دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، روز جمعه اعلام کرد برخی از معافیت‌های تحریمی ایران را که در اواخر دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ لغو شده بود بازگردانده است تا «زمینه بازگشت متقابل به برجام فراهم شود».
وزارت خارجه آمریکا گزارشی را با امضای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، به کنگره ارسال کرده است که در آن تاکید شده، تعلیق برخی از تحریم‌ها علیه بخش غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران با هدف «تسهیل روند مذاکرات وین» انجام گرفته است.
در نسخه‌ای از این گزارش که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده، آمده است که «این اقدام همچنین با هدف کمک به منافع منع اشاعه و ایمنی هسته‌ای ایالات متحده و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران طراحی شده» و به معنای قطعی شدن بازگشت به برجام نیست.
این معافیت‌ها به شرکت‌های روسی، چینی و اروپایی اجازه می‌دهد برای همکاری با پروژه‌های غیرنظامی ایران در نیروگاه اتمی بوشهر، آب سنگین اراک و رآکتور هسته‌ای تهران فعالیت کنند.
در پی خروج دولت پیشین آمریکا از توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ موسوم به برجام، این معافیت‌ها نیز طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به عنوان بخشی از سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران لغو شد.
پیش از آن، قرار بود به واسطه برجام همکاری کشورها و شرکت‌های خارجی با بخش غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران میسر شود تا استفاده از سایت‌های هسته‌ای ایران برای توسعه تسلیحات را دشوارتر کند.
در پی انتشار خبر تمدید معافیت‌ها و در واکنش به برخی منتقدان که این معافیت‌ها را لغو تحریم‌ها توصیف کرده بودند، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در توییتی تاکید کرد: «تا تهران به تعهدات هسته‌ای خود در چارچوب توافق برجام برنگردد، تحریم‌های ایران را لغو نکرده و نخواهیم کرد.»
او افزود: «ما دقیقا همان کاری را انجام دادیم که دولت قبلی کرد: به شرکای بین‌المللی خود اجازه دادیم تا به خطرهای فزاینده مرتبط با منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در ایران رسیدگی کنند.»
تاکنون هشت دور از گفت‌وگوهای غیرمستقیم آمریکا و ایران با هدف بازگشت متقابل به توافق برجام و از سرگیری پایبندی ایران به تعهدات خود، با حضور دیگر شرکای برجام در وین انجام گرفته است.
برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام، در دوران باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا، به دست آمد و جو بایدن متعهد شد که تلاش کند ایالات متحده را به آن توافق بازگرداند.
دیپلمات‌های ایران و آمریکا در هفته‌های اخیر بارها اعلام کرده‌اند که مذاکرات وارد آخرین مرحله شده است و باید تصمیمات سیاسی گرفته شود و یکدیگر را متهم می‌کنند که با پرهیز از چنین تصمیماتی، مانع رسیدن به توافق هستند.
مقام‌های ایران در هفته‌های گذشته بارها گفته‌اند خواستار لغو تمام تحریم‌هایی هستند که در دوران دونالد ترامپ اعمال شده است. دولت بایدن اما می‌گوید فقط می‌تواند تحریم‌های ناقض برجام را لغو کند و تحریم‌هایی را که با عناوینی چون «حمایت از تروریسم» یا «نقض حقوق بشر» وضع شده‌اند نمی‌تواند لغو کند.
