جاکوب زوما رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی روز یکشنبه در رأس هیاتی صد و هشتاد نفره شامل ۶ تَن از وزیران کابینه و بسیاری از فعالان اقتصادی این کشور برای دیداری ۳ روزه به ایران سفر کرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی ایرنا، در نخستین روز از این سفر، هشت سند همکاری در زمینه تجارت و صنعت، ایجاد کارگروه مشترک سرمایه‌گذاری و همچنین همکاری‌های کشاورزی بین دو کشور به امضا رسید.
خبرگزاری ایرنا در مقاله‌ای تشریحی به توان بالقوه بندر عباس و بندر ژوهانسبورگ برای گسترش صادرات تهران و پرتوریا می‌پردازد و آن را بسیار کلیدی توصیف می‌کند.
این مقاله تأکید می‌کند که این دو بندر دروازه ورود دو کشور به دو حوزه مهم اقتصادی آسیای مرکزی و بازار بزرگ آفریقا در مناطق تجارت آزاد «جامعه توسعه آفریقای جنوبی» (سادک) و «بازار مشترک کشورهای شرق و جنوب آفریقا» (کومسا) است.
حوزه «سادک» جمعیتی بیش از ۳۵۰ میلیون نفر و حوزه «کومسا» جمعیتی بیش از ۳۰۰ میلیون نفر را در بر می‌گیرند.
جمشید اسدی استاد استراتژی اقتصادی، ساکن فرانسه در تشریح این موقعیت‌های اقتصادی معتقد است ارزش اقتصادی سفر رئیس جمهوری آفریقا به مراتب مهم‌تر از اهمیت سیاسی آن است.
به گفته وی آفریقای جنوبی از لحاظ تولید بسیاری از مواد اولیه و فلزات متنوع دارای اهمیت بسیار است و از سوی دیگر حتی پیش از انقلاب اسلامی، این کشور یک بازار مهم برای نفت ایران محسوب می‌شد که بخصوص در شرایط فعلی با سیاستگذاری ایران برای رسیدن به سقف تولید ۴ میلیون و نیم بشکه در روز، می‌تواند عرصه خوبی برای خرید نفت ایران باشد.
سفر رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی به دلیل آن‌که در شرایط پسابرجام و تحول در فضای روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود، می‌تواند عرصه‌های تازه‌ای را به روی دو کشور بگشاید.
کشور آفریقای جنوبی در سطح قاره آفریقا و همین‌طور در عرصه بین‌المللی از موقعیتی تعیین‌کننده برخوردار است، زیرا یکی از بنیان‌گذاران اتحادیه آفریقا محسوب می‌شود و در سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان ملل، اتحادیه کشورهای همسود، سازمان تجارت جهانی، صندوق بین‌المللی پول، گروه ۷۷ و گروه ۲۰ نیز عضویت دارد.
حبیب حسینی‌فرد تحلیلگر روابط بین‌الملل ساکن آلمان در مورد موقعیت خاص سیاسی آفریقای جنوبی و موقعیت‌هایی که از این رهگذر ممکن است نصیب ایران شود به رادیو فردا می‌گوید: «آفریقای‌جنوبی عمده‌ترین قدرت قاره آفریقاست. در نظر بگیرید که تنها کشور آفریقایی‌ست که عضو گروه بیست است و به دلیل موقعیت اقتصادی نسبتا قوی، مساحت بزرگ، جمعیت بالا و نقشی که در سازمان‌های مختلف آفریقا دارد از وضعیت مناسبی در تعاملات بین‌المللی برخوردار است. از این رو هر کس بخواهد با آفریقا در تماس باشد آفریقای جنوبی یکی از دروازه‌ها و پایه‌های مهم محسوب می‌شود. ولی ایران تا کنون نتوانسته در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی از ظرفیت‌های آفریقای جنوبی استفاده کند».
هرچند مناسبات اقتصادی میان ایران و آفریقای جنوبی در سطحی پایین قرار داشته ولی توانایی‌های بالقوه‌ای برای همکاری‌های مشترک بین دو کشور وجود دارد. این زمینه‌ها را می‌توان در بخش‌های صنعت، معدن، عمران، کشاورزی، پتروشیمی، دارو، فولاد، کشتیرانی و فناوری‌های نو تعریف کرد.
یادداشت تفاهم همکاری مدیریت منابع آبی؛ برنامه همکاری در زمینه فرهنگ و هنر و همکاری‌های بیمه‌ای از اسنادی است که روز یکشنبه بین دو کشور منعقد شد.
یادداشت تفاهم تبادل اطلاعات ملی مربوط به پول‌شویی و همکاری بین پژوهشگاه صنعت ایران و پتروسای آفریقای جنوبی نیز دیگر اسناد امضا شده بین ایران و آفریقای جنوبی در حضور روسای جمهوری این دو کشور است.
از دیگر فرصت‌های پیش روی ایران و آفریقای جنوبی می‌توان به همکاری در حوزه حمل و نقل به ویژه حمل و نقل ریلی، نفت و انرژی اشاره کرد.
