خبرسازترین فعالیت انتخاباتی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری در روز جمعه اظهارات مسعود پزشکیان بود که برخوردهای پلیس برای اعمال حجاب اجباری با عنوان «طرح نور» را به «سیاهی» تشبیه کرد.
نامزد جریان اصلاحطلبی در این دوره از انتخابات ظهر جمعه ۲۵ خرداد در همایش زنان ستاد انتخاباتی خود، درباره مطالبه برخی از زنان حاضر در همایش مبنی بر برچیدهشدن «طرح نور»، گفت: «در زبان ترکی ضربالمثلی داریم که میگوید حالا به سیاهی میگویند نور.»
او از مداخلات ۴۰ ساله حکومت برای آنچه «درستکردن حجاب و مسائل دیگر در جامعه زنان» نامید، انتقاد کرد و پرسید: «آیا تاکنون این اتفاق افتاده است؟»
این نامزد انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد: «خیلی ساده است که بررسی شود و ببینید که مداخلهای که به اسم نور انجام میدهند، ما را به طرف سیاهی میکشد یا نور.»
پزشکیان در عین حال افزود که «وعده» نمیدهد، اما «هر کاری از دستم بربیاید در تغییر چنین وضعیتی» انجام میدهم و «بلاشک مدافع حقوق زنان خواهم بود».
در تصاویری که از این همایش کمتعداد منتشر شده، چند زن بدون حجاب اجباری نیز دیده میشوند که شماری از کاربران فضای مجازی نوشتهاند چه پزشکیان مطالبه آنها در زمینه آزادی پوشش را دنبال کند و چه نه، نفس حضور بدون حجاب آنها در یک برنامه انتخاباتی، برای جامعه مدنی ایران و جنبش «زن زندگی آزادی» دستاورد بزرگی است.
در یکی از ویدئوهایی که از همایش کمتعداد منتشر شده، دستکم یکبار فریاد «زن زندگی آزادی» شنیده میشود.
از سوی دیگر، شمار دیگری از کاربران نیز این همایش را همایش مردان دولتهای خاتمی و روحانی نامیدهاند که با اعضای خانواده خود در این همایش شرکت کرده بودند.
قدیانی: شرکت در انتخاباتِ نمایشی انفعال است نه تحریم
با آنکه فعالیتهای جریان اصلاحطلبی و چهرههای نزدیک به این جریان ادامه دارد و شماری از آنها تلاش میکنند دستکم در شبکههای مجازی، شور انتخاباتی ایجاد کنند، ابوالفضل قدیانی، فعال سیاسی مخالف حکومت ایران و رهبر جمهوری اسلامی، در متنی که در وبسایت زیتون منتشر شده، بر ضرورت تحریم انتخابات تأکید کرد.
آقای قدیانی انتخابات را «خیمهشببازی» نامیده و نوشته که «تحریم این انتخابات نمایشی-فرمایشی هم خود کنشی مدنی و مؤثر است و هم...بسترساز کنشگریهای آینده»
این فعال سیاسی، افزوده: «برخلاف آنچه که برخی میگویند تحریم انتخابات انفعال نیست، شرکت در انتخابات مجلس و دولت نمایشی-فرمایشی که چنین عقیم و افلیج شده انفعال کامل است. شرکت در انتخابات بدون هیچ برنامه، اراده و توانی برای مهار استبداد تسلیم محض است. شرکت در انتخاباتی که به استبداد حاکم، بیمزد و منت مشروعیت و لاجرم طول عمر میبخشد تا شیره جان تتمه سرمایه اجتماعی این ملت را ببلعد، مُعِدّ ویرانی بیشتر این مرزوبوم کهن است.»
او به طعنه خطاب به افرادی که میگویند باید از «فرصت» انتخابات استفاده کرد نیز نوشته: «گویی از طریق خیمهشببازی انتخابات، که بازیگران و قوانین خلقالساعهاش دیگر جزءبهجزء مطابق هوس مستبد امروز ایران علیخامنهای تعیین میشوند، تا کسی که کوچکترین شائبهای از عدم متابعت بیچونوچرا یا تأثیرگذاری در آینده کشور برخلاف خواستهای خودکامه قدرت پرست حاکم بر ایران در ناصیهاش نوشته شده حذف شود- میتوان در کار کشور کارستان کرد.»
او در عین حال بدون نامبرده از پزشکیان، علی خامنهای و «اتاق فکر» او را پشت پرده تأیید صلاحیت این نامزد انتخابات معرفی کرده و افزوده هدف او این است که «مشروعیت حکومتش را، که بالکل از دست رفته، دوباره بدست آورده است و شیب تند مشروعیتزدایی از استبداد ولایت مطلقه فقیه را معکوس» کند.
باوجود سکوت شماری از چهرههای شناختهشده جریان اصلاحات از جمله مصطفی تاجزاده در قبال این انتخابات، شماری از فعالان سیاسی نزدیک به اصلاحطلبان از جمله عباس عبدی خواستار نقد سیاستهای سه ساله دولت ابراهیم رئیسی شدهاند و از نامزدها پرسیده چرا از نقد دولت کنونی پرهیز میکنند؟
این درخواست که احتمالاً با هدف افزایش شور انتخاباتی مطرح شده، در شرایطی صورت گرفته که ابراهیم رئیسی و هیئت همراه او «شهید خدمت» نام گرفتهاند و حتی رهبر جمهوری اسلامی نیز بر اقدامات کمسابقه او به عنوان یک رئیسجمهور تأکید کرده است.
تا این مرحله از تبلیغات، هنوز هیچیک از نامزدهای انتخاباتی به صراحت به نقد عملکرد رئیسی و کابینهاش نپرداختهاند.
احمد علمالهدی، پدر همسر ابراهیم رئیسی و نماینده علی خامنهای در استان خراسان رضوی، در خطبههای نماز جمعه دیروز مشهد گفت: « در جریان شهادت شهید جمهور، نباید بگذاریم دو اتفاق بیفتد، یکی اینکه در سایه اسطوره سازی، شخصیت مدیریتی مرحوم آیت الله رئیسی زیر سؤال برود و دوم اینکه دولت سیزدهم ناکارآمد جلوه کند.»
اینبار مشاوران قالیباف خبرساز شدند
محمدباقر قالیباف در ادامه برنامههای تبلیغاتی خود، شامگاه جمعه، ۲۵ خرداد در برنامه میزگرد اقتصادی کاندیداهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که از شبکه اول سیما پخش شد، گفت که «نباید رئیس دولتی بیاید که ایدههایش را بخواهد تمرین کند».
به نظر میرسد قالیباف که در روزهای گذشته بیشتر از سایر نامزدها بر سر ماجرای شکایت از خبرنگاران، تحت فشار و مورد انتقاد قرار گرفته، این اظهارات را خطاب به سعید جلیلی بیان کرده باشد.
او گفت: «امروز دخل و خرج خانوادههای ایرانی حتی برای کسانی که درآمد ثابت دارند، با هم همخوانی ندارند. بر این اساس، نباید رئیس دولتی روی کار بیایید که آگاه به مسائل نباشد و اقتدار نداشته باشد. نباید کسی بیاید که توان اجماعسازی، کارنامه قوی و تجربه نداشته باشد.»
رئیس مجلس شورای اسلامی اضافه کرد که رئیس جمهوری آینده در طول اجرای برنامه هفتم باید به مردم بگوید که چه چیزی روی زمین و چه در سفره مردم میآورد و «باید بگوید در زیرساختها، تولید پیشرفت چه اتفاقی رخ میدهد و آثار آن در سفره مردم دیده شود.»
قالیباف در عین حال «بیتدبیری، بی عرضهگی در کار و ناکارآمدی و فساد و حیف کردن سرمایه» را از جمله اشکالات اداره کشور نامید و بر مهار تورم و رشد اقتصادی تأکید کرد.
فارغ از اظهارات قالیباف، موضوعی که در شبکههای اجتماعی از حضور او در این برنامه تلویزیونی خبرساز شده، حضور مشاورانش مجید شاکری و امیر سیاح به همراه او در این برنامه بود.
برخی کاربران نوشتهاند مجید شاکری پیش از این موافق فیلترینگ تلگرام و از مخالفان پیوستن ایران به «گروه ویژه اقدام مالی در مورد پولشویی»، افایتیاف بود.
در دولت حسن روحانی، مباحثات طولانی در کابینه برای پیوستن جمهوری اسلامی به افایتیاف انجام شد تا ایران در فهرست سیاه این گروه قرار نگیرد، اما در پی مخالفت شدید اصولگرایانِ حاکم بر مجلس این امر محقق نشد.
پس از انتقادات برخی کاربران مبنی بر «توهین» امیر سیاح، دیگر مشاور قالیباف به کارمندان دولت، او در ویدئویی این موضوع را رد کرد.
او در این ویدئو گفت که منظورش «مدیران و سیستمهای فاسد» بود که آنها را فاقد «شعور اقتصادی» نامید و امیدوار است با پیروزی قالیباف، «خفت» این مدیران فاسد گرفته شده و از ادارات و دولت اخراج شوند.
این انتقاد غیرمستقیم به مدیران دولت رئیسی درباره فساد در شرایطی بیان شده که نام محمدباقر قالیباف و همسر و فرزندان او با چندین پرونده کلان فساد اقتصادی گره خورده است.
در اردوگاه انتخاباتی اصولگرایی، توییت حمید رسایی، نماینده پیشین مجلس و از چهرههای تندروی اصولگرا مبنی بر اینکه برای انتخابات ترجیح میدهید یک رئیسجمهور با سابقه اجرایی زیاد انتخاب شود یا فردی با سابقه اجرایی کم و بیفساد، از موضوعات جنجالی فضای مجازی بود که آشکارا به فساد قالیباف مقابل جلیلی اشاره میکند.
روز کمتحرکِ دیگر نامزدها و اظهارات قاضیزاده درباره کنارهگیری به نفع «اصلح»
روز جمعه، دیگر نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، یا تحرک انتخاباتی چندانی نداشتند یا اظهارات تازهای نسبت به قبل مطرح نکردند.
امیرحسین قاضیزاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید با انتشار ویدئویی، سرعت بخشی در دسترسی به اینترنت را از پروژههای مهم دولت خود با عنوان «دولت مردم و خانواده» معرفی کرد و از اینکه به گفته او «در قانون هفتم توسعه در این سطح به عنوان سرعت بخشی به دسترسیها توجه نشده»، انتقاد کرد.
قاضیزاده هاشمی در عین حال روز شنبه، ۲۶ خرداد نیز در یک نشست خبری که در خبرگزاری فارس برگزار شد، در پاسخ به پرسشی درباره احتمال کنارهگیری به نفع محمدباقر قالیباف گفت که «انشاالله همه عزیزان به نفع اصلح کنار میروند و اجماع باید به نفع کسی و تیمی باشد که بتواند بیشترین اجماع، همراهی و قویترین دولت را ایجاد کند.»
او با این حال پاسخ مستقیم آری یا خیر درباره خودش در قبال این سؤال نداد.
رئیس بنیاد شهید علت ثبتنام خود در انتخابات ریاستجمهوری را نیز به این صورت شرح داد: «ما تلاش کردیم یک نفر از دولت کاندید شود و خدمت مخبر رسیدیم که ایشان کاندید شود. اما عزیزان نیامدند و نگرانی این شدم از بدنه تیم شهید رئیسی کسی در انتخابات نباشد و نگران مسئله گفتمانی هم بودم که معتقد بودم با این روش دیگر نمیشود کشور را اداره کرد و لذا رفتم ثبتنام کردم و شورای نگهبان هم من را تأیید کرد.»
پیش از این نیز افشای نامهای با امضای شماری از اعضای کابینه رئیسی به شورای نگهبان در حمایت از مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، جنجالی شده بود.
روز جمعه همچنین اظهارات سعید جلیلی درباره دولت روحانی مبنی بر اینکه «واقعاً آنچه درباره برجام دنبال میکردند و تقریباً هیچ، دستاورد دهه نود در کارخانهها و اقتصاد هم شبیه برجام تقریباً هیچ بود»، در شبکههای اجتماعی بهطور محدود مورد توجه قرار گرفت.
شماری از کاربران نیز از حضور مهدی صفری از معاونان وزارت خارجه به عنوان یکی از مشاوران جلیلی در کنار او در یک برنامه تلویزیونی انتقاد کرده و این اتفاق را «تخلف انتخاباتی قطعی» معرفی کردند.
واکنشها به اظهارات سعید جلیلی مبنی بر اینکه «اگر ۱۰ پالایشگاه مثل خلیج فارس داشته باشیم، نه تنها نیاز نیست نتف بفروشیم بلکه باید نفت هم بخریم»، کماکان در فضای مجازی ادامه دارد.
منتقدان جلیلی را علیرغم ادعاهای او مبنی بر سالها مطالعه و شنیدن سخنان کارشناسان به جای حضور در گعدههای سیاسی، غیرکارشناسی عنوان میکنند.
سخنان علی زاکانی، شهردار تهران در برنامه گفتگوی ویژه خبری مبنی بر اینکه «اقلام را درب خانه با کرامت تحویل مردم» میدهیم هم در شبکههای اجتماعی دستاویز طنز شده است.
قرار است چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ایران بهدنبال مرگ ابراهیم رئیسی در جریان سقوط بالگرد، هشتم تیرماه و زودتر از موعد مقرر برگزار شود.