دبیر کل سازمان ملل در گزارش خود به شورای امنیت، تعهد ایران به توافق اتمی و برنامه جامع اقدام مشترک را تائید و بر لزوم حفظ آن تاکید کردهاست. در این گزارش در عین حال از ایران خواسته شده به نگرانیهای جامعه بینالمللی در مورد برنامه موشکی خود اهمیت بدهد.
رزمری دیکارلو، معاون سیاسی آنتونیو گوترش، در جلسه شورای امنیت در مورد قطعنامه آن نهاد در پیوند با «برجام»، به نقل از دبیر کل سازمان گفته است توافق اتمی دولت باراک اوباما و پنج قدرت جهانی دیگر با ایران، «بر سر یک تقاطع قرار گرفتهاست».
خانم دیکارلو روز شـشم تیر ماه به وقت نیویورک، به خروج دولت دونالد ترامپ از توافق اتمی اشاره کرده و گفته از منظر دبیر کل سازمان ملل متحد «مسائلی که مستقیما به برنامه مربوط نمیشوند باید بدون غرضورزی مورد توجه قرار گیرند، تا توافق و دستاوردهای آن حفظ شود».
معاون گوترش افزوده است: «دبیر کل ملل متحد، همزمان، از ایران میخواهد تا نگرانیهای مطرحشده توسط اعضای این سازمان، در مورد فعالیتهایی که بر خلاف محدودیتها و ممنوعیتهای "ضمیمه ب" [قطعنامه ٢٢٣١] هستند را مورد توجه قرار دهد».
اشاره خانم دیکارلو به ضمیمه قطعنامه شورای امنیت در مورد ایران است؛ در بخشی از «ضمیمه ب» قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل، که در تایید برجام صادر شده، از ایران خواسته شده به مدت هشت سال از فعالیتهای مربوط به برنامه موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای، دوری کند.
توافق اتمی، که در تیر ماه ۹۴ به دست آمد، محدودیتهایی را بر برنامه اتمی ایران اعمال کرده و به بازرسان بینالمللی امکان راستیآزمایی آن را میدهد، از سوی دیگر تحریمهای مربوط به فعالیتهای هستهای را بر میچیند.
دونالد ترامپ، از منتقدان سرسخت این توافق، به دلایل مختلف، از جمله محدودیتهای زمانی برجام، فعالیتهای ایران در منطقه و برنامه موشکی تهران، در نهایت از این توافق خارج شد.
دولت ترامپ با اشاره به برچیده شدن محدودیتهای ایران پس از دوره زمانی توافق هستهای، این نگرانی را مطرح کرده که جمهوری اسلامی «قادر خواهد بود حتی پیش از پایان توافق به توانایی ساخت جنگافزار اتمی دست یابد». دونالد ترامپ روز ۱۷ خردادماه گفته بود، خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران، باعث تغییر رفتار جمهوری اسلامی در منطقه شده است. ترامپ گفته: ایران دیگر مثل چند ماه پیش نیست. رهبران آنها متفاوت شدهاند و امیدوارم به جایی برسند که نزد ما بیایند با ما به مذاکره بنشینند و توافقی حاصل شود که هم برای آنها، هم ما و برای همه خوب باشد.
تهران از سوی دیگر ضمن انتقاد از خروج ایالات متحده از توافق، گفته بود حاضر به گفتوگو در مورد مسائل موشکی و یا منطقهای، آن هم در زمانیکه ایالات متحده از پایبندی به تعهدات خود در برجام شانه خالی میکند، نیست.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، ۳۰ خرداد در مقالهای با اشاره به شروط دوازده گانه مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، فهرستی از مطالبات تهران از واشینگتن را مطرح کرد.
متحدان اروپایی واشینگتن بارها بر لزوم حفظ برجام تاکید کردند، اما آنها با آمریکا در انتقاد از برنامه موشکی ایران و فعالیتهای آن در کشورهایی مانند سوریه و یمن همصدا شدهاند.
دبیرکل سازمان ملل، اواخر خردادماه، در نامه محرمانهای به شورای امنیت، گفته بود بررسی بقایای موشکهایی که شبه نظامیان حوثی از تابستان سال گذشته تاکنون به عربستان شلیک کردهاند، نشان میدهد که قطعات آنها در داخل ایران ساخته شده است. او همچنین افزوده بود: سازمان ملل قادر نیست مشخص کند این موشکها، قطعات و فناوری آنها در چه زمانی به یمن انتقال پیدا کرده و به همین دلیل هم نمیتواند تعیین کند که آیا قطعنامه شورای امنیت در این زمینه نقض شده است یا نه.
خانم دیکارلو روز شـش تیر ماه تاکید کرده از منظر دبیر کل سازمان ملل، بقایای پنج موشک پرتابشده از یمن به عربستان، از ژوئیه ۲۰۱۷ به این سو، نشان میدهد شباهتهای «کلیدی» بین آنها و موشکهای بالیستیک قیام-۱ وجود دارد و بخشهایی از موشکهای پرتابشده نیز در ایران ساخته شدهاند. معاون سیاسی گوترش مجددا تاکید کرده، دبیر کل قادر نیست با قاطعیت در مورد انتقال این موشکها یا قطعات آنها پیش یا پس از ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ نظر بدهد. اشاره خانم دیکارلو به زمانیست که «ضمیمه ب» اجرایی شدهاست.
رزمری دیکارلو در عین حال در مورد گزارش دریافتی از اسرائیل مبنی بر حضور هواپیمای بدون سرنشین ایران در سوریه، به اعضای شورای امنیت اطلاعرسانی کرد.
ارتش اسرائیل روز ۲۱ بهمن اعلام کرده بود که نیروی هوایی آن کشور یک «پهپاد ایرانی» را بر فراز بلندیهای جولان سرنگون کرده و جنگندههای اسرائیل در واکنش به این اقدام، مواضع متعلق به نیروهای ایرانی در خاک سوریه را بمباران کردند. در واکنش به این موضوع، جانشین فرمانده سپاه ایران گفته بود «ما هیچ خبری از جانب اسرائیل را تأیید نمیکنیم. اگر سوریها تأیید کنند ما نیز تأیید خواهیم کرد». این مقام ارشد سپاه در همان زمان تاکید کرده بود «برجام هیچ ارتباطی با توان موشکی ندارد» و ایران «هرگز راجع به آن مذاکره نمیکند».
رزمری دیکارلو به شورای امنیت گفتهاست دبیرخانه ملل متحد هنوز قادر به آزمایش پهپاد سرنگونشده نبوده، اما بر پایه تصاویری که اسرائیل در اختیار این نهاد گذاشته، به نظر میرسد شباهتهایی میان بال این هواپیمای بدون سرنشین، و پهپادی که ایران در اکتبر ۲۰۱۶ رونمایی کرد، وجود دارد. دیکارلو افزوده دبیرخانه ملل متحد اطلاعی در مورد صاحبان و کسانی که پهپادها را کنترل میکنند، ندارد.
در گزارش دبیر کل سازمان ملل تاکید شده که آژانس بینالمللی انرژی اتمی، برای ۱۲مین بار، پایبندی ایران به توافق اتمی را تائید کردهاست و تهران، داوطلبانه، اجازه بازدید از مراکز دیگر را، بنا بر پروتکل الحاقی، داده است.