دیوان کیفری بین‌المللی برای سرگی شویگو، وزیر پیشین دفاع، و ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه، به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت حکم جلب صادر کرد.
این دیوان روز سه‌شنبه پنجم تیرماه گفت این دو مقام ارشد روسیه به دو مورد جنایات جنگی شامل هدایت حملات به اهداف غیرنظامی و زیان زدن بیش از حد به غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی متهم شده‌اند. علاوه بر این، آن‌ها به ارتکاب جنایت علیه بشریت نیز متهم شده‌اند.
شورای امنیت روسیه در واکنش به انتشار این خبر گفت صدور حکم جلب برای این دو مقام روس از نظر حقوقی بی‌معنی و بخشی از «جنگ ترکیبی» علیه مسکو است.
به گزارش خبرگزاری دولتی تاس شورای امنیت روسیه در بیانیه خود افزود: «این شلیک به سوی نسیم است چون حیطه قضایی این دیوان شامل روسیه نمی‌شود و این تصمیم بخشی از جنگ ترکیبی غرب علیه کشور ما است.»
اما مقامات دولت اوکراین از این حکم استقبال کردند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور این کشور، گفت: «این تصمیم نشان می‌دهد که هیچ درجه نظامی و هیچ مقامی در کابینه نمی‌تواند از مجرمان روس در برابر پاسخگویی و مجازات حفاظت کند.»
دمیترو لوبینتس، بازرس عالی حقوق بشر اوکراین، نیز در شبکه اجتماعی تلگرام نوشت: «دیر یا زود همه جنایتکاران جنگی با مجازاتی عادلانه روبرو خواهند شد.»
آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین، نیز گفت سرگی شویگو و والری گراسیموف شخصاً مسئول شناخته شده‌اند. او در ادامه افزود: «این تصمیم مهمی است. هر فردی به دلیل اقدامات پلیدش مسئول شناخته می‌شود.»
براساس این تصمیم، سرگی شویگو و والری گرایسیموف به فهرست افراد تحت تعقیب دیوان کیفری بین‌المللی افزوده می‌شوند ولی این اقدام دستگیری و محاکمه آن‌ها را تضمین نمی‌کند. این دیوان متهمان را غیاباً محاکمه نمی‌کند و بعید است حکومت روسیه آن‌ها را تحویل دهد.
به این ترتیب تعداد احکام جلب که از سوی این دیوان برای مقامات روسیه صادر شده به چهار مورد می‌رسد.
دیوان کیفری بین‌المللی اسفند ماه ۱۴۰۱ برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و ماریا لووا- بلووا نیز به اتهام انتقال غیرقانونی کودکان اوکراینی به روسیه حکم جلب صادر کرد.
دیوان کیفری بین‌المللی براساس توافق موسوم به اساسنامه رم در سال ۱۹۹۸ تشکیل شد و یک نهاد مستقل است.
۱۲۴ کشور جهان با پذیرش اساسنامه رم عضو این دیوان هستند ولی ایالات متحده آمریکا، روسیه و اوکراین به این دیوان نپیوسته‌اند.
بر مبنای اساسنامه رم هر کشور عضو موظف است افراد تحت تعقیب دیوان کیفری بین‌المللی را بازداشت کند و تحویل دهد.
سرگی شویگو، یکی از نزدیک‌ترین متحدان ولادیمیر پوتین، به مدت ۱۲ سال و تا ماه گذشته وزیر دفاع روسیه بود.
او از طراحان و هدایت کنندگان اصلی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین تلقی می‌شود که در هفته‌های اول ارتش اوکراین را غافلگیر کرد. ولی پس از آن به مرور نقاظ ضعف و فساد مالی در نیروهای مسلح روسیه برملا شد. با این همه، او هنوز در روسیه سیاستمدار محبوبی است.
ژنرال والری گراسیموف که بیش از یک دهه در راس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه بوده است، از جمله تعداد بسیار معدودی است که تهاجم نظامی به اوکراین را طراحی و هدایت کردند. او در ژانویه ۲۰۲۳ رسماً به عنوان سرفرمانده این عملیات منصوب شد.
دیوان کیفری بین‌المللی گفت اتهامات این دو نفر «مربوط به حملات پیاپی روسیه به نیروگاه‌ها و شبکه انتقال برق اوکراین در فاصله اکتبر ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ است.»
قضات این دیوان در حکم خود گفتند که هر چند برخی از این اهداف در زمان وقوع حملات ممکن بود اهداف جنگی به نظر برسند ولی شدت حملات کاملاً مشخص می‌کند که آسیب‌هایی که به غیرنظامیان وارد شده با برتری نظامی که روسیه در پی آن است تناسب ندارد.
کریم خان، دادستان ارشد این دیوان، روز سه‌شنبه در بیانیه جداگانه‌ای گفت: «کارزار نظامی روسیه در این بازه زمانی شامل چندین اقدام مشخص علیه غیرنظامیان بوده و در نتیجه تصمیم‌های سرگی شویگو و والری گراسیموف ممکن است مصداق جنایت علیه بشریت باشد.»
