به دنبال انتشار کاریکاتوری در صفحه آخر روزنامه «شرق» به نام «چشم بندان»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می گوید که این کاریکاتور به «رزمندگان اسلام» توهین کرده است و هیات نظارت باید روزنامه شرق را توقیف کند.
کاریکاتور «چشم بندان» که در شماره روز سه شنبه، چهارم مهر، روزنامه شرق منتشر شده است، افرادی را نشان می دهد که در حال بستن چشم های یکدیگر هستند.
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشته است که ۱۲۰ نماینده مجلس این کاریکاتور را «موهن نسبت به رزمندگان اسلام» خوانده و بیانیهای در اعتراض به آن امضا کردهاند.
به گفته این معترضان، انتشار طرح مذکور با «هفته دفاع مقدس» مصادف است و اشاره آن به بستن سربندهای «یا زهرا» و غیره در زمان جنگ ایران و عراق توسط نیروهای ایرانی است و این کاریکاتور قصد دارد این نکته را القا کند که این سربازان «کورکورانه» به جبههها رفتهاند.
این در حالی است که این کاریکاتور، افرادی را بدون شاخصههای مشخص در حین بستن چشمهای یکدیگر نشان میدهد و هادی حیدری، طراح این کاریکاتور به خبرگزاری ایلنا گفتهاست که «منظور من از کشیدن این کاریکاتور به هیچ وجه پیامی نبوده که نمایندگان مجلس برداشت کردهاند.»
مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق، نیز گفته که «این طرح، جغرافیای خاصی ندارد و جهل جهانی را نشان میدهد.»
با وجود این توضیحات، محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز چهارشنبه گفت که «انتشار گسترده این کاریکاتور در رسانههای بیگانه نشان از یک هماهنگی در این مسئله داشت و ما متأسفیم که این کار توسط یک نشریه داخلی انجام شدهاست.»
محمد حسینی در ادامه گفت: «بلافاصله پس از مشخص شدن این موضوع ما اخطار کتبی به این روزنامه دادیم و قرار شد تا با تشکیل جلسه فوقالعاده هیات نظارت بر مطبوعات این مسئله بررسی شود و نظر ما توقیف این نشریهاست.»
وی افزود: «ما موضوع را به دادستانی اعلام کردهایم و مدعیالعموم نیز به طور مستقل میتواند وارد عمل شود.»
روزنامه شرق که گرایش اصلاحطلبی دارد پیش از این سه بار در دوران فعالیت خود توقیف شده است.
«هرگز فکر نمیکردیم چنین برداشتی شود»
مدیر مسئول روزنامه شرق به خبرگزاری ایلنا گفته است: «اساساً از هر طرحی برداشتهای مختلفی انجام میشود و هنگامی که طراح، این طرح را کشید در تمام دفتر روزنامه هیچ کس حتی به ذهنش هم نرسید که این طرح میتواند ارتباطی با دفاع مقدس داشته باشد.»
آقای رحمانیان افزود: «خود من ۱۸ ماه در جبهه بودم و پدر طراح کاریکاتور نیز جانباز جبهههای دفاع مقدس است و اگر میخواستیم با این طرح به کسی توهین کنیم در وهله اول به خودمان توهین کرده بودیم.»
رحمانیان برداشتهای نمایندگان و دیگران از این کاریکاتور را «مغرضانه» خواند و در پایان گفت: «این کاریکاتور ربطی به جغرافیا و تاریخ ندارد و تنها عدهای از انسانها را نشان میدهد که در چرخهای بیانتها چشمهای هم را به روی حقیقت میبندند و باز هم تاکید میکنم نه طراح و نه روزنامه هرگز فکر نمیکردند چنین برداشتی از این کاریکاتور انجام شود.»
واکنش کاریکاتوریست
هادی حیدری، طراح این کاریکاتور نویسنده کتاب «ادبیات کاریکاتور ایران در عصر اصلاحات» است و از سال ۸۴ سایت تخصصی کاریکاتور موسوم به «هادی تونز» را راهاندازی کردهاست.
وی عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی و از کاریکاتوریستها و روزنامهنگارانی است که سابقه همکاری با بسیاری از روزنامههای اصلاحطلب را در کارنامه خود دارد، و دو بار در زمان شکلگیری اعتراضها به نتایج اعلام شده برای انتخابات خرداد ۸۸، بازداشت شدهبود.
هادی حیدری روز چهارشنبه در گفتوگو با ایلنا گفت: «کسی که گذشته و خانواده من را میشناسد می تواند شهادت دهد که من از کشیدن این کاریکاتور چه هدفی داشتم و بر اساس چه معیارهای اخلاقی آن را طراحی کردهام.»
وی افزود: «منظور من از کشیدن این کاریکاتور به هیچ وجه پیامی نبوده که نمایندگان مجلس برداشت کردهاند. من میخواستم جهل را از طریق کشیدن افرادی که در روز روشن چشمبند به صورت خود میگذارند نشان دهم.»
هادی حیدری ضمن اشاره به جزئیات این کاریکاتور تصریح کرد: «کاریکاتور من هیچکدام از شاخصههای رزمندگان دوران جنگ را ندارد. رزمنده یونیفرم و لباس خاصی دارد و باید در لوکیشن خاصی قرار بگیرد.»
وی در مورد انگیزه معترضان نیز گفت: «این افراد کسانی هستند که بدون انتشار تصویر، علیه آن فضاسازی میکنند و میخواهند احساسات مردم را نسبت به رزمندگانی که جایگاه شان بالای سر من است تحریک کنند و این کار جنبه غیر اخلاقی دارد.»
کاریکاتور «چشم بندان» که در شماره روز سه شنبه، چهارم مهر، روزنامه شرق منتشر شده است، افرادی را نشان می دهد که در حال بستن چشم های یکدیگر هستند.
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشته است که ۱۲۰ نماینده مجلس این کاریکاتور را «موهن نسبت به رزمندگان اسلام» خوانده و بیانیهای در اعتراض به آن امضا کردهاند.
به گفته این معترضان، انتشار طرح مذکور با «هفته دفاع مقدس» مصادف است و اشاره آن به بستن سربندهای «یا زهرا» و غیره در زمان جنگ ایران و عراق توسط نیروهای ایرانی است و این کاریکاتور قصد دارد این نکته را القا کند که این سربازان «کورکورانه» به جبههها رفتهاند.
این در حالی است که این کاریکاتور، افرادی را بدون شاخصههای مشخص در حین بستن چشمهای یکدیگر نشان میدهد و هادی حیدری، طراح این کاریکاتور به خبرگزاری ایلنا گفتهاست که «منظور من از کشیدن این کاریکاتور به هیچ وجه پیامی نبوده که نمایندگان مجلس برداشت کردهاند.»
مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق، نیز گفته که «این طرح، جغرافیای خاصی ندارد و جهل جهانی را نشان میدهد.»
با وجود این توضیحات، محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز چهارشنبه گفت که «انتشار گسترده این کاریکاتور در رسانههای بیگانه نشان از یک هماهنگی در این مسئله داشت و ما متأسفیم که این کار توسط یک نشریه داخلی انجام شدهاست.»
محمد حسینی در ادامه گفت: «بلافاصله پس از مشخص شدن این موضوع ما اخطار کتبی به این روزنامه دادیم و قرار شد تا با تشکیل جلسه فوقالعاده هیات نظارت بر مطبوعات این مسئله بررسی شود و نظر ما توقیف این نشریهاست.»
وی افزود: «ما موضوع را به دادستانی اعلام کردهایم و مدعیالعموم نیز به طور مستقل میتواند وارد عمل شود.»
روزنامه شرق که گرایش اصلاحطلبی دارد پیش از این سه بار در دوران فعالیت خود توقیف شده است.
«هرگز فکر نمیکردیم چنین برداشتی شود»
مدیر مسئول روزنامه شرق به خبرگزاری ایلنا گفته است: «اساساً از هر طرحی برداشتهای مختلفی انجام میشود و هنگامی که طراح، این طرح را کشید در تمام دفتر روزنامه هیچ کس حتی به ذهنش هم نرسید که این طرح میتواند ارتباطی با دفاع مقدس داشته باشد.»
آقای رحمانیان افزود: «خود من ۱۸ ماه در جبهه بودم و پدر طراح کاریکاتور نیز جانباز جبهههای دفاع مقدس است و اگر میخواستیم با این طرح به کسی توهین کنیم در وهله اول به خودمان توهین کرده بودیم.»
رحمانیان برداشتهای نمایندگان و دیگران از این کاریکاتور را «مغرضانه» خواند و در پایان گفت: «این کاریکاتور ربطی به جغرافیا و تاریخ ندارد و تنها عدهای از انسانها را نشان میدهد که در چرخهای بیانتها چشمهای هم را به روی حقیقت میبندند و باز هم تاکید میکنم نه طراح و نه روزنامه هرگز فکر نمیکردند چنین برداشتی از این کاریکاتور انجام شود.»
واکنش کاریکاتوریست
هادی حیدری، طراح این کاریکاتور نویسنده کتاب «ادبیات کاریکاتور ایران در عصر اصلاحات» است و از سال ۸۴ سایت تخصصی کاریکاتور موسوم به «هادی تونز» را راهاندازی کردهاست.
وی عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی و از کاریکاتوریستها و روزنامهنگارانی است که سابقه همکاری با بسیاری از روزنامههای اصلاحطلب را در کارنامه خود دارد، و دو بار در زمان شکلگیری اعتراضها به نتایج اعلام شده برای انتخابات خرداد ۸۸، بازداشت شدهبود.
هادی حیدری روز چهارشنبه در گفتوگو با ایلنا گفت: «کسی که گذشته و خانواده من را میشناسد می تواند شهادت دهد که من از کشیدن این کاریکاتور چه هدفی داشتم و بر اساس چه معیارهای اخلاقی آن را طراحی کردهام.»
وی افزود: «منظور من از کشیدن این کاریکاتور به هیچ وجه پیامی نبوده که نمایندگان مجلس برداشت کردهاند. من میخواستم جهل را از طریق کشیدن افرادی که در روز روشن چشمبند به صورت خود میگذارند نشان دهم.»
هادی حیدری ضمن اشاره به جزئیات این کاریکاتور تصریح کرد: «کاریکاتور من هیچکدام از شاخصههای رزمندگان دوران جنگ را ندارد. رزمنده یونیفرم و لباس خاصی دارد و باید در لوکیشن خاصی قرار بگیرد.»
وی در مورد انگیزه معترضان نیز گفت: «این افراد کسانی هستند که بدون انتشار تصویر، علیه آن فضاسازی میکنند و میخواهند احساسات مردم را نسبت به رزمندگانی که جایگاه شان بالای سر من است تحریک کنند و این کار جنبه غیر اخلاقی دارد.»