اجلاس سه‌روزۀ ناتو، همزمان با گرامی‌داشت هفتادوپنجمین سالگرد امضای این پیمان نظامی، روز ۲۱ تیرماه در شرایطی خاتمه می‌یابد که تردیدها دربارۀ نقش ایالات متحده آمریکا در آیندۀ این ائتلاف نظامی، بیش از پیش مشهود است.
کمتر از دو هفته پس از نخستین مناظرۀ انتخاباتی با دونالد ترامپ، جو بایدن میزبان سران سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در واشینگتن است و همچنان می‌کوشد ثابت کند برای شکست رقیب جمهوری‌خواه خود در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر آینده از توانایی لازم برخوردار است.
این سؤال مطرح است که آیا تلاش‌های او در این مدت، به‌ویژه در دو روزی که از اجلاس ناتو می‌گذرد، توانسته از نگرانی هوادارانش و حامیان حزب دموکرات بکاهد؟
قاطع در جمع متحدان
بایدن برخلاف رقیب انتخاباتی خود یعنی ترامپ که از ایدۀ «اول آمریکا» سخن می‌گوید، در نشست کنونی ناتو بار دیگر بر اهمیت همکاری‌های جمعی متحدان برای مقابله با خطرات مشترکی که پیش روی کشورهای عضو ناتو قرار دارد، تأکید کرده است.
او حمایت ایالات متحده و متحدانش از اوکراین را «تزلزل‌ناپذیر» خوانده و تصریح کرده است: «باید این مسئله را به پوتین هم فهماند.»
رئیس‌جمهور ۸۱ سالۀ آمریکا در بخشی از سخنان خود خطاب به متحدان غربی گفت: «اوکراین می‌تواند و خواهد توانست که پوتین را متوقف کند. مخصوصاً با همکاری دسته‌جمعی ما. آن‌ها حمایت کامل ما را خواهند داشت.»
با وجود تدوام نگرانی برخی از دموکرات‌ها از عملکرد بایدن در مناظرۀ نخست انتخاباتی، او در سخنرانی افتتاحیۀ اجلاس ناتو کوشید با لحنی قاطع و استوار، به تردیدها در مورد توانایی‌‌اش برای یک دورۀ چهار سالۀ دیگر ریاست در کاخ سفید پایان دهد یا دست‌کم از میزان نگرانی‌ها بکاهد.
صداهای مخالف داخلی
برآیند واکنش‌ها در دو روز گذشته نشان می‌دهد صداهای مخالف حضور سیاسی بایدن در آیندۀ این کشور بلندتر از قبل ادامه دارد؛ اکنون شمار بیشتری از رسانه‌ها، سیاستمداران و چهره‌های سرشناس و حامیان مالی حزب دموکرات، خواستار کنار رفتن آقای بایدن از رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری آیندۀ آمریکا هستند.
هرچند این درخواست‌ها، تا کنون بی‌فایده بوده و بایدن بارها تأکید کرده است قصد ندارد عرصه را خالی کند.
رئیس‌جمهور ۸۱ سالۀ آمریکا در شرایطی بر لزوم ادامۀ حضور خود در رقابت انتخاباتی پیش رو پافشاری می‌کند که موارد حواس‌پرتی و آشفته‌گویی‌های او به‌ویژه در جریان مناظرۀ اول با ترامپ، به‌طور جدی به نگرانی‌ها در مورد توانایی‌های او برای ادامۀ‌رهبری آمریکا دامن زده است.
با این حال، بایدن تلاش دارد در مقابل تمام این درخواست‌ها مقاومت کند و همچنان خود را گزینه‌ای مناسب برای رقابت با ترامپ می‌داند.
او همچنین برای اینکه متحدان خود در ائتلاف ناتو را قانع سازد، مواضع نسبتاً تندتری نسبت به قبل، علیه روسیه و پوتین اتخاذ کرد. بایدن در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «ما از ظرفیت جهانی برای اثبات توانایی رهبری خود بهره می‌بریم.»
آیندۀ معادلات ناتو
آمریکا در شرایطی به موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شود که بسیاری معتقدند نتیجۀ آن می‌تواند تأثیر به‌سزایی بر آیندۀ معادلات ناتو داشته باشد، از جمله اثر چشمگیری که ممکن است بر معادلات جنگ در اوکراین و مقابله با تهاجم نظامی روسیه بر جای بگذارد.
به نظر می‌رسد که بایدن دو دستور کار داخلی و خارجی را در نشست کنونی دنبال می‌کند؛ هر چند او در این مدت، تصویر روشنی از سیاست‌های خود و دولتش در قبال تهدیدهای روسیه ارائه کرده اما اطمینانی وجود ندارد که سال آینده نیز، دنیا شاهد حضور رئيس‌جمهور فعلی در کاخ سفید باشد.
اگر بایدن پیروز شود با توجه به شدت‌گیری انتقادها علیه او و بحث‌هایی که همین حالا در مورد توانایی‌هایش، چه از سوی متحدان داخلی و چه هم‌پیمانان خارجی مطرح است، می‌تواند به جایگاه او و ایالات متحده در ناتو لطماتی وارد کند.
نگران‌کننده‌تر اما برای اعضای ناتو می‌تواند پیروزی ترامپ در انتخابات نوامبر (آبان‌ماه) باشد؛ او پیشتر کشورهای اروپایی را تهدید کرده بود در صورتی که هزینه‌های نظامی خود را افزایش ندهند، واشینگتن نه تنها در مقابل حملۀ احتمالی روسیه از آن‌ها دفاع نمی‌کند، بلکه پوتین را تشویق خواهد کرد، «هر بلایی که دوست دارد سر کشورهای اروپایی بیاورد».
خارج از نشست ناتو
همزمان با برگزاری این اجلاس سه روزه در واشینگتن، پوتین در دیدار با نراندرا مودی، رهبر هند، تلاش کرده است به رقبای غربی خود گوشزد کند که با وجود تحریم‌ها می‌تواند روابط تجاری خود را با کشور قدرتمندی مانند هند ادامه دهد.
از همین رو، در یکی از پربیم وامیدترین نشست‌های تاریخ ۷۵ سالۀ ناتو، رهبران کشورهای عضو در کنار یگدیگر قرار گرفته‌اند اما همۀ آن‌ها نگرانند که چه با بایدن و چه با ترامپ، توان همگرایی در این ائتلاف فراآتلانتیکی آسیب ببیند.
این نگرانی‌ها به حدی رسیده است که ولودمیر زلنسکی، رهبر اوکراین که برای شرکت در رویدادی جداگانه به واشینگتن سفر کرده است، گفته نگران خروج احتمالی آمریکا از این ائتلاف نظامی در آینده است.
او تصریح کرد: «من واقعاً امیدوارم که آمریکا هیچ‌وقت از ناتو خارج نشود، در غیر این صورت جهان کشورهای زیادی را از دست خواهد داد.» آقای زلنسکی افزود بایدن و ترامپ هر دو «مدافع دموکراسی» هستند و به همین دلیل به زعم او، پوتین از هر دوی این سیاستمداران آمریکایی «متنفر» است.
