جان کری، وزیر خارجه آمریکا میگوید که نقض ممنوعیتهای تسلیحاتی یا محدودیتهای موشکی ایران، موجب بازگشت خودکار تحریمهای سازمان ملل در قالب توافق هستهای نخواهد بود، گرچه گزینههای دیگری در این زمینه در دسترس هستند.
آقای کری که در رویداد چهرههای خبرساز رویترز سخن میگفت، یادآور شده که «ممنوعیتهای تسلیحاتی، به موضوع بازگشت خودکار تحریمها پیوند نخورده، و به تعهدات جداگانهای مرتبط است. بنابراین، تخطی از این ممنوعیتها به معنی نقض توافق هستهای نیست».
ممنوعیتها و محدودیتهای مرتبط با تسلیحات و موشکهای بالیستیک، از پیچیدهترین نکات بر سر دستیابی به نتیجه در مذاکرات هستهای بین ایران و شش قدرت جهانی بود.
خواست ایران که مورد حمایت روسیه و چین بود، پایان بخشیدن به محدودیتها در قالب توافق هستهای بود اما در نهایت بر اساس سند توافق ممنوعیتهای تسلیحاتی تا سقف پنج سال، و محدودیتهای موشکی تا سقف هشت سال باقی خواهند ماند.
همچنین بر اساس این توافق تحریمهای وضع شده در مورد ایران، در ازای محدودسازی طولانیمدت برنامه هستهایاش برچیده خواهد شد. اما قصور در محدودسازی برنامه هستهای منجر به بازگشت خودکار تحریمها خواهد شد.
خبرگزاری رویترز یادآور شده که تا اینجا و پیش از اظهارات وزیر خارجه آمریکا، روشن نبود که تخطی از ممنوعیتهای تسلیحاتی، و تحریمهای موشکی میتواند به بازگشت خودکار تحریمها بینجامد یا خیر.
با این حال آقای کری میگوید که اگر ایران محدودیتها و ممنوعیتهای تسلیحاتی و موشکی را نقض کند، حتی بدون احیای دوباره تحریمهای سازمان ملل، آمریکا و متحدانش «ابزارهای فراوانی در اختیار دارند».
وزیر خارجه آمریکا افزوده است که خارج از توافق هستهای، یک قطعنامه مشخص سازمان ملل وجود دارد که ایران را از ارسال سلاح به حزبالله منع میکند و قطعنامه مشخص و مستقل دیگری هم بر منع ارسال سلاح به شبهنظامیان شیعه عراق از سوی ایران، تأکید دارد.
آقای کری اضافه کرده است که سازمان ملل محدودیتهای مشابهی هم برای فروش سلاح به حوثیهای یمن، کره شمالی، و هر دریافت کننده بالقوه سلاح از ایران وضع کرده است.
اظهارات وزیر خارجه آمریکا در حالی است که پیشتر عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای ایران، گفته بود که اقدام احتمالی ایران برای «آزمایش موشکهای میانبرد» نقض توافق اتمی وین نخواهد بود و «حداکثر» نقض قطعنامه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.
آقای عراقچی همچنین به تازگی در جمع مدیران صدا و سیما گفته بود که ایران حاضر نیست حزبالله لبنان را قربانی برنامه هستهای خود کند و نمیتواند به این گروه سلاح ندهد.
«سازوکار نظارتی جدید»
بخش دیگری از گفتههای جان کری در رویداد چهره خبرساز رویترز، به سازوکارهای نظارتی در مورد ایران اختصاص داشت.
وزیر خارجه آمریکا در این باره گفته است که ساختار جدیدی جایگزین هیئت متخصصان سازمان ملل خواهد شد. هیئتی که تا کنون عهدهدار انطباق رژیم تحریمهای سازمان ملل بوده، و به گفته آقای کری ظرف ماههای آینده و بر اساس توافق هستهای منحل میشود.
وزیر خارجه آمریکا اضافه کرده است که بر اساس سازوکار نظارتی جدید سازمان ملل که جایگزین هیئت کارشناسان خواهد شد، کارهای نظارتی بیشتری میتواند توسط آمریکا و متحدانش صورت گیرد.
آقای کری تأکید کرده که «برای این کار ما وابسته به سازمان ملل نیستیم، و تصور میکنم اسرائیل و دیگران ازاین بابت بیشتر خوشحال خواهند بود» و افزوده است که آمریکا و متحدانش برای این اقدام، به توان اطلاعاتی، جاسوسی و نظامی خود متکی هستند، و با اسرائیل و دیگر کشورها همکاری خواهند کرد.