رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید که این کشور روز سه‌شنبه جزئیات تحقیقات درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، در کنسولگری عربستان در استانبول را منتشر می‌کند.
رجب طیب اردوغان که روز یکشنبه ۲۹ مهر در یک اجتماع عمومی صحبت می‌کرد، افزود: «ما به دنبال اجرای عدالت در این پرونده هستیم، و تمام حقایق فاش خواهد شد، نه فقط از طریق برداشتن گام‌های معمولی بلکه کل حقیقت مشخص خواهد شد».
وی گفت: «من روز سه‌شنبه در نشست حزب در این زمینه صحبت می‌کنم. چرا ۱۵ نفر آمدند... ولی ۱۸ نفر بازداشت شدند... درباره این جزئیات صحبت خواهد شد».
اشاره رئیس‌جمهوری ترکیه به ورود یک تیم ۱۵ نفره از عربستان با دو جت خصوصی به این کشور برای قتل جمال خاشقجی است. عربستان بعد از دو هفته تکذیب دست داشتن خود در ناپدید شدن این روزنامه‌نگار، جمعه شب سرانجام پذیرفت که وی در کنسولگری سعودی «مرده است».
ریاض اعلام کرد که در این رابطه ۱۸ نفر بازداشت شده‌اند.
با این حال، یک مقام سعودی روایت دیگری بیان کرده و گفته که آقای خاشقجی خفه شده است.
روایت جدید مبتنی بر جزئیاتی است که چگونه تیم ۱۵ نفره سعودی با خاشقجی روبرو شدند، به او دارو خوراندند و وی را ربودند و زمانی که این روزنامه‌نگار مقاومت کرد، او را خفه کردند.
یک از اعضای تیم سپس لباس‌های خاشقجی را به تن کرد تا این طور وانمود شود که او کنسولگری عربستان را ترک کرده است.
روایت‌های متناقض مقام‌های ریاض در این زمینه واکنش بسیاری از کشورهای جهان را برانگیخت و آنها خواستار تحقیقات کامل و کشف حقیقت درباره نحوه کشتن وی و همچنین سرنوشت جسد او شدند.
ساعاتی پیش از این اظهارات آقای اردوغان، یک عضو ارشد حزب حاکم «عدالت و توسعه» ترکیه گفت که کشورش اجازه نخواهد داد که در پرونده کشتن جمال خاشقجی لاپوشانی صورت گیرد.
نعمان کورتولموس، معاون رهبر این حزب، در گفت‌وگو با «سی‌ان‌ان ترک» هشدار داد که عواقب این کار می‌تواند «مهلک» باشد.
معاون رهبر حزب عدالت و توسعه گفته است: «وقتی این حادثه این‌طور در جهان پیچیده است، مقام‌های سعودی نمی‌توانند این داستان را سرهم کنند که تیمی از عربستان وارد شده و دو یا سه نفر آنها خاشقجی را به قتل رسانده‌اند».
آقای کورتولموس افزوده است: «جنایت صورت گرفته در یک کنسولگری نمی‌تواند بدون اطلاع مقام‌های ارشد دولت آن کشور صورت گرفته باشد. اگر این جنایت همان طور که گفته شده است، صورت گرفته باشد، اگر شواهد به این نتیجه رسیده باشد، وضعیت مهلک خواهد بود و عواقب قانونی جدی به دنبال خواهد داشت».
الجبیر: قتل جمال خاشقجی «اشتباهی بزرگ و مهلک» بود
وزیر خارجه عربستان سعودی می‌گوید که قتل جمال خاشقجی در داخل کنسولگری سعودی در استانبول «اشتباهی بزرگ و مهلک» بود و به خانواده این روزنامه‌نگار قول داد که عوامل مقصر در این حادثه مجازات خواهند شد.
عادل الجبیر روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «فاکس نیوز» گفت: «این یک اشتباه وحشتناک است. این یک تراژدی وحشتناک است. ما با آنها (خانواده خاشقجی) ابراز همدردی می‌کنیم. درد و رنج آنها را درک می‌کنیم».
وی افزود: «متاسفانه، اشتباهی بزرگ و مهلک اتفاق افتاد و من مطمئنم کسانی که مسئول این کار بودند حساب پس خواهند داد».
وزیر خارجه عربستان در عین حال مدعی شد که محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، از برنامه قتل خاشقجی مطلع نبوده است. بن سلمان متهم است که دستور این قتل را صادر کرده است.
عقیده من این است که محمد بن سلمان در این قضیه دست داشته، آن را هدایت کرده و اینکه (خاشقجی) با قصد قبلی کشته شده است.رئیس جمهوریخواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا
ادامه واکنش‌های بین‌المللی
واکنش‌های بین‌المللی به کشته شدن جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان همچنان ادامه دارد و در تازه‌ترین مورد، سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه روز یکشنبه با انتشار بیانیه مشترکی، ضمن محکوم کردن قتل این روزنامه‌نگار، اعلام کردند که «ضرورت فوری ایجاب می‌کند تا آنچه اتفاق افتاده است روشن شود».
این سه کشور گفته‌اند که حملات به روزنامه‌نگاران غیرقابل قبول و «موجب نگرانی وسیع هر سه کشور» است.
آنها افزوده‌اند «فرضیات» مطرح شده در تحقیقات سعودی باید منطبق بر حقایق باشند تا اعتبار آنها تایید شود.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، فرانسه، بریتانیا و آلمان خواستار تلاش بیشتر برای روشن شدن حقیقت شده و افزوده‌اند که تا زمان دریافت توضیحات بیشتر، در این زمینه قضاوت نخواهند کرد.
در همین حال، سناتور جمهوریخواه باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، گفت که به اعتقاد او، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی دست داشته است.
آقای کورکر روز یکشنبه به شبکه تلویزیونی «سی‌ان‌ان» گفت: «عقیده من این است که محمد بن سلمان در این قضیه دست داشته، آن را هدایت کرده و اینکه (خاشقجی) با قصد قبلی کشته شده است».
وی با اشاره به ولیعهد عربستان اظهار داشت: «آیا نظرم این است که او این کار را انجام داده است؟ بله، فکر می‌کنم او این کار کرده است».
رئیس کمیته روابط خارجی سنا تصریح کرد: «من به دنبال اطلاعات بیشتری هستم، ولی حس من این است».
در این زمینه، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، درباره ادامه فروش سلاح از سوی کشورش به عربستان ابراز تردید کرد.
عربستان سعودی یکی از بزرگ‌ترین خریداران جنگ‌افزار از آلمان است.
هایکو ماس روز شنبه به شبکه تلویزیونی آ.ار.د آلمان گفت: «تا وقتی تحقیقات در این زمینه (مرگ خاشقجی) ادامه دارد و تا زمانی که نمی‌دانیم چه اتفاقی افتاده است، مبنایی برای گرفتن تصمیم مثبت جهت صدور سلاح به عربستان نداریم.»
اظهارات وی پس از آن بیان شد که او و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در بیانیه مشترکی خواستار شفاف‌سازی رهبران عربستان درباره افرادی شدند که در مرگ ستون‌نویس روزنامه واشینگتن‌پست دست داشته‌اند.
این در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا با وجود اتفاقی که برای جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در ترکیه افتاده، از تصمیمش برای ادامه فروش سلاح به این کشور خبر داده است.
وی با اشاره به سفارش تسلیحاتی گسترده عربستان سعودی از ایالات متحده، و اینکه این سفارش بزرگ فرصت‌های شغلی زیادی در ایالات متحده ایجاد کرده، گفته است: «می‌گویند از تو می‌خواهیم این سفارش را لغو کنی. خوب آیا این به معنی آسیب زدن به کشور خودمان نیست؟ می‌گویند آمریکا به ما [جنگ‌افزار] نمی‌فروشد، پس ما از چین یا روسیه می‌خریم. البته کشورهای دیگری هم هستند».
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان همچنین در ادامه اظهارات خود اعلام کرد برلین در اجلاس آینده سرمایه‌گذاری که هفته آینده در ریاض برگزار خواهد شد شرکت نخواهد کرد.
در روزهای اخیر مقامات اقتصادی و تجاری و همین طور وزیران خارجه کشورهای فرانسه، بریتانیا، آلمان و هلند نیز اعلام کردند که در این اجلاس شرکت نخواهند کرد.
اجلاس آینده سرمایه‌گذاری در عربستان سعودی سال گذشته تحت عنوان «داووس صحرا» و با هدف جلب و مشارکت چهره‌های مهم اقتصاد جهانی برنامه‌ریزی شد.
علاوه بر شماری از مقام‌های اقتصادی و سیاسی کشورهای غربی، کریستین لاگارد رئیس صندوق بین‌المللی پول و جیم یونگ کیم رئیس بانک جهانی نیز اعلام کرده‌اند که در این اجلاس شرکت نخواهند کرد.
از سوی دیگر، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، از بیانیه حکومت عربستان در اذعان به کشته شدن این روزنامه‌نگار منتقد استقبال کرد ولی گفت که پادشاهی سعودی باید تحقیقات کامل و شفافی در این زمینه انجام دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وی اظهار داشت: «من دیدم که مقام‌های سعودی رویه خود را عوض کرده‌اند، به واقعیات گردن نهاده‌اند و تا حدودی مسئولیت قبول کرده‌اند، لذا این خودش پیشرفت است. ولی حقیقت باید کاملا روشن شود».
وزیر دارایی فرانسه می‌گوید اینکه گسترش روابط با عربستان چطور پیش خواهد رفت، «بستگی به چگونگی اعلام حقیقت، تحقیقات صورت گرفته و نتایج بدست آمده خواهد داشت».
آقای لومر تصریح کرد: «اگر آنها این روند را با انجام تحقیقات کامل و هدف برملا کردن حقیقت ادامه دهند، به نظرم مناسبات استراتژیک میان ما و عربستان می‌تواند حفظ شود».
در همین حال، خبرگزاری فرانسه گزارش داده که بازپرسان ترکیه شمار بیشتری از شاهدان را احضار کرده‌اند تا درباره اتفاقات مربوط به قتل جمال خاشقجی شهادت دهند.
شبکه تلویزیونی «ان‌تی‌وی» روز یکشنبه گزارش داد که ۲۵ شاهد در این زمینه احضار شده‌اند. این شبکه جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرده است.
بازپرسان ترکیه روز جمعه نیز از کارکنان کنسولگری عربستان در استانبول بازجویی کرده بودند، از جمله راننده کنسولگری، افراد فنی و حسابداران.
امکان تحریم عربستان از سوی آمریکا؛ «فعلا اظهارنظر نمی‌کنیم»
در همین حال، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اظهارنظر درباره احتمال تحریم عربستان سعودی از سوی آمریکا به‌دلیل قتل خاشقجی را زودهنگام دانسته است.
به گزارش رویترز، منوچین روز یکشنبه افزود که باید منتظر پایان یافتن تحقیقات در این زمینه و اعلام نتایج نهایی ماند.
وی تائید مرگ این روزنامه‌نگار از سوی عربستان در کنسولگری خود در ترکیه را هم «قدمی مثبت، اما ناکافی» خواند.
به‌دنبال ناپدید شدن خاشقجی، عربستان که بارها گفته بود از وضعیت جمال خاشقجی بی‌خبر است، قتل وی را در جریان یک درگیری در ساختمان کنسولگری خود در استانبول تائید کرد.
منابع ترکیه می‌گویند که خاشقجی توسط یک تیم ۱۵ نفره «تکه تکه» شده است، اما حکومت سعودی می‌گوید که او در پی یک نزاع در کنسولگری کشته شده و مقام‌های سعودی از محل جسد او بی‌خبرند.
در واکنش به این بیانیه، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، با رهبران اروپایی همصدا شده و گفته است که خواهان جوابی بیشتر از سوی سعودی‌ها درخصوص این پرونده است.
او با اشاره به ناپدید ماندن جسد جمال خاشقجی با ذکر اینکه «می‌خواهیم بفهمیم کجاست و چه اتفاقی افتاد» اضافه کرده که در مورد واکنش ایالات متحده به این قضیه در حال رایزنی با کنگره آمریکا است.
خبرگزاری رویترز همچنین به نقل از یکی از مقام‌های ارشد سعودی نوشته تیم ۱۵ نفره‌ای که برای کشتن خاشقجی به کنسولگری عربستان در ترکیه رفته بودند، وی را به تزریق مواد مخدر و ربودن تهدید کردند که منجر به درگیری میان آنها شد و در نهایت این روزنامه‌نگار در جریان این درگیری کشته شد.
روایت این مقام سعودی که خواسته ناشناس بماند، با روایتی که در بیانیه رسمی پادشاهی سعودی منتشر شد، تفاوت‌هایی دارد.
به گفته وی، پس از کشته شدن خاشقجی، یکی از اعضای تیم ضربت، لباس‌های او را به تن می‌کند و از کنسولگری خارج می‌شود تا این طور به نظر برسد که این روزنامه‌نگار، ساختمان را ترک کرده است.
