محمد اسلامی، رئيس سازمان انرژی اتمی ایران، روز پنج‌شنبه، ۲۵ شهریورماه، گفت که بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک باید «با حداکثر سرعت» انجام شود.
بر اساس برجام، ایران فعالیت این نیروگاه ۴۰ مگاواتی را متوقف کرد و قرار شد ساختار رآکتور طوری تغییر کند که قادر به تولید پلوتونیوم که برای تولید سلاح‌های هستهای کاربرد دارد، نباشد.
با وجود این که بحث قرارداد بازطراحی بین ایران و چین از فروردین ۹۶ مطرح بود ولی دولت ایران مرداد سال ۹۸ از آغاز مراحل بازطراحی این رآکتور خبر داد و مسئولان سازمان انرژی اتمی ایران وعده دادند که سال ۱۴۰۱ به صورت نهایی راه‌اندازی می‌شود و برای درمان سرطان و سایر مصارف پزشکی ایزوتوپ تولید کند.
آقای اسلامی نیز در دیدار روز پنج‌شنبه، ۲۵ شهریور، خود از مجتمع هستهای اراک گفت که محصولات تولیدی کارخانه آب سنگین اراک در «زمینه‌های دارویی و درمانی» خواهد بود و این بخش در زمینه «اقتصاد هستهای» فعالیت می‌کند.
پس از امضای برجام، آمریکا و چین به طور مشترک ریاست گروه کاری مسئول پروژه تغییر ساختار رآکتور اراک را برعهده گرفتند اما پس از خروج آمریکا از برجام، بریتانیا مسئولیت تائید جزئیات این پروژه را بر عهده گرفت و چین نیز همکار تهران در این زمینه است.
در سخنان آقای اسلامی به همکاری چین اشاره‌ای نشده و او تنها تاکید کرده است این پروژه باید با «بهره‌گیری از توانمندی صنایع داخلی» به نتیجه برسد.
اسفند سال گذشته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، گفته بود ایران «در کنار چینی‌ها» سعی کرده که کار بازطراحی را جلو ببرد ولی بدون «چینی‌ها هم می‌توانیم این پروژه را ادامه دهیم».
ایران همچنین پیش از این هشدار داده بود که اگر روند بازطراحی این رآکتور کند شود، ایران سراغ استفاده از رآکتور قدیمی می‌رود.
رآکتور قدیمی توانایی تولید هشت کیلوگرم پلوتونیوم را داشت که به گفته علی‌اکبر صالحی، رئيس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران، «دقیقا به اندازه ساخت یک بمب اتمی» بود.
ایران: منشأ آلودگی اعلام‌شده از سوی آژانس کاملا ناشناخته است
در همین حال کاظم غریب‌آبادی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنج‌شنبه گفت که ایران درباره آلودگی اورانیوم ضعیف شده «در یکی از مکان‌ها» توضیح مکتوب داده و «منشاء آلودگی اعلام شده توسط آژانس» برای دولت ایران «کاملاً ناشناخته است».
او گفته است تحقیقات ایران نشان داده که در این مکان «هیچ سابقه‌ای از فعالیت هستهای» وجود ندارد و آژانس انرژی اتمی را متهم کرده است که «هر زمان به بستن یک موضوع نزدیک می‌شویم، سوالات جدیدی را مطرح می کند تا با یک فرآیند باز و بی‌انتها مواجه شویم».
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز ۲۲ شهریور، با ابراز نگرانی درباره پاسخگو نبودن ایران گفته بود: «همچنان به‌شدت نگرانم که مواد هستهای در تأسیسات از پیش اعلام نشده وجود داشته و آژانس از مکان نگهداری این مواد باخبر نیست.»
او گفت یکی از مواردی که به نگرانی فزاینده او دامن می‌زند این است که «پس از دو سال همچنان موضوع پادمانی در ارتباط به چهار مکان در ایران که از پیش اعلام نشده، حل نشده است».
ایران و کشورهای عضو برجام تاکنون شش دور مذاکره برای احیای برجام در وین برگزار کرده‌اند. این مذاکرات به نتیجه مشخصی نرسیده، ولی بروز اختلافات بین ایران و آژانس نیز بر روند مذاکرات تاثیر گذاشته است.
در تازه‌ترین تلاش‌ها ایران و آژانس برای «تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی» توافق کرده‌اند و قرار است دو دور دیگر مذاکرات فنی در تهران و وین برای حل مشکلات برگزار شود.
