اسرائیل، که کمتر از پنجاه سال پیش و بسیار دیرتر از ایران و بسیاری از کشورهای دنیا از شبکه تلویزیونی برخوردار شد، به تازگی توانسته است به یک قدرت بینالمللی در فروش سریالها و شوهای تلویزیونی، به ویژه به آمریکا، تبدیل شود.
اسرائیل که ۲۵ سال یک شبکه تلویزیونی داشت و تنها در سال ۱۹۹۳ دومین شبکه تلویزیونیاش افتتاح شد، در مقایسه با ایران که از چند دهه قبل شبکههای متعدد تلویزیونی داشت، در تولید فیلم، سریال و سرگرمیهای تلویزیونی بسیار عقبتر بود و عمدتاً مصرفکننده ساختههای آمریکا و انگلیس بود اما در سالهای اخیر هم این عقبماندگی را جبران کرده و هم از رهگذر فروش امتیاز آن، درآمدهای سرشاری کسب میکند.
شمار شبکههای تلویزیونی و رادیویی اسرائیل، کشوری که تنها هشت میلیون جمعیت یهودی و عرب دارد، هنوز نیز زیاد نیست، اما شرکتهای تأمین فیلم، سریال و سرگرمی تصویری آن، توانستهاند با ابتکارهایی به ویژه در زمینه موضوعهای فیلم، نظر تهیهکنندگان آمریکایی را به خود جلب کنند.
بودجههای اندکی که اسرائیلیها برای ساخت فیلم و سریال دارند، آنها را به ابتکار در خلاقیت موضوعها کشانده است؛ این امر نقطه قوت این فیلمها و سریالها محسوب میشود.
فرانچسکا اورسی، از مسئولان شبکه اچ بی او، این روزها در مصاحبه با جروزالم پست، «جسارت» و «سادگی» سریالهای اسرائیلی را دلیل مهمی در جذب تهیهکنندگان آمریکایی دانسته است.
به گزارش جروزالم پست، کمپانیهای فیلم و سریال سازی هالیوود و همچنین شبکههای مهم تلویزیونی آمریکا، در سالهای گذشته امتیاز شمار بیشتری از سریالها و شوهای تلویزیونی ابتکاری اسرائیل را خریداری کردهاند.
آمریکاییها فیلمها و شوهای اسرائیلی را دقیقاً کپیبرداری نمیکند بلکه آنها را «آمریکایی» میکنند. شبکه پربیینده اچ بی او به تازگی برای خرید امتیاز و ساخت مدل آمریکایی سریال اسرائیلی «اوفوریا» (سرمستی) چراغ سبز نشان داد. این سریال را شرکت اسرائیلی هات ساخته بود.
شبکه اچ بی او دهه گذشته نیز سریال پربیننده «تریتمنت» را بر اساس سریال اسرائیلی «بِتیپول» ساخت که در سه فصل ارائه و برنده جوایز امی و گلدن گلوب برای بهترین سریال شد.
نقطه عطف اما در توجه شبکههای پولدار آمریکایی به سریالهای اسرائیلی، در سال ۲۰۱۰ ثبت شد؛ زمانی که سریال اسرائیلی «ختوفیم» (ربودهشدگان) ساخته شرکت اسرائیلی کِشِت دستمایه آمریکاییها برای ساخت سریال هوملند شد، که از سال ۲۰۱۱ آغاز و تا کنون در هفت فصل ارائه شده است.
سریال اسرائیلی «فائودا» نیز که نخستین تریلر آن در سال ۲۰۱۵ پخش شد، با موضوعهای سیاسی و نظامی پرکشش، در سال ۲۰۱۶ از سوی شرکت مهم آمریکایی نتفلیکس که یکی از پرقدرتترین و پولدارترین شرکتهای فیلمسازی آمریکا و جهان است، خریداری شد تا «آمریکایی» آن ساخته و ارائه شود.
حال برخی اسرائیلیها از مدل آمریکایی «فائودا» ابراز ناخشنودی کرده و نتفلیکس را متهم کردهاند که رنگ و لعاب ضد اسرائیلی زیادی به آن زده است؛ نتفلیکس این اعتراضها را رد کرده است.
نتفلیکس همچنین امتیاز دو سریال اسرائیلی دیگر؛ «گروگانها» و «موساد ۱۰۱» را نیز خریداری کرده است؛ هر دو سریال موضوعهای سیاسی، نظامی و اطلاعاتی دارند؛ تروریسم که تا چندی پیش عمدتاً دامنگیر اسرائیل بود، در سالهای گذشته در همه جهان، زندگی انسانها را تحت تأثیر قرار داده و یکی از دلایل توجه هالیوود به فیلمهای اسرائیلی، موضوعهایی در ارتباط با ترور و زندگی پرتنش انسانها در سایه ترور و وحشت دائمی است.
سریال اسرائیلی «هامیدراشا» به عبری، ظاهراً بازتابی از برخی فعالیتهای موساد، سازمان جاسوسی و مأموریتهای ویژه این کشور و روابط درون گروهی مأموران آن بود. سریال که در خود اسرائیل نیز تحسین شده بود، در مدل آمریکاییاش «موساد ۱۰۱» نامگذاری شده است.
اما تنها مسائل جنگی و اطلاعاتی نیست؛ برخی پیچیدگیهای جامعه اسرائیل و یهودیت، مانند زندگی خانوادههای اولترا اورتودکس یهودی، که در سریالهای پرجذبه «شتیسل» و «سروگیم» نمودار شده است، مورد توجه زیاد آمریکاییها قرار گرفته است.
مدل آمریکایی «سروگیم» از سالها پیش با نام «دووت لاو» از نتفلیکس، آمازون و هولو پخش میشود و حال سریال تازه «شتیسل» میرود که آمریکایی شود.
کانال چهار انگلیس نیز سریال «بیوتی اند بیکر» را بر اساس امتیاز سریال اسرائیلی «لخیوت ایتا» تهیه و از شبکه ویدیویی آمازون پخش میکند؛ شبکه هولو نیز سریال «فالس فلاگ» را بر اساس سریال اسرائیلی «کفولیم»، آمریکایی کرده و ساخته است.
به نوشته جروزالم پست، پنج تن از مسئولان ارشد شبکههای آمریکایی اچ بی او، فاکس و ترنر در روزهای گذشته در اتقافی نادر در تالار ساختمان وای ام سی ای در اورشلیم حضور داشتند تا اثر پرقدرت اسرائیل بر تلویزیون را بررسی کنند.
سران کمپانیهای مهم برنامهسازی تلویزیونی اسرائیل، مانند کِشِت، رِشِت، یس و هات نیز در این نشست حضور داشتند تا از رهگذر این نشست و برخاستها، قراردادهای پرسود دیگری با این کمپانیهای صاحب نام و پرپول آمریکایی امضا کنند.