باستان‌شناسانی که در شمال ترکیه سرگرم کاوش هستند اعلام کردند که در این منطقه بقایای یک «پستخانه» ایرانی و یک «آتشکده» زرتشتی را کشف کرده‌اند که مربوط به دوره هخامنشیان، یعنی ۲۵۰۰ سال پیش است.
به گزارش روزنامه‌های دیلی صباح و حریت ترکیه، این کشف در تپه تاریخی اولوز در نزدیکی روستای توکلوجاک در استان آماسیا در منطقه دریای سیاه ترکیه انجام شده است.
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستان‌شناسی دانشگاه استانبول، که رهبری تیم حفر و کاوش در این تپه تاریخی را برعهده دارد به رسانه‌های می‌گوید که کاوش‌های این تیم طی چهار سال گذشته بر آثار دوره ایرانی آناتولی تمرکز پیدا کرده و این تیم آثار بسیاری از این دوره به‌دست آورده است.
او توضیح داد که محل کشف شده یک چاپارخانه مرکزی ایرانی‌ها در منطقه بوده است و هیئت‌های نمایندگی در آن توقف کرده و اسبان خسته در این محل تعویض می‌شدند. به گفته او، از قرائن چنین برمی‌آید که این چاپارخانه بزرگ در تابستان و زمستان و به صورت شبانه‌روزی فعال بوده است.
به گفته پروفسور دونمَز، در این چاپارخانه یک تالار ستوندار و یک آتشگاه زرتشتی نیز کشف شده که اهمیت این محل را نشان می‌دهد.
شوکت دونمز می‌افزاید: «ایرانیان نخستین تمدنی هستند که سیستم پستی را به آناتولی آوردند. آنها امپراتوری عظیمی داشتند که از یونان تا آسیای مرکزی و مصر را دربر می‌گرفت و شاهنشاهی خود را از طریق فرمانداران محلی اداره می‌کردند.»
دونمز ادامه می‌دهد که به این خاطر «ایرانی‌ها نیاز داشتند که اخبار و اطلاعات درست را به طریقی از پایتخت به ولایات بفرستند و برای این امر شبکه‌ای از راه‌های مختلف را در قلمرو خود احداث کردند.»
این باستان‌شناس می‌گوید که ایرانیان هخامنشی در این شبکه مواصلاتی، مکان‌های ویژه‌ای را برای ایجاد پستخانه مرکزی (چاپارخانه) اختصاص داده بودند که تالار ستوندار تپه امروزی اولوز یکی از این مراکز بوده است.
به گفته او تیم باستان‌شناسی وی بقایای جاده عظیمی را پیدا کرده‌اند که در این محل به یک پرستشگاه و تالار ستوندار می‌رسد. شوکت دونمز اضافه می‌کند که «از دیدگاه طرح و شکل، کشف این جاده نخستین کشف در نوع خود مربوط به عصر آهن در آناتولی است.»
او در مورد بقیه سازه‌های هخامنشی این محل نیز توضیح می‌دهد «تالار کشف‌شده شش پایه سنگی دارد که احتمالاً ستون‌های چوبی بر آنها سوار بوده و میان آنها محل همایش بوده است.»
او تأکید می‌کند که کشف یک آتشکده در این محل نیز به منزله کشف قدیمی‌ترین حضور یکتاپرستی در محدوده آناتولی است.
تپه تاریخی اولوز (اولوز هویوق) در سال ۱۹۹۹ میلادی کشف شد و کاوش‌های باستان‌شناسی در آن از سال ۲۰۰۷ آغاز شد. باستان‌شناسان تاکنون جمعاً ۱۰ سکونتگاه قدیمی را در این محل کشف کرده‌اند.
پنج کارشناس از پنج دانشگاه مختلف، سه باستان‌شناس و ۱۵ کارشناس کاوش و مرمت هم‌اکنون سرگرم کار بر روی لایه ایرانی این محل هستند و کار آنها تا ماه سپتامبر امسال ادامه خواهد داشت.
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستان‌شناسی دانشگاه استانبول، سال گذشته نیز در مورد کشفیات تیمش در این محل به رسانه‌های گفته بود که اشاره مستقیمی در متون تاریخی به این محل دیده نشده اما هرودوت، مورخ یونان باستان، در نوشته‌های خود به شهری به نام «کریتالس» در شرق آناتولی اشاره کرده که به گفته او مقر لشکر خشایارشا بوده است. به گفته او بعید نیست این مقر همین تپه اولوز امروزی بوده باشد.
پیش از این از دوره ضمیمه شدن آناتولی به خاک ایران در ۲۵۰۰ سال پیش آثار دیگری در آناتولی پیدا شده که از آن‌جمله است کشف بنایی در منطقه اژه ترکیه.
در غرب ترکیه نزدیک سواحل دریای اژه بنای نسبتاً سالمی بر جای مانده که بی‌شباهت به آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد یا آرامگاه موسوم به «گوردختر» در کازرون نیست.
منابع: دیلی صباح، حریت دیلی نیوز و شبکه‌های اجتماعی