاسبات در خاورمیانه»مرور هفتگی رسانههای اسرائیل؛ قصۀ ندیمه، «کشور یِهودا» و اندوه در لندنمرور هفتگی رسانههای اسرائیل؛ یک سفارتخانه دیگر، این بار در «۲۰ کیلومتری مرز ایران»؟