انتصاب عبدالکریم حسین‌زاده به معاونت امور توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست‌جمهوری ایران، هرچند با استقبال‌هایی مواجه شده است، اما همزمان این بحث مطرح می‌شود که این انتصاب با سطح انتظارات همخوانی ندارد.
عبدالکریم حسین‌زاده اولین عضو اهل سنت در کابینه دولت‌های جمهوری اسلامی محسوب می‌شود و این می‌تواند بالاترین سمت دولتی باشد که یک شهروند سنی‌مذهب طی ۴۵ سال گذشته به دست آورده است.
حاصل داسه، فعال سیاسی کرد و نمایندۀ اهل سنت پیرانشهر و سردشت در مجلس ششم، و صلاح‌الدین خدیو، تحلیلگر مسائل سیاسی در مهاباد به رادیوفردا گفته‌اند که انتظار اهل سنت، معرفی یک شخصیت کرد سنی به عنوان وزیر بود.
در ۴۵ سالی که از روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی می‌گذرد، هیچ شهروند اهل سنت تا کنون به‌عنوان وزیر انتخاب نشده و بالاترین مقامی که اهل سنت تا پیش از انتصاب عبدالکریم حسین‌زاده به عنوان معاون رئیس‌جمهور توانسته بودند در دولت به آن راه یابند، معاونت وزیر بود.
این در حالی است که هیچ یک از اصول قانون اساسی و سایر قوانین جمهوری اسلامی ایران اقلیت‌های دینی و مذهبی را از حضور در مدیریت کلان کشور همچون وزارت و سفارت محروم نکرده است.
شاید به همین دلیل باشد که حاصل داسه، نماینده پیشین اهل سنت مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با رادیو فردا می‌گوید انتصاب آقای حسین‌زاده در سطح انتظارات اهل سنت نیست و آن‌ها انتظار داشتند که حداقل یک نفر به عنوان وزیر معرفی شود.
به گفته آقای داسه، اما با این انتصاب «سد شکسته شده و این تابو برداشته شده که اهل سنت هم می‌تواند در سطح کلان‌تر در سطح معاون رئیس‌جمهور به کار گرفته شود و این جای خوشحالی دارد.»
این نماینده سابق مجلس پس از اعلام فهرست پیشنهادی مسعود پزشکیان به مجلس، در گفتگو با رادیوفردا نبودن حتی یک وزیر اهل سنت در این فهرست را ناامیدکننده توصیف کرده و گفته بود که پزشکیان باید جبران کند.
او حالا و پس از انتصاب عبدالکریم حسین‌زاده به عنوان معاون رئیس‌جمهور می‌گوید که این انتصاب «یک پاسخ زیبا به مطالبات اهل سنت و عمل کردن به وعده‌های آقای پزشکیان بود و جامعه اهل سنت ایران از این انتصاب خوشحال هستند چون بعد از این‌که کابینه معرفی شد و کسی در بین کابینه از اهل سنت وجود نداشت ناراحتی و نامیدی و حتی پشیمانی فضای سیاسی ایران را فراگرفته بود و بعضی‌ها حتی از رایی که داده بودند اظهار پشیمانی می‌کردند.»
این فعال سیاسی کرد خواستار ادامه این نوع انتصابات از سوی مسعود پزشکیان و معرفی استاندار سنی از سوی دولت شده و می گوید که براساس اصل ۱۱۵ قانون اساسی،رئیس قوه مجریه یعنی رئیس‌جمهور باید شیعه اثنی‌عشری باشد اما هیچ منعی در قانون اساسی برای حضور اهل سنت وجود ندارد. بنابراین اگر اجازه نداده‌اند اهل سنت در این سطح مشارکت داشته باشد به قانون برنمی‌گردد بلکه به نوع نگرش‌ها برمیگردد.
به گفته او، «الان هیچ قانونی تغییر نکرده و هیچ چیز جدیدی به قانون اضافه نشده. برای روسای‌جمهور قبلی هم همین قانون وجود داشته ولی آن‌ها استفاده نکردند؛ نتوانستند یا نخواستند به مطالبات اهل سنت پاسخ دهند.»
تحولی نمادین
صلاح‌الدین خدیو، تحلیلگر مسائل سیاسی در مهاباد، اما به رادیوفردا می‌گوید که انتصاب عبدالکریم حسین‌زاده به عنوان معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس‌جمهور مطابق انتظارات نیست: «مطابق انتظارات نیست اما می‌تواند فتح بابی باشد برای آینده و ما امیدوار باشیم مانعی که به صورت کارکردی وجود دارد برداشته باشد.»
آقای خدیو که خود از اهل تسنن است، این انتصاب را «تحولی مثبت» قلمداد می‌کند اما در عین حال می گوید که «این معاونت، یک پست نمادین است و حتی این انتقاد مطرح است که رسما و قانونا عضو کابینه محسوب نمی‌شود ولی با وجود این‌ها من فکر می‌کنم که گامی رو به جلو است و احتمالا راه را باز می‌کند در سایر پست‌هایی که تاکنون از اهل سنت استفاده نشده مثل استانداری‌ها و مدیریت ادارات کل، تابو شکسته شود و امکان استفاده از اهل سنت فراهم شود.»
صلاح الدین خدیو، اهل مهاباد و همشهری مسعود پزشکیان است و با رئیس‌جمهور جدید ایران از نزدیک آشنایی دارد. او در پاسخ به این سوال که چرا مسعود پزشکیان وزیر اهل سنت معرفی نکرد، با اشاره به وعده‌های رئیس‌جمهور جدید در دوران تبلیغات انتخاباتی، به رادیوفردا گفت که انتقادهای آقای پزشکیان از تبعیض علیه اهل سنت به تجربه زیسته او بازمی‌گردد؛ «فکر می‌کنم شناختش از فضای رسمی چندان دقیق نبود و بیشتر براساس فضایی بود که خود او در آن به دنیا آمده و بزرگ شده و تجربیات عینی خودش را شکل می‌داد. شکافی که در این دو، یعنی فضای رسمی با تجربه زیسته او به وجود آمد باعث شد که این اتفاق بیفتد.»
مسعود پزشکیان در دوران تبلیغات انتخاباتی در موارد متعددی از تبعیض‌ها علیه اهل سنت انتقاد کرده بود.
آقای خدیو می‌گوید انتصاب آقای حسین‌زاده «در حد و قواره انتظاراتی نیست که ایشان -مسعود پزشکیان- درست کرد چون در مناظره‌ها خیلی به این قضیه می‌پرداخت حتی بدون این‌که انتظار خیلی جدی از سوی اهل سنت وجود داشته باشد ایشان در مقام سخنگویی اهل سنت عمل می‌کرد و من فکر می‌کنم بیشتر براساس تجربه خودش بود.»
او به حوزه انتخابیه نقده و اشنویه در آذربایجان غربی که آقای حسین‌زاده از همین حوزه به عنوان نماینده مجلس شورای انتخاب شد، اشاره کرد و نقد دیگری را نسبت به انتصاب او به معاونت رئیس‌جمهور مطرح می کند. نقده و اشنویه منطقه‌ای دوقومیتی متشکل از شهروندان ترک و کرد است.
او می‌گوید این حوزه، حوزه‌ای مهم و حساس است و بهتر بود که آقای پزشکیان کسی دیگر از اهل سنت را برای معاونت انتخاب می‌کرد و آقای حسین‌زاده در مجلس شورای اسلامی و در حوزه انتخابیه نقده و اشنویه می‌ماند: «او دیدگاه‌های خیلی خیلی روشنی نسبت به مسائل قومی دارد. چند کتاب در این زمینه ترجمه کرده که ناشی از دیدگاه چندفرهنگ‌گرا و اهل تسامح و مداراگر اوست و وجودش در کسوت نمایندگی اشنویه و نقده فرصتی است که خیلی راحت نباید از دست داد.»
عبدالکریم حسین‌زاده کیست؟
عبدالکریم حسین‌زاده متولد ۱۳۵۹ در شهر نقده و کارشناس ارشد شهرسازی است. او فارغ‌التحصیل دانشگاه علم و صنعت تهران و نماینده مردم نقده و اشنویه در دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی بود.
آقای حسین‌زاده عضو کمیسیون عمران مجلس، رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس و چهره سیاسی اصلاح‌طلب است که سابقه نمایندگی مجلس در دو دوره نهم و دهم مجلس را هم در کارنامه خود دارد.
در معرفی خود در حساب کاربری‌اش در شبکه ایکس (توئیتر سابق)، خود را فعال حقوق شهروندی معرفی کرده است.
صلاحیت عبدالکریم حسین‌زاده در انتخابات مجلس یازدهم، رد شده بود. او اعلام کرده بود که به‌دلیل مواضع سیاسی‌اش او را به عدم التزام به نظام و عدم التزام به اسلام و ولایت فقیه و قوم‌گرا و پان کرد بودن متهم و ردصلاحیت کرده بودند.
نگاهی به مواضع عبدالکریم حسین‌زاده در سال‌های نمایندگی مجلس و ریاست فراکسیون حقوق شهروندی مجلس نشان می‌دهد که او از مخالفان «طرح نور»، برخورد با کولبران و همچنین فیلترینگ است؛ از موافقان پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف است، علیه حصارکشی در تئاتر شهر تهران در روزنامه شرق مقاله نوشته، و در شبکه ایکس در مخالفت با برخورد با زنانی که مخالف حجاب اجباری هستند نوشته است: «طرفداران تفکری که مقابله با زنان در سطح شهر را دستاورد راهبردی می‌دانند و ون‌های گشت ارشاد را سفیران بهشتی عزت بخشیدن به زنان، در موقعیت متهم تبعیض جنسیتی هستند نه مدافع رفع آن. این‌ها مساله را نفهمیده‌اند و متوجه هم نیستند که نمی‌فهمند.»
عبدالکریم حسین‌زاده پس از جان باختن مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد و همزمان با اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، تصویر مهسا امینی را در صفحه اینتساگرام خود منتشر کرد و خطاب به او نوشت که «شهادت می‌دهم این حال کنونی خیل عظیمی از هم‌وطنانت با هر زبان و قوم و مذهب و فرهنگ و نژادی برای تو بود و است، از صمیم جان برایت گریستند و نالیدند، عصبانی شدند، دیدم که این‌گونه‌اند برایت، که می‌گویم. دیدم که ایران دخترش را از دست داد و یک ایران سوگوارت بود و یک ایران برایت گریست.»
او پیش از نمایندگی مجلس، مشاور بنیاد مسکن استان کردستان بود و در کسوت نمایندگی مجلس هم از جمله عضو فراکسیون توسعه پایدار مرزنشینان مناطق کمتر توسعه یافته بوده است؛ فراکسیونی که شاید بیشترین ارتباط را در مقایسه با سایر فعالیت‌هایش با مسند جدیدش دارد.
آقای حسین‌زاده که در سومین مستند تبلیغاتی مسعود پزشکیان از «دلایل کاهش امید مردم و ماتمی که در دل دارند» و از مهسا ژینا امینی حرف زده بود پنجم شهریور از سوی پزشکیان به عنوان معاون امور توسعه روستایی و مناطق محروم منصوب شد.
معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم چیست؟
آن‌طور که در سایت ریاست‌جمهوری منتشر شده است، معاون امور توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس‌جمهور یکی از اعضای هیئت دولت است و وظیفهٔ بهبود شرایط زندگی روستاییان و ارتقای شاخص‌های توسعه روستایی با تاکید بر نقش روستاییان در تحقق اقتصاد مقاومتی را دارد تا ضمن هماهنگی با دستگاه‌های اجرایی ذیربط در چارچوب شرح وظایف مصوب آن معاونت، پیگیری و نظارت لازم را به عمل آورد.
این معاونت پیش از این از زیرمجموعه‌های معاون اول رئیس‌جمهور بود اما از سوی مسعود پزشکیان از زیرمجموعه معاون اول خارج شده و مستقیما زیرنظر خود رئیس‌جمهور قرار گرفته است.
صلاح الدین خدیو، تحلیلگر مسائل سیاسی در ایران، به رادیوفردا می‌گوید که این معاونت در زیر ساختارهای دیگر تعریف می‌شود: «تکلیف وزارتخانه‌های اقتصادی مشخص است. سازمان‌ها و نهادهایی که متولی توسعه در کشور هستند هم معلوم هستند و من فکر نمی‌کنم که به صورت عملی، خیلی کار خاصی از این معاونت بربیاید. نهادهای بالادستی در این زمینه زیاد هستند.»
حاصل داسه، نماینده پیشین اهل سنت مجلس، اما می‌گوید «در زمان ریاست‌جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی، معاونت مناطق محروم، کارهایی مثل برق‌رسانی و آبرسانی و توسعه مناطق روستایی را برعهده داشت ولی این جایگاه الان جایگاه قبلی را ندارد. امیدواریم پررنگ‌تر شود.»
به گفته او، «لازمه پررنگ‌تر شدن این معاونت هم این است که اعتبارات بیشتری را در اختیار این بخش قرار دهند و پروژه‌های اساسی‌تری را تعریف کنند. صرف این‌که یک نفر معاون باشد و هیچ اعتباری در این مناطق هزینه نشود و هیچ پروژه‌ای، تعریف نشود باعث می‌شود که در آینده خیلی نزدیک مردم سرخورده می‌شوند. جایگاهی که برای آقای حسین زاده تعریف کردند حتما باید به همراهش، پروژه ها و اعتبارات هم تعریف شود.»
